Dat klinkt als een vorm van het geloof die volledig gebaseerd is op gevoel, en niet op intellect. Is dat waar het bij jou fout ging?
"Het is zeker niet de bedoeling dat je kritische vragen stelt in de kerk. Geloven heeft niets met verstand te maken. Mensen proberen die twee wel eens krampachtig bij elkaar te brengen, maar dat lukt nooit. Met de politiek heb ik hetzelfde probleem. Iedereen die mij in hapklare brokken probeert uit te leggen hoe de wereld in elkaar zit, wantrouw ik. Zonder twijfel kun je niets zelf ontdekken."
Heb je er wel eens jaloers naar gekeken en gewenst dat je zelf zo 'naïef' was dat je de Heilige Geest kon ervaren?
"Man, ik heb het allemaal geprobeerd, ik heb het gevoeld, tot achter de komma. Uiteindelijk draait het allemaal om overgave. Als je heel hard zingt, voel je al snel iets, zeker als je het met overgave doet. Maar het maakt niet zo veel uit of je dat bij Arcade Fire, op de EO Jongerendag of bij FC Utrecht doet. Ik geloof best dat bidden kan helpen, zoals een placebo kan helpen, of een verdovend middel. Overigens heb ik er geen probleem mee als andere mensen wel geloven. Sommige van mijn beste vrienden geloven. Als je er een mooier mens van wordt, dan vind ik dat prima. Maar ik ken ook genoeg mensen die er juist lelijk van worden. En met lelijk doel ik dan op een gevoel van onvrijheid."
Dat gebeurt toch al vrij snel?
"Het gebeurt al snel met elke georganiseerde ideologie. Georganiseerde dingen lopen vaak mis. Kijk naar de PvdA, dat is ook niet meer wat het geweest is. Dood-georganiseerd. De bezieling uit het begin is verdwenen, en daarmee ook de slagkracht."
Kun je je voorstellen dat je als band dood-georganiseerd raakt?
"Ja, en daarom ben ik ook blij dat ik geen band ben. Ik werk wel met vaste muzikanten. Ik werk altijd met mijn broer Jakob, met Wouter de Waard. Maar het was niet vanzelfsprekend dat ik met alle mensen die live meedoen in de studio zou opnemen. Frank Timmerman bijvoorbeeld speelt op de plaat de nodige percussie. Live speelt hij ook bas, maar dat wilde ik in de studio graag zelf doen. Dat vind ik veel te leuk."
Er zit een merkwaardig spanningsveld in je muziek, tussen het pure gevoel en de geconstrueerde, analytische manier van denken en schrijven. Hoe kijk je daar zelf tegenaan?
"Als ik begin te zingen, doe ik dat vaak vanuit klank. Vaak heb ik in mijn tekstboekje al wel wat zinnen opgeschreven, of wat woorden in mijn hoofd. Dat gaat heel intuïtief, als een collage. Maar uiteindelijk komt er wel een logisch verhaal uit voort. Die twee kanten zitten in mij: ik ben gevoelig voor sentiment, maar ik ben ook een lezer. Ik probeer al zo veel gevoel in mijn zang te leggen, ik moet voorkomen dat het te veel wordt, zowel voor mezelf als voor de luisteraar. Het is niet zo dat ik van een afstand observeer en de gevoelens van anderen omschrijf. De liedjes gaan over mij. De dood, relaties die kapot dreigen te gaan, het keert onwillekeurig steeds terug."
Heb je van veel mensen afscheid moeten nemen in je leven?
"Vrienden van vroeger, muzikale vrienden. Wat betreft de dood: geen directe vrienden, maar meer dan genoeg daar omheen. Ouders van vrienden, mensen die te vroeg aan kanker overlijden. Ik heb mensen hun kind zien begraven, ik heb kleine neefjes hun vader zien begraven omdat hij zich had opgehangen. Daar zit het leven vol mee, misschien bij mij voller dan bij een ander. Afgelopen zondag zou ik bij een fan spelen, op haar laatste verjaardag, een vrouw van 32 jaar. Drie dagen daarvoor belde haar vriend vanuit het ziekenhuis dat het niet meer hoefde. Dat heeft enorm veel indruk op me gemaakt. Ze hadden al een lijstje doorgegeven van liedjes die we moesten spelen. Ik heb geen moment hoeven nadenken of ik dat wilde doen, maar ik zag er wel tegenop. Ik kende die vrouw niet eens, en toch raakte het me enorm. Als is het maar omdat je er weer eens stil bij staat dat ons dat allemaal te wachten staat."
Who Took The Wheel gaat over het grijpen van de regie over het leven. Was er een concrete aanleiding?
"Ik ben zelf heel bang om de regie te verliezen, en dat gebeurt regelmatig, zowel in mijn persoonlijke leven als met mijn muziek. Concrete aanleiding was de onrust in het Midden-Oosten. Dat was geen politiek, dat waren mensen die geen geld hebben, misschien daardoor geen relatie, die daar gek van worden en de boel in de fik steken. Nederland gaat ook steeds meer die kant op. We hebben nu een kabinet dat amper een meerderheid heeft en dat beslissingen neemt waar de helft van de bevolkingen niets mee te maken wil hebben. Om over de PVV nog maar te zwijgen, ik zie hen echt als een nieuwe variant op de NSB. Dat vind ik eng, maar ik vind ook dat je dat hardop moet durven zeggen."
Zo zitten in bijna al je liedjes dubbele lagen. Van groot naar klein, van persoonlijk naar grote thema's.
"Ik zou het jammer vinden als mijn liedjes maar op een manier te begrijpen zijn. Laatst deed ik een project rond de dichteres Neeltje Maria Min, ik zong haar gedicht Voor Wie Ik Liefheb Wil Ik Heten. Zij zei die avond iets interessants: de zinnen die mij het meest bijblijven, zijn de zinnen die ik niet begrijp. Dat zijn vaak de mooiste en meest rake zinnen."
Heavy Flowers van Blaudzun verschijnt bij V2. Het album wordt 6 januari gepresenteerd in Tivoli Oudegracht.