Verslag FabrIQ dag 1: in Den Bosch is de bierdouche niet nodig

Met Idiot Wind, Kim Janssen, Luik

Erik Zwennes ,

Het FabriQ Festival in Den Bosch beleeft dit weekend de derde editie. 3voor12 doet verslag van dit Bossche samenzijn met onder meer Kim Janssen, Idiot Wind, Xiu Xiu, Damien Jurado, Cass McCombs oftewel een 'Festival of Intrusive Quality', zoals de organisatie het graag noemt.

intrusief; op een wijze waarbij, zonder toestemming of daartoe geautoriseerd, uitgenodigd of welkom te zijn, wordt binnengedrongen, desnoods op slinkse wijze of met gebruik van geweld of hulpmiddelen

Maar in de praktijk blijkt het tegenovergestelde. Brabant is gastvrij, de aangesloten zalen al helemaal en de openingsdag is zeker niet hautain geprogrammeerd. Folk en singer-songwritermuziek vormen de hoofdmoot dit weekend. Met de avant-garde artrock van Xiu Xiu als afsluiter op de zondag zijn de muzikale grenzen wel helder. Op de openingsdag begint het programma in een oude Bossche synagoge. Normaal wordt hier klassieke muziek, jazz en wereldmuziek opgevoerd. De akoestiek is prachtig en deze Toonzaal vormt het perfecte decor voor openers The Pole Siblings en Idiot Wind. Deze Zweedse bands verschillen weinig. Fia en Johan vormen het rootsy folkduo en wanneer zangeres Amanda Bergman aanschuift luisteren we naar Idiot Wind. Het duo opent met warm gitaarspel, een degelijke mannenstem en de jonge Fia die met krachtige doch breekbare uithalen voor diepte in het geluid zorgt. De Toonzaal blijft de gehele avond doodstil en fotografen hebben enkel tijdens het eerste nummer de mogelijkheid hun sluiters te laten klapperen. De band blijkt hier enorm blij mee en dankt na elk nummer voor de stilte. Hier is geen bierdouche nodig om praters het zwijgen op te leggen. De twee muzikanten spelen pas anderhalf jaar samen, maar hebben al een interessante verzameling liedjes.

Toch blijkt bij ‘grote zus’ Idiot Wind dat een onderscheidende factor onmisbaar is om echt te raken. Amanda Bergman is een fenomenaal vocaliste met een stem die zich kan meten met Sinead O’Connor meets Cat Power en een beetje Fiona Apple. Haar articulatie zou soms wat krachtiger mogen. Haar Engelse uitspraak is goed, maar de woorden worden aan elkaar geregen, waardoor vooral de knappe arrangementen en melodieën blijven hangen. De prachtige Steinway piano en dito akoestiek maken het af. Als de liedjes net iets sterkere hooks zouden hebben, was dit een hit in de lijn van Agnes Obel. Nu is het wat harder werken om door de poëtische existentialistische teksten te komen, maar blijft het veel langer leuk. Een cover van Roy Orbison’s In Dreams vormt een mooi gekozen afsluiter. Ja, hier gaan we nog veel meer van zien. Tussen de optredens door maken videokunstenaars een feestje van de foyer.

Kim Janssen presenteerde vrijdag in de Utrechtse Ekko zijn nieuwe album Ancient Crime. Waar her en der te lezen was dat het geluid daar niet mee viel, is De Toonzaal ideaal voor dit kleine orkest. Strijkers, een koperblazer, houtblazers, piano, drums en gitaar spelen de knappe arrangementen van Janssen. Zelf zingt hij bij vlagen onderkoeld en op andere momenten pijnlijk breekbaar. Hij heeft een bijzondere zangstijl, zelden uitbundig en soms bewust knijpend, waardoor de luisteraar constante spanning voelt. De grandioze plaat begint op dit podium te leven. Janssen lacht, doet pogingen tot grapjes en is zichtbaar geëmotioneerd door de warme reacties. Deze avond moet zijn zoals hij het in zijn dromen voor zich zag. Voor een echte doorbraak zijn de songstructuren te complex en atypisch, maar een select publiek zal er een nieuwe muzikale held bij hebben. En dat is het mooie van FabriQ, dat spreekt en voelt die niches prima aan.

Het publiek hoeft niet bang te zijn om de band Luik in popzaal W2 te missen, de halve formatie speelt namelijk in de band van Janssen. Toch begint de gedragen slowcoreformatie direct bij aankomst in W2. Dit is muziek voor hete zomernachten met vieze rum en stroompjes lichaamssappen over schitterende lichaamsdelen. Een rumoerige foyer voelt dan toch wat katerig. De zaal blijkt toe aan het nabespreken van de week. Luik had beter ook in de Toonzaal kunnen staan, maar lijkt zich niet op te vreten. Ook hier weet het een select publiek te vinden dat aandachtig luistert en geniet van de prachtige geluiden en gedetailleerde gitaarpartijen. Een belangrijke rol is er voor drummer Keimpe Koldijk, die de gehele set een dwingend traag ritme oplegt. Niet alle nummers zijn even sterk, maar zeker vier tracks van het debuutalbum vinden een plek in het permanente geheugen.

De festivalorganisatie heeft gedacht aan lokale bedding en laat het audiovisuele dansproject TRIPPP de nacht wegblazen. Maar dit blijkt geen ordinaire vriendendienst, maar een knap en creatief initiatief. Een samenwerking tussen de bands The Surs en Mindpark, kunstenaar Woensdagman (a.k.a Thomas Rutgers), dansgroep United-C en ditmaal ook zangeres Signe Tollefsen. Dwingende industriële jaren ‘90 indierock wordt ‘onderbroken’ door expressieve moderne dans. Om vervolgens te schakelen naar de andere kant van de zaal waar Tollefsen als een strenge jaren ‘30 nachtclubdame het publiek toezingt. Denk aan de vroege Ellen ten Damme, zonder dat aanstellerige. Ze samplet zichzelf, speelt met elektronica en geeft weer over aan de bands en dansers. Muzikaal neigt het soms wat naar vergane glorie, de boze dEUS platen bijvoorbeeld. Maar als geheel werkt het enorm goed en weet het zelfs in de nacht nog publiek op de been te brengen. Een publiek dat de mond wordt gesnoerd en ademloos zich laat overrompelen.

Zondag een vol programma met onder meer Cass McCombs, Damien Jurado, Chad VanGaalen en Xiu Xiu. Lees het verslag morgen op 3voor12.