Song van het Jaar: Sonnentanz viel genadeloos door de mand

De verzamelwoede van Klangkarussell

Joost van Beek ,

In aanloop naar uitslag van de Song van het Jaar-verkiezingen blikt 3voor12 terug op opvallend hitsucces onder de Song van het Jaar-genomineerden. Vandaag is het de beurt aan het Oostenrijkse duo Klangkarussell. Je kon er dit jaar niet omheen, de zonnige niets-aan-de-hand housetrack Sonnentanz. Het bracht Klangkarussell hoge noteringen, volle festivalweides en de nodige airplay. Velen wiegden de heupen op de aanstekelijke saxlijn, balancerend met een cocktail in de hand. 3FM-dj Domien Verschuuren importeerde Sonnentanz, waarna het nummer direct door een groot publiek werd omarmd. Enkele weken later kwam hij, puur toevallig, tot een schokkende ontdekking. De track bleek min of meer bij elkaar gejat te zijn.

Sonnentanz is het schoolvoorbeeld van een laatbloeier. Het nummer wordt tijdens een zomerse avond in 2011 in elkaar gesleuteld door de jeugdvrienden Tobias Rieser en Adrian Held. Het is de derde track van het duo. Zonder bombarie zenden de Oostenrijkers hun nieuwste de wereld in en gaan verder met hun leven. Een anonieme YouTube-gebruiker pikt het nummer op van Soundcloud. Gesteund door de foto van een pikant bikinimodel bereikt de track vervolgens duizenden views op YouTube. Op 24 augustus 2012 dendert Sonnentanz de Oostenrijkse charts binnen, waar de track nog steeds rondhangt. In maart bereikt Sonnentanz de Nederlandse Single Top 100 om de lijst later twee weken aan te voeren. Na 21 september kukelt het nummer de lijst uit. Met recht een zomerhit dus.

Inmiddels heeft het nummer in tien landen de hitlijsten bereikt. Voor wie geen genoeg krijgt is er op YouTube zelfs een 10-uurs loop van het nummer te vinden. De housetrack brengt Klangkarussell naar festivals als Pukkelpop en I Love Techno. Na een privéoptreden voor Universal kopt Klangkarussel een contract bij het major label binnen. Er kan in alle rust aan de debuutplaat gesleuteld worden.

Terug naar februari 2013. 3FM-dj Domien Verschuuren dompelt zich een paar nachten onder in het nachtleven van Frankfurt. In deze industriële omgeving komt Verschuuren met grote regelmaat in aanraking met een aanstekelijke, Fritz Kalkbrenner-achtige minimal housetrack. Zo eentje waar de Duitstalige landen patent op lijken te hebben. Sonnentanz blijft hem fascineren en terug in Hilversum houdt hij de track ten doop op 3FM. Ook Nederland blijkt geen weerstand te hebben. “De track werd in Frankfurt al compleet plat gedraaid. Thuis twijfelde ik of ik de plaat zou gaan draaien. Ik heb het maar gewoon gedaan. Uiteindelijk bleek de track drie weken later sowieso uitgebracht te worden in Nederland”, vertelt Verschuuren. Een paar weken later krijgt hij een telefoontje van een vriend. “Hij is vormgever bij een audiobedrijf en maakt regelmatig gebruik van sample-cd’s. Zo ook Nu Jazz City. In mapje 9 van het programma vond hij een saxlijn die exact hetzelfde was als die in Sonnentanz.” Nu Jazz City bevat een groot aantal rechteloze samples die vrijuit gebruikt mogen worden. Menig producer pikt wel eens een baslijntje, drumbeat of gitaarlickje van zo’n compilatie. Dat die saxlijn, die zo tekenend is voor het meeneuriegehalte van Sonnentanz, als wav-bestandje uit een bundeltje samples gesleurd is, geeft het nummer toch een licht bittere nasmaak. Het verhaal wordt nog gekker als Verschuuren door mapje 9 scrollt en de beat, xylofoonlijntjes en gitaarlickjes herkent die hem eerder zo overdonderden in het Duitse nachtleven. Daarnaast worden de zuigende Sonnentanz-synths gevonden op Nexus 2, een andere samplebundel. Klangkarussell heeft de schijn tegen, maar de Duitse website Berlin Mitte Institute vermeldt dat deze sample juist een kopie van de synths in Sonnentanz zou zijn.

Het leentjebuurgedrag van Klangkarussell is volkomen legaal en natuurlijk wordt er binnen het huidige muzieklandschap ook op los gesampled. Zeker binnen de hiphop- en dancescene is het gebruik van een oud pareltje een blijk van smaak en muzikaal bewustzijn. Neem een DJ Shadow, die naam kreeg als pionier toen hij puur door het snijden in bestaande muziek zijn debuut wist te creëren en er zijn livereputatie aan dankt. Het sampelen van Klangkarussell ruikt echter naar creatieve armoede. Een beetje van jezelf, een beetje van Maggi, dat idee. Verschuuren onthult zijn ontdekking in een korte YouTube-video (zie onder). Een dag later ontvangt hij een mail van de filmpjessite met daarin de mededeling dat het geluid onder de video is vervangen voor een (ander) voorgeprogrameerd deuntje. Wegens rechtenschending. Wat?!

Dankzij de deal met een major platenlabel heeft Klangkarussell eigen gemaakt wat gemeengoed was. Juridisch is hier geen speld tussen te krijgen. Enerzijds vallen velen over het gebrek aan eigenzinnigheid van het duo. Anderzijds werd het ‘opnameproces’ geleid door twee vrienden die op een zomeravond wat met een sample-cd begonnen te modderen en het resultaat met de rest van de wereld deelden. De Oostenrijkers hielden de wereld niet bewust voor de gek, maar moeten zelf ook overdonderd zijn door het succes. En als je dan onverwachts doorbreekt, ga je dan nog toegeven dat je track min of meer gejat is?

In de officiële internetbiografie van Klangkarussell wordt quasitrots vermeld dat Sonnentanz in een nacht tot stand is gekomen. Vooralsnog lijken de producers niet te willen reageren op de ontdekking. Het verhaal heeft in Duitsland voet aan de grond gekregen dankzij een interview, dat Verschuuren gaf aan Vice Duitsland. Op de Facebook-pagina van het duo staan soms hilarische posts die knipogen naar de ontdekking van de radio-dj. En de klok kon er natuurlijk op gelijk worden gezet; een aantal YouTubers heeft Sonnentanz nagemaakt met de nog altijd rechtenloze klanken uit Nu Jazz City. Domien Verschuuren benadrukt dat het nummer voor hem niets aan kracht heeft ingeboet. “Ik vind de track nog steeds fantastisch en draai hem graag. Het is en blijft één van de belangrijkste nummers van 2013 voor mij. Ondanks, of misschien wel dankzij, de ontdekking.” Het is afwachten wat de toekomst Klangkarussell zal brengen. Is Sonnentanz de korte verwezenlijking van een ondenkbare jongensdroom gebleken? Of geeft de ontdekking van één van dé housetracks van de laatste tijd in een mapje met kurkdroge samples blijk van een extreem goede neus voor hits in de dop?

Stemmen op de Song van het Jaar? De stembussen zijn geopend, breng hier je stem uit met een lijst van 250 nummers als leidraad.