Deze week maakte Billboard bekend dat het online streaming gaat meenemen bij het samenstellen van de chart. Sinds eind jaren ’50 is de methode waarmee de rangorde wordt bepaald verscheidene malen aangepast. Waar aan het prille begin het aantal plays op jukeboxes en de verkoop in platenzaken centraal stond, is sinds de jaren ’90 het accent verschoven naar airplay en digitale verkoop. Maar online streaming is de afgelopen jaren – en met name de laatste paar maanden – sterk in omvang toegenomen.
GfK Dutchcharts is in Nederland het bedrijf dat verantwoordelijk is voor de samenstelling van onder andere de Single Top 100 en Album Top 100. Woordvoerder Michel Admiraal zegt dat zijn bedrijf de ontwikkeling op de voet volgt. “Wij zijn momenteel ook al aan het testen. We nemen nu alleen de verkoop mee in die lijsten, zowel digitaal als in de winkels. Maar online streaming gaan we in de toekomst zeker meenemen. Hoewel Spotify in Nederland eigenlijk de enige grote dienst is.” in de VS zijn dat er meer: Spotify, Rhapsody, MOG, Slacker, Muve Music and Rdio worden meegenomen in de nieuwe Hot 100 lijsten.
SoundAware, dat de Top 40 en de 3FM MegaTop50 samenstelt, is momenteel nog niet bezig online streaming te integreren in de lijsten. “Het is in de toekomst wel de bedoeling”, zegt Sander de Groot, ‘head of charts’ van SoundAware. “Maar nu is dat nog niet van toepassing. Maar als Billboard ermee werkt gaan we er vaart achter zetten.” In tegenstelling tot GfK neemt zijn bedrijf radio airplay wel mee: “We kijken naar de airplay op 3FM, Slam FM, 100%NL en Q Music. Daarnaast gebruiken we de verkoop via iTunes en consulteren we een panel bij het samenstellen van de Top 40.”
Het is een logische stap om online streaming mee te nemen, denkt Admiraal. “Je ziet hetzelfde als bij de ontwikkeling van digitale verkoop. We hebben toen ook geanticipeerd op downloads, en die geïntegreerd in de charts. We moeten nog wel het precieze model ontwikkelen, hoe al die verschillende vormen van muziekconsumptie tegen elkaar afgewogen gaan worden. Je kunt het afspelen van een nummer op Spotify natuurlijk niet een op een gelijkstellen met het kopen van een single.” Admiraal weet nog niet op welke termijn GfK Dutchcharts streaming zal gaan gebruiken bij het samenstellen van zijn charts.
In eerste instantie denkt Admiraal aan het integreren van betalende gebruikers van Spotify. “Dat is het best vergelijkbaar met verkoop. Gratis gebruik is meer te vergelijken met radio airplay, dat nemen wij ook niet mee.” Consumptie van zowel albums als singles kan in principe afgeleid worden uit online streaming, denkt Admiraal. “Maar voorlopig concentreren we ons op singles.”
De Groot weet ook nog niet hoe je online streaming precies zou moeten afwegen tegen andere vormen van muziekconsumptie: “Gebruikers van Spotify luisteren vaak naar dezelfde artiest: als ze iemand goed vinden gaan ze ook de oude platen luisteren. Bovendien wordt het programma vooral gebruikt door mensen in het leeftijdsegment van twintig tot veertig, dus mis je het jongere publiek.”
De Groot denkt niet het meenemen van online streaming tot aardverschuivingen in de charts gaat leiden: “Ik neem aan dat het ongeveer hetzelfde blijft. Het ligt er natuurlijk aan hoe je het meet. In Nederland is Spotify nog zo klein, dat het een verkeerd beeld zou geven als er grote veranderingen optreden.” Bill Werde van Billboard suggereerde in The New York Times dat producers van elektronische muziek die in de VS sinds kort populair zijn, zoals Skrillex, Avicii and M-83, waarschijnlijk hoger in de chart komen, omdat hun populariteit vooral online groot is. Zij worden dus vaak gestreamd, maar krijgen nog weinig airplay op de radio.
In het verleden betrok GfK Dutchcharts, bij het samenstellen van de TMF Superchart, ook illegale downloads. Admiraal: “Wij onderzochten hoe bepaalde tracks het deden in het illegale circuit. TMF bepaalde mede aan de hand daarvan de chart.” Op dit moment doet GfK Dutchcharts niets meer met illegale downloads bij het samenstellen van hun lijsten. “Maar zeg nooit nooit”, aldus Admiraal.