Grimes zoekt met Visions naar een religieuze trance

Katholicisme, heroïne, een strafkamp en de openbaring van een Canadeze muzikante

Erik Zwennes ,

Aan de andere kant van de tafel zit een nerveus en onrustig meisje op Japanse slippertjes met zeker vijf centimeter dikke zolen. Ze praat vlug en gefragmenteerd. Wanneer ze iets gewichtigs zegt, lacht ze het vlug weer weg. Deze week verschijnt in Nederland het derde album van de Canadese Grimes, een split-album met genregenoot d’Eon niet eens meegeteld. Toch zal de als Claire Boucher (24) geboren producer en zangeres voor velen nu pas op de radar komen. Ze bouwde vanuit de punk- en krakersscene in Montreal aan zichzelf en haar kunsten. Een zoektocht die haar bijna fataal werd. “Mijn beste vriendin uit die tijd overleed aan een overdosis heroïne.”

“Ik was een stout kind; enorm druk en snel afgeleid. En dan zat ik ook nog eens op een streng katholieke school, wat vrij lastig is als je niet in God gelooft. Rond mijn tiende begon ik vraagtekens te zetten bij het geloof en in de pubertijd begon ik dit ook actief uit te dragen. Het leverde enorm veel drama op.”

Toch heb je een belangrijke track op je nieuwe album Genesis genoemd?
“Dat nummer gaat over het gevoel van geloven in God. Veel van mijn beste herinneringen stammen uit de tijd dat ik nog geloofde in een hogere macht. Het was zo magisch, die ervaring van kerken met grote standbeelden en getinte ramen, uren zingen. Om alles wat je doet en denkt hangt zo’n mystieke metafysische kracht. Ik was geobsedeerd door engelen en demonen. Het Oude Testament vond ik prachtig. Soms denk ik terug aan die tijd en mis ik dat gevoel. Daar gaat Genesis over: geen toegang meer hebben tot dat gevoel.”

Dat moet pijn hebben gedaan, zoveel schoonheid en mystiek kwijt raken?
“Ja. Het is niet zo dat ik denk dat er geen God is, ik heb wel veel moeite met het katholicisme. Tijdens seksuele voorlichting op mijn school werd hardop gezegd dat homoseksualiteit fout is, dat abortus verschrikkelijk is. Op een gegeven moment werd het voor mij ook een moreel dilemma.”

Hoe stonden je ouders hierin?
“Eerst raakten ze behoorlijk overstuur over mijn houding tegenover de school. Mijn vader komt uit een streng katholiek Oekraïense familie. Althans, ze waren Joods en zijn uit angst voor nazisme nogal fanatiek katholiek geworden. Later zijn mijn ouders gescheiden en werden we uit de kerk geschopt. Mijn moeder trouwde zowaar een Hindoe-man. Ons gezinsleven zit nu in een heel ander vaarwater.”

Deze plaat is voor velen in een introductie met Grimes, hoe ervaar je deze periode?
“Mijn leven is de afgelopen acht maanden 180 graden gedraaid. Ik was op weg een graad te halen in neurowetenschappen en onderzoeker te worden. Ik was introvert en haatte het om op te treden. Optreden is nog steeds volledig tegennatuurlijk voor mij. Het gaat wat beter, maar vroeger kon ik mijn set meestal niet afmaken. Ooit hoop ik in staat te zijn het publiek te sturen in een richting die ik voor ze kies, maar ik besef dat dat veel vaardigheden vergt. In korte tijd is het enorm hard gegaan. Van modeshoots tot grote coverartikelen, dat is wennen en ik moet goed kijken waar ik ja tegen zeg.”

Geniet je er ook van?
“Jazeker. Natuurlijk zijn er zaken... de stomme dingen zijn enorm stom, maar de leuke dingen zijn super leuk.”

Interviews geven, wat vind je daar van?
“Soms zijn ze geweldig, soms verschrikkelijk. Laatst sprak ik met iemand van een Texaanse krant die mij vertelde dat ik op deze leeftijd wel getrouwd zou moeten zijn. Ik wist niet wat me overkwam.”

Wat jouw familie je dus je hele leven al vertelt?
“Juist. Mijn opa en oma blijven er maar op hameren hoe oud ik wel niet ben en dat het echt helemaal fout gaat met mij. Ze trouwden als tieners en mijn oma had kinderen op mijn leeftijd, tjah. Zij denken dat ik de boot al gemist heb. Voor hen ben ik een ketter.”

Je was bijna wetenschapper, of bent dat als producer misschien juist meer dan ooit. Hoe had jouw leven er verder uitgezien zonder de afgelopen maanden?
“Ik kon me goed vinden in het beeld van mezelf als wetenschapper. Nogmaals, ik was echt een stout kind. Ik was een drugsverslaafde. Op mijn zestiende stuurde mijn ouders me naar een strafkamp. Langzaamaan ontstond interesse in school. Ik studeerde en ben daarmee gestopt voor de muziek.”

Dat moet ergens opnieuw een teleurstelling zijn in de ogen van je ouders?
“Ze beginnen aan het idee te wennen. In eerste instantie waren ze woest. Mijn moeder sprak niet met me. Nu gaat het beter.”

Dan moet je wel heel zeker zijn van deze keuze, om je zoveel op de hals te halen?
“Ik vind het belangrijk om risico’s te nemen in het leven. Ik ben 24. Wat moet ik anders, de veilige route nemen? Het was zeker spannend en dat is het nog steeds, maar fuck it.”

Heb je je wel eens afgevraagd waarom je zo’n recalcitrante periode hebt gekend?
“Het was zeker een reactie op mijn begrensde jeugd. Ik heb ook nog lange tijd diep in de balletwereld gezeten. Elke dag sport, school, discipline... op mijn veertiende knapte er iets. Ik ging om met de foute types. Het was een mooie tijd. Velen zijn er niet goed uit gekomen.”

Zou je op eigen kracht weer op het rechte pad zijn gekomen, of was de interventie van je ouders erg belangrijk?
“Ik heb een te gekke tijd gehad op dat strafkamp. Het was goed om weg te zijn uit Montreal en Vancouver en van een afstandje te zien waar ik mee bezig was. Mijn beste vriendin uit die tijd overleed aan een overdosis heroïne. Het was serieus een slechte omgeving. Toen ik terug kwam, ontdekte ik dat er ook zaken zijn buiten al die hedonistische narigheid. Maar nogmaals, ik heb er ook heel vrolijke herinneringen aan. Onlangs ontmoette ik weer een vriendin uit die tijd, ze sloeg me op een feestje tegen mijn gezicht. We schreeuwden, lachten en hebben daarna gefeest. We hielden contact en nu speelt ze in een clip die ik onlangs geschoten heb.”

Hoe word je van een stout balletmeisje een muzikante?
“De mensen met wie ik omging waren enorm bezig met muziek. We waren super goth, gingen hard op Tool en Marilyn Manson. Ik snapte nooit hoe dat nou werkte, muziek maken. Toen Animal Collective opkwam begon het echt te broeien. Tijdens een Panda Bear optreden had ik een openbaring. Ik had door hoe zijn muziek eigenlijk bestaat uit eindeloze loops, zo simpel. Dat kan ik ook, dacht ik. Die dag begon ik met het maken van muziek.”

Wat had je in gedachte toen je begon aan deze plaat? Het heet niet voor niets Visions
“We hadden het er al even over toen je naar Genesis vroeg, ik wilde een plaat maken die een bijna religieuze gevoel oproept, een enorme toewijding ervaren. Wat ik zo geweldig vind aan religieuze muziek is dat het zo’n groot belang veinst. Geen gejammer over je nieuwe vriendje, maar een toewijding aan een alomtegenwoordig zijn, aan het leven. Ik wilde dat gevoel oproepen en combineren met hiphop.”

Interessant, dat herken ik ook wel in het werk van jouw landgenoten The Weeknd, Drake en Amerikaan Clams Casino, dat etherische geluid. Hoe roep jij dat gevoel op in de studio?
“Percussie is heel belangrijk voor mij. Wat in de Westerse wereld vooral door zang wordt getracht, is in Azië en Afrika iets dat ze met drum doen; een religieuze trance oproepen. Thuis luister ik voornamelijk hiphop en Aziatische muziek. Ik start altijd met een beat, daarna komen de vocalen en daarna de muzikale aankleding. Ik besef me dat ik weinig expliciet ben; heel abstracte muziek maak, maar zo zit ik in elkaar. Om tot de juiste vorm te komen, zit ik soms wel twintig uur achter elkaar in een volledig donkere studio. Enkel wat licht van LED-lampjes wijst me de weg. Ik moet afstand creëren tot het dagelijks leven om in een echt creatieve flow te raken.”

Ben je nooit bang in het proces jezelf kwijt te raken?
“Nee, ik denk dat je daar juist een sterker persoon van wordt. Vaak kom ik ook met niets bruikbaars uit zo’n sessie. Dan ga ik maar slapen, het hoort bij het vak.”

En hoe interpreteer ik, in die context, jouw teksten?
“Denk aan veel islamitische liederen. Als ware het mantra’s zorgt herhaling voor betekenis en een fysieke ervaring. Tegelijkertijd verliezen de keiharde woorden uit Westerse popmuziek ook snel hun betekenis en worden het al snel klanken. Wie luistert er nog echt naar teksten van popliedjes, come on! Complete onzin vaak. Met beiden speel ik in mijn muziek.”


Grimes speelt op vrijdag 18 mei op festival London Calling.