Een gesprek met Janelle Monáe is een hele ervaring, zo gaat het verhaal. “Een van de merkwaardigste ontmoetingen die ik ooit met een popster heb mogen hebben”, zo schreef Jan Vollaard voor NRC in 2011. Ten tijde van haar debuutalbum The ArchAndroid kreeg het gros van het journaille een gedistantieerde jonge vrouw in androgyne tuxedo tegenover zich, die er heilig van overtuigd was een half-robot te zijn. Ze zou kunnen tijdreizen, en zonder enige aarzeling verkondigde ze telkens dat de wereld in 2020 wordt overgenomen door androïden. Met dat verhaal - en laten we die fantastische plaat niet vergeten - haalde ze de jaarlijstjes van 2010. Met een gestoorde en perfectionistische liveshow veroverde ze de wereld.

Ook haar tweede album zou die lijstjes kunnen halen, maar hoe anders is Janelle Monáe vandaag de dag. We hadden een alleraardigst gesprek kunnen hebben over de muziek die razendsnel heen en weer schiet tussen futuristische funk, progressieve soul, hiphop en zelfs smooth jazz en western. Over de samenwerkingen met Prince, Miguel en Solange. Maar nee, er kan vandaag geen glimlach vanaf. Als Electric Lady heeft Monáe zich opgeworpen om het onrecht in de wereld ook híér en nú te bestrijden, vertelt ze bloedserieus. “Ik heb het gevoel dat het mijn plicht is als muzikant om ambassadeur te zijn voor de mensen die niet de rechten hebben die ze nodig hebben, de rechten die ik wél heb. Ik bedoel: ik heb voorouders die slaven waren. Hoe bepaalde groepen wegens hun seksuele oriëntatie, kleur van hun huid of geslacht nog áltijd worden onderdrukt in de samenleving? Dat is hedendaagse slavernij.”

 Wat dat betreft is Q.U.E.E.N. het sleutelnummer van The Electric Lady, met een belangrijke rol voor Erykah Badu, die Monáe al meerdere malen mee op sleeptouw nam. Tijdens die tours hadden ze dagelijkse, diepgravende gesprekken, vertelt de zangeres. “We hadden het erover wat het betekent om vrouw te zijn in deze maatschappij, over vrouwelijke empowerment, hoe je verandering kunt bewerkstelligen via kunst. Wees sterk, wees Electric Ladies. We willen een stem zijn voor de vrouwen in India, in Afrika, overal ter wereld.”

In Q.U.E.E.N. verwijst Monáe naar What’s Going On van Marvin Gaye, maar ook naar Harriet Tubman, een Afro-Amerikaanse voorvechter van mensenrechten in de Amerikaanse Burgeroorlog. “Ze was een slavin, ze zag hoe mensen werden vermoord en bevond zich continu in gevaarlijke situaties, dus ik durf niet te stellen dat ik een hedendaagse Tubman ben, maar ook ik probeer mensen te bevrijden.” Is het niet verschrikkelijk lastig om die verandering te bewerkstelligen? “Dat is het probleem. Veel mensen geven op voordat ze überhaupt zijn begonnen. Je hebt eerst een lucifer nodig om een vuur aan te steken. Zodra iets vlam vat, ja… Eh, ik probeer een goede analogie te bedenken, maar je begrijpt me wel.” Even later: “Er ís een verandering merkbaar in de mentaliteit van mensen, maar die gaat niet snel genoeg. Barack Obama doet zijn best vanuit het Witte Huis, maar té veel mensen zijn moe van de mensenrechten.”