Hij voelde helemaal niks toen hij het mes in zijn pols zette. Geen pijn, geen angst, geen opluchting, geen verdriet, geen blijdschap, geen paniek. Verbazing misschien wel. Maar dan alleen de verbazing dat je niks kon voelen terwijl je toch in jezelf sneed.
Jos Rubens voelde al maanden niks meer. Sinds hij terug was uit militaire dienst wist hij niet meer hoe het verder moest. Hij zat weer in dat fucking Druten waar hij toch al nooit had willen wonen. Negentien jaar oud, vroegtijdig van de lts geschopt. Geen ambitie, geen plannen, geen opleiding, geen toekomst. Hij was in vervroegde militaire dienst gegaan, hij had er leren drinken, neuken en feesten. Maar hij verveelde zich dood. Het had lang genoeg geduurd en hij ging terug de maatschappij in, maar daar zat in 1985 niemand op een boordschutter te wachten. Zeker niet in Druten. En als er nu iemand was om zijn frustratie, angst en verdriet mee te delen, maar zijn zus was het huis al uit en zijn vader moest als kleine zelfstandige alles doen om rond te komen en was dus altijd aan het werk. Of hij was bij Jos’ moeder. Die was net veertig en zat in een verzorgingstehuis. De ziekte van Huntington, een ziekte waarbij hersencellen versneld afsterven. Een erfelijke ziekte die een gat sloeg in de familie van zijn moeder. Jos had net als zijn zus vijftig procent kans dat hij de ziekte ook zou krijgen, ergens tussen zijn 35ste en zijn 45ste.
Leeftijdsgenoten konden eind jaren tachtig wel roepen dat ze no future hadden omdat er geen banen waren, voor hem gold dat letterlijk. Zijn toekomst zou stoppen over twintig jaar. Of niet. Pas in de jaren negentig zou er een test komen om op jonge leeftijd vast te stellen of je Huntington zou krijgen. Maar dan nog. Wil je op je negentiende weten dat je over twintig jaar de eerste symptomen krijgt van een langzame en slopende ziekte? Hij niet.
Hij had net de punkbeweging leren kennen. In Nijmegen zat het vol met punkers. Tien jaar nadat de muziekbeweging en levensstijl in Nederland was geland, leefde het nog in de linkse stad waar het allemaal wat langzamer ging. In Nijmegen liepen punkers, krakers en linkse activisten door elkaar heen. Het waren de mensen met wie Jos het goed kon vinden. Geregeld nam hij de bus van Druten naar Nijmegen om op het Koningsplein of in De Swing rond te hangen met de punkers. Als het zo uitkwam, bleef hij ergens slapen. En dat maakte alles alleen maar moeilijker. Moest hij zich hier aan hechten en er dan straks weer afscheid van nemen? Zoals hij zich ook aan zijn geboorteplek Rotterdam, zijn moeder en misschien zelfs het leger had gehecht om er daarna weer afscheid van te nemen? Ermee kappen leek de enige oplossing.
De eerste keer was een halve poging. Op televisie had hij gezien dat je met pillen een einde aan je leven kon maken. Hij kocht een voorraadje bij junks in Nijmegen en nam ze allemaal tegelijkertijd in. Hij was daarna nog discotheek De Swing binnen gegaan. Hoe hij eruit was gekomen weet hij niet meer. Hij weet alleen nog dat hij de volgende ochtend gewoon weer wakker werd. Het valt nog niet mee om dood te gaan, had hij gedacht.
De tweede keer was nu: het mes in zijn pols. Precies op de verkeerde manier, bleek achteraf. Zoals je het in films ziet. In de breedte gesneden en niet diep genoeg. Het bloedde als een rund. Hij woonde in Druten, maar niet meer in het ouderlijk huis. In een huurflatje aan de zuidkant van het dorp deed hij de poging. Plotseling bedacht hij dat er een schoonmaker langs kon komen. Het was beter om de straat op te gaan om die niet tegen het lijf te lopen. Het duurde niet lang voordat hij werd opgemerkt, met zijn kleren onder het bloed. De politie van Druten werd gealarmeerd. Hij zette het op een lopen met de agenten achter hem aan. Ze hadden hem gelijk te pakken. Hij wist nog wat klappen uit te delen, maar al snel werd hij onder dwang behandeld door ambulancepersoneel en moest hij de cel in. Een roep om aandacht, constateert zijn vader achteraf. Geen roep om aandacht, totale apathie en depressie, aldus Jos.
De volgende dag stond een verplicht bezoek aan een RIAGG op het programma. De psycholoog hoorde het verhaal aan en riep na tien minuten dat hij hem precies begreep en in zijn geval hetzelfde had gedaan. Weer zo iemand die meende te weten wat goed voor hem was. Iemand die dacht te kunnen vertellen wat hij wel en niet moest doen. Wat dacht die man? Hij begreep helemaal niks van zijn situatie! Terwijl Jos boos het gebouw uitliep, besloot hij voor de tegenovergestelde manier te kiezen. Geen zelfmoord, maar keihard leven. Hij had nog twintig jaar.

The Bips oefent twee keer in een boerenschuur in Beneden-Leeuwen. Bij twee homo’s, weet Jozzy nog. Het gehele instrumentarium wordt via de streekbus vervoerd. Jos is tevreden over het geluid. “Al hingen Tonni’s snaren zo slap dat ze bijna de grond raakten.” De bonte avond van Waalbeat is niet bepaald het Woodstock van Maas en Waal. Jozzy: “Het was een heel boring en langdradig festival, ik wilde liever blowen in de kelder. Het paste wel een beetje bij Druten in de jaren tachtig. We hebben vier nummers gespeeld. Volgens mij in ieder geval ‘God Save The Queen’ en iets van Johnny Thunders.”
Het is voor alle drie de bandleden een bijzondere ervaring. Tonni van Sommeren: “Ik stond aan de rand van het podium, er werd een bierfles naar me gegooid die rakelings langs mijn hoofd ging.”
De dag erna heeft de groep gelijk het tweede optreden. “Op Voor Het Anker in Druten,” vertelt Gerard van der Sluijs over het optreden op het Marktplein tijdens festival Kreazie. “Het was iets cultureels. Het regende, er was geen publiek, er kwamen drie mensen voorbijlopen. Jos en Tonni speelden een paar akkoorden, meer was het niet.”

Jozzy - Het Bipsboek is geschreven door Alex van der Hulst en is vanaf 9 september verkrijgbaar in de boekhandel en bij Wintertuin.