#ADE13: Nicolas Jaar: "Ik ben geobsedeerd door de toekomst, maar vertel me er niets over"

Jonge Amerikaan met nieuw duo Darkside in het Concertgebouw

Atze de Vrieze ,

18 jaar was de Amerikaans-Chileense muzikant Nicolas Jaar toen hij debuteerde, 21 toen zijn bewierookte debuutalbum Space Is Only Noise uitkwam. Nu hij 23 is, wordt hij al gezien als een van de belangrijkste vernieuwers van de elektronische muziek. Zijn handelsmerk: donkere en tegelijk warme muziek. Te traag om hard op te dansen, en met spookachtige vocalen. Tijdens Amsterdam Dance Event speelt hij met zijn nieuwe project Darkside (met gitarist Dave Harrington) op een opvallende plek: het Concertgebouw. En oh ja, ze hebben ook nog het hele Daft Punk album geremixt.

Laten we even beginnen met jullie luchtige hobbyproject. Jullie hebben het hele Daft Punk album geremixt, amper twee weken nadat het uitkwam. Alle liedjes namen jullie onder handen, maar Lose Yourself To Dance werd gereduceerd tot twee minuten. Daar vonden jullie niks aan?
Dave: "Haha. We hebben de tracks verdeeld en heen en weer gestuurd in de slotfase. Ik zei tegen Nico: sorry, deze kan ik niet doen, ik kon mijn weg niet vinden. Hij zei: ik doe hem wel. Dit is het resultaat."

Als je een heel album mixt kan dat twee dingen betekenen: of je vindt het helemaal geweldig, of je denkt 'dit kan zoveel beter'.
Nicolas: "Voor mij was dat album als een leeg doek. Het was heel interessant omdat werkelijk iedereen die ook maar iets om muziek geeft het gehoord had. Daar iets mee doen is bijna een politieke daad. Ik wist natuurlijk dat het een heel duur album was, en ik vond het een opwindend idee om het door de blender te gooien. Het eerste nummer is in onze versie ook vooral noise. Ze zeiden: wij brengen het leven terug in de muziek, maar dan wel door er heel veel geld tegenaan te smijten."

Een politiek statement dus?
Nicolas: "Nou ja, politiek, tegelijk was het heel leuk om te doen. Ik zou het ook nooit gedaan hebben enkel als politieke daad. Het begon met een gesprek over Get Lucky. Wat is er nu zo goed aan dat liedje? Nou, de geloopte gitaar van Nile Rodgers bijvoorbeeld. Toen we dat element vervolgens vertraagden ontstond er iets geweldigs. Er zit zoveel in die plaat waar je mee kunt werken."

Je vertraagde Get Lucky. Wat mij opviel is dat veel van hun songs van zichzelf al opvallend traag zijn, weinig clubtracks. Dat is best gedurfd. Je ziet toch vaak genoeg dj's die niet met hun tempo durven variëren, en al helemaal niet omlaag.

Nicolas: "Twee, drie jaar geleden zou ik het met je eens zijn, toen ik zelf begon in de elektronische muziek. Ik denk dat langzaamheid de laatste jaren juist tot het vocabulaire van de elektronische muziek is gaan behoren. Je hoort bijvoorbeeld veel elektronische muziek uit Los Angeles, gemengd met hiphop, die erg traag is. Bepaalde labels specialiseren zich erin: Innervisions, Dyinamic. Maar het tempo alleen is nog niet genoeg, het gaat erom wat je er vervolgens mee doet. Ik combineer een trage elektronische groove graag met iets ruws, iets dat meer rock 'n roll is. Dave past daar met zijn punkrock attitude heel goed bij."

Jullie hebben eerder met elkaar gewerkt, in jouw band. Hoe hebben jullie elkaar leren kennen?
Nicolas:
"Via een van mijn beste vrienden Will Epstein. Ik ken hem al vijftien jaar, hij heeft ook saxofoon in de band gespeeld. Ik vroeg hem: wie is de beste muzikant die je kent? Dave, was zijn antwoord. Wat speelt hij? Doorgaans basgitaar. Mooi, dacht ik, dat is precies de gitarist die ik nodig heb. Bassisten spelen vaak een motief dat zich steeds herhaalt, zoals een gitaarriff. En dat wilde ik graag. Inmiddels gaat onze samenwerking veel verder dan dat."
Dave: "Ik ben opgegroeid als jazzbassist. Jarenlang had ik een muziekleraar die Kelvyn Bell heet. Hij speelde jaren in experimentele jazzfunk-bands als Defunkt. Wat hij me leerde gebruik ik tot de dag van vandaag. Hij zei altijd: denk aan de groove. Als ik weer eens te veel noten speelde: wat doe je nou, de groove. Onthoud: speel altijd elke noot zo laag als je kunt. Dat doe ik nog steeds, ook op de gitaar. Gitaristen willen op de een of andere manier graag hoge noten spelen, maar de gitaar klinkt geweldig in het laag."
Nicolas: "Ik ben heel enthousiast over dit album. Ik leg er alles voor stil en beschouw het gewoon als mijn nieuwe plaat. Sommige mensen beginnen in een band en gaan daarna solo, ik begon solo, nu heb ik een band. Het is Dave, ik en een derde. Darkside is die extra derde persoon in de ruimte."

Dat klinkt spooky. De plaat heet ook Psychic, 'waarzegger'. Jaag je het bovennatuurlijke na? Of heb je dat per ongeluk gevonden?
Nicolas: "Beide."
Dave: "Het eerste nummer dat we samen maakten, ontstond in een hotelkamer in Berlijn, midden tijdens onze eerste gezamenlijke tour. Ik plugde mijn gitaar in, we hadden twee van die kleine speakers. Nico zei: wat je nu doet, blijf dat doen."
Nicolas: "Zo gaat het altijd, ik moet al beginnen met opnemen voor hij begint te spelen, want zijn eerste idee is altijd het beste. We namen dat eerste nummer op, hij speelde, ik zong, het was voor negentig procent klaar, en toen kwam er rook uit de speakers. We hadden ze op Europese stroom ingeplugd en dat kon niet. Er zat wel een soort bescherming in, waardoor ze het toch een tijdje volgehouden hebben, maar toen vulde alsnog de hele ruimte zich met rook. Alle lichten gingen uit, de stroom viel uit, het was pikdonker en we hadden een prachtig nachtuitzicht over Berlijn. Dat was het begin van Darkside. Hoe hadden we het anders moeten noemen?"

Dus de sprinklers hadden jullie eerste nummer kunnen vernietigen?
Nicolas:
"In elk geval onze kapsels."

Dat bovennatuurlijke, zijn jullie daar serieus over?
Nicolas:
"Wij hebben allebei vrijwel ons hele leven in New York gewoond, en in New York heb je overal kleine waarzeggerwinkeltjes. Zo'n winkeltje is vaak enorm goedkoop, je gaat er voor vijf dollar heen en laat je alles vertellen over je toekomst. Je legt letterlijk je hand op de balie. Die waarzeggers wonen daar vaak. Vooraan is de winkel, er achter ligt een bed. Dat is echt."
Dave: "Het kan een heel intense ervaring zijn, ook al is het een neon-verlicht-dronken-vijf-dollar-moment."
Nicolas: "Ik heb het nooit aangedurfd. Ik ben geobsedeerd door de toekomst, maar vertel me er niets over. Maar we vonden het idee interessant, het is als een YouTube video die je leven verandert. Hoe leg je dat later aan je kinderen uit? Een filmpje op internet, omgeven door advertenties, het voelt smerig, maar het kan tegelijk het mooiste zijn dat je ooit gezien hebt. Het kan je leven tien graden een andere richting op sturen. Bij zo'n waarzegger weet je ook niet of het echt is, of iemand een grap met je uithaalt of je gewoon ordinair geld uit de zak probeert te kloppen. Het interessante is: het gebeurt vaak alle drie op hetzelfde moment. Wat ben ik zelf nu aan het doen? Ben ik je echt iets wezenlijks aan het vertellen? Ben ik iets aan het verkopen?"

Hoe vertaal je zoiets in muziek?
Nicolas:
"Het album begint met een reverb toon, en dan een synth, die een gebroken geluid produceert. Het eindigt met stemmen, engelachtig, ze zingen maar gebruiken geen woorden. Zie dat maar als een verhaal dat we willen vertellen: het begint met gehavende technologie, en het eindigt met een soort spirituele ervaring. Het gaat voorbij aan de machines en apparaten die we de hele dag gebruiken. We staan er zelden bij stil, maar het is toch erg raar, dat we met onze telefoons voortdurend foto's maken. En onze muziek is helemaal gemaakt in een laptop, met Ableton Live. Het klinkt misschien ontzettend analoog, maar het is zo digitaal als maar kan."

Hoe 'connected' zijn jullie?
Nicolas:
"Niet heel erg, we gebruiken bijvoorbeeld geen Twitter."
Dave: "Er is een soort basis die nodig is om in deze maatschappij te functioneren. Geen van ons is erg reactionair aangelegd."
Nicolas: "Die basis is respect. Daarboven vind je narcisme, en daar nog boven hypernarcisme. Dat is bijvoorbeeld elke dag een foto van jezelf op Instagram plaatsen, als dj alles doen om in de DJ Mag top 100 te komen."

Van die 'ordinaire' kant van de elektronische muziek blijven jullie ver weg. Zeker nu je in het Concertgebouw gaat optreden.

Nicolas: "We hebben overal gespeeld. In kleine clubs, in grote, op dance festivals, indierock festivals, op het strand, in een kerk. Maar ook in concertzalen."
Dave: "Ik ben niet echt opgegroeid met klassieke muziek, maar er was ook een tijd dat mensen als John Coltrane en Miles Davis in zalen als Carnegie Hall begonnen te spelen. Er was een moment dat The Grateful Dead en Miles Davis samen op een poster stonden. Op dat soort momenten - als muziek op plekken terecht komt waar het normaal gesproken niet 'hoort' - gebeuren heel interessante dingen. Je ziet dan vaak dat zo'n 'indringer' sporen achterlaat, en andersom. Er gebeuren nieuwe dingen."
Nicolas: "We voelen ons erg vereerd dat we überhaupt op dat soort plekken mogen spelen. Wij maken gewoon crappy muziek op shitty apparatuur, we hebben nog nooit in een fatsoenlijke studio gewerkt. Maar ik kan je wel vertellen dat optreden in het Philharmonic in Keulen een van de meest emotionele momenten uit mijn leven was."

Darkside is vrijdag 18 oktober te zien op ADE tijdens Trouw at Concertgebouw.