De muziekwinkelketens Virgin en HMV verkeren in financieel zwaar weer: eergisteren liet entertainmentretailer HMV weten surseance van betaling aan te vragen. De keten kan haar bankschulden niet langer betalen. Dat bericht volgde slechts enkele dagen op het nieuws dat Virgin Stores in Frankrijk faillissement heeft aangevraagd. Duizenden banen en honderden winkels binnen beide ketens staan op de tocht, maar het omvallen van Virgin en HMV zou veel grotere gevolgen kunnen hebben voor de muziekindustrie. Dat stelt Jurgen de Waart, eigenaar van Velvet Delft tegenover 3voor12.
"Negentig procent van klanten HMV en Virgin stopt met kopen muziek"
De Waart denkt dat het overgrote gedeelte van de klanten van HMV en Virgin gewoon zal stoppen met het kopen van cd's: "Zestig tot negentig procent van het marktaandeel van HMV en Virgin zal gewoon verdwijnen. Dergelijke percentages doken ook op wanneer andere winkels sluiten in een stad. Een klein gedeelte van de klanten zal cd's online gaan aanschaffen, een klein gedeelte zal naar andere platenzaken gaan, maar het grootste deel van de klanten stopt met het kopen van muziek."
Als Virgin en HMV verdwijnen - en daar heeft het nu alle schijn van - zullen de platenmaatschappijen dus een groot deel van hun inkomsten zien vervallen, en dat zal ook voor het muziekaanbod grote gevolgen hebben, aldus De Waart. "Het kan niet anders dan dat ook 90 procent van de artiesten in dat aanbod uiteindelijk verdwijnt. Het is niet anders uit te leggen. Je zou kunnen zeggen: alle artiesten gaan gewoon minder verdienen, of er ontstaat een ander verdienmodel. Ik denk echter niet dat dat gebeurt. Er blijven een paar gigantische artiesten zoals Adele overeind, maar het middensegment zal verdwijnen. Ik zie dat ook al in mijn aanbod, dat steeds kleiner wordt."
Verschraling van de Nederlandse markt
En stel nou dat ook de Free Record Shop in Nederland gaat omvallen? Er verdwijnen al steeds meer winkels, zoals onlangs een van de grootste filialen: die aan de Oudegracht in Utrecht. De Waard denkt dat dat eenzelfde soort gevolgen zou hebben als de sluiting van HMV en Virgin. "Hoe het model ook in elkaar zit, het betekent dat miljoenen minder aan inkomsten zullen zijn bij de platenmaatschappijen. Als de Free Record Shop omvalt zullen ook een heleboel maatschappijen omvallen. Wij als onafhankelijke speciaalzaak zullen er nog wel tegenop kunnen boksen, maar het aanbod zal verschralen. Ik kan wel meer cd's uit het buitenland gaan halen, maar je moet je niet vergissen wat maatschappijen aan promotie doen in Nederland. Dat zou allemaal verdwijnen."
Talentontwikkeling verdwijnt
Vooralsnog staat de Free Record Shop fier overeind, maar Nederland gaat het verdwijnen van HMV en Virgin waarschijnlijk ook al voelen. De grote labels en platenmaatschappijen hebben dan minder grote budgetten voor talentontwikkeling en nieuw talent, denkt De Waart. De aanwas wordt dus kleiner. "Kijk, als Adele twee achtereenvolgende jaren met dezelfde plaat het best verkochte album ter wereld heeft, wat zegt dat over de markt? Als je gaat vergelijken hoeveel Nederlandse acts twintig jaar geleden uitgebreid het clubcircuit aandeden en hoeveel nu: het zijn er nu veel minder."
De megaketens wijten hun teloorgang vooral aan de moordende en steeds verder groeiende concurrentie: er zijn steeds meer grote online retailers (zoals Amazon.com en Bol.com), het wordt gemakkelijker om mp3's te kopen via bijvoorbeeld de iTunes-store en er is een steeds groter cd-aanbod in de supermarkten. Natuurlijk speelt dat mee, denkt De Waart, maar er wordt vooral mínder geld uitgegeven. "Er is een hele generatie die al vijftien jaar niet meer betaalt voor muziek. Mensen moeten gaan beseffen dat ze moeten betalen voor muziek, omdat ze weten dat het de artiest ten goede komt. Het is misschien een gekke vergelijking, maar iedereen koopt toch ook scharreleieren omdat ze weten dat het de kip ten goede komt?"