Online politieagent
In 2010 bracht de EDPS ook al een advies uit over ACTA (Anti-Counterfeiting Trade Agreement). Toen vonden onderhandelingen over het verdrag nog in het diepste geheim plaats, en wist niemand wat er in het verdrag zou komen te staan. Dat weerhield de regeringen van alle 27 EU-lidstaten er niet van het anti-piraterijverdrag toch te ondertekenen. In veel landen kwam protest tegen het schimmige verdrag op gang, waarop de meeste lidstaten besloten definitieve ratificatie uit te stellen. De EDPS waarschuwde in dat stadium al voor inbreuk op privacyrechten van burgers, vooral met betrekking tot de bescherming van persoonlijke informatie.

Inmiddels is ACTA volledig openbaar, en komt de EDPS met een tweede opinie. Het adviesorgaan ziet nog steeds bezwaren aan het verdrag. Zo kunnen internetproviders worden gedwongen om de identiteit van een verdachte van auteursrechtenschending aan de rechtenhouder vrij te geven, daartoe gedwongen door een “daartoe gerechtigde autoriteit”. Zo’n autoriteit zou BREIN of een andere auteursrechtenwaakhond kunnen zijn, stelt Webwereld. De EDPS maakt bezwaar tegen een situatie waarbij internetgebruikers in de gaten worden gehouden door dit soort organisaties. Bovendien zouden ook providers zelf in staat worden gesteld om de rol van online politieagent te spelen.

Wijdverspreide controle
Veel van de maatregelen om intellectueel eigendomsrecht online via de systemen van internetproviders te handhaven kunnen leiden tot “het wijdverspreid controleren van het gedrag van gebruikers, inclusief e-mails, het delen van persoonlijke bestanden via peer-to-peer, en bezochte websites”, zo stelt de EDPS. Daarnaast worden IP-adressen van verdachte gebruikers opgeslagen. Volgens het adviesorgaan zijn deze maatregelen in strijd net de Europese Conventie voor de Mensenrechten en het Handvest van de Grondrechten.

Definitieve stemming in juni
ACTA is al getekend door de lidstaten van de EU en de Europese Commissie, maar voor het verdrag opgenomen kan worden in EU-wetgeving moet het verdrag nog goedgekeurd worden door het Europees Parlement. De Commissie wil het verdrag eerst laten toetsen door het Europees Hof, en vroeg het Parlement te wachten met de stemming. Eurocommissaris voor Handel Karel de Gucht zei eerder deze maand: “De opinie van het Hof is een belangrijke toevoeging aan het debat; daarom vragen we het Parlement het Hof te respecteren, en te wachten met het formuleren van zijn eigen opinie over ACTA.” Maar het Parlement gaf aan niet op die uitspraak te willen wachten. De parlementsleden die in de Commissie voor Handel zitten stemmen 8 mei over ACTA. In de tweede week van juni volgt de uiteindelijke stemming in het Europarlement.

“Sopa kan invloed hebben in Nederland”
Intussen heeft minister Verhagen Kamervragen beantwoord over dat andere controversiële wetsvoorstel met betrekking tot auteursrechten: SOPA (Stop Online Piracy Act). De Kamerleden hadden vragen naar aanleiding van een brief die Verhagen aan de Kamer stuurde over de te verwachten gevolgen van invoering van SOPA in de VS voor Nederlandse burgers en bedrijven. De PvdA vroeg zich af of Nederlandse websites te maken zouden krijgen met nieuwe privacyregels vanuit de VS. Verhagen antwoordt dat dat inderdaad mogelijk is. “Gezien de globale aard van het internet, is het geenszins uitgesloten dat websites die vanuit Nederland worden gehost, te maken krijgen met buitenlands recht. Omgekeerd geldt overigens hetzelfde: ook buitenlandse websites kunnen te maken krijgen met het Nederlandse recht.”

Of het zover komt is nog maar de vraag: SOPA staat in Amerika ter discussie. Er kwam breed gedragen protest op gang naar aanleiding van het verdrag, en het Witte Huis sprak zich uit tegen de het wetsvoorstel. De indiener van SOPA, de Republikeinse afgevaardigde Lamar Smith besloot daarop het wetsvoorstel in te trekken en te wachten op “bredere steun”.