"Eerst was het mijn bedoeling om het in eigen beheer uit te brengen en dan gewoon te kijken wat er zou gebeuren. Maar toen kreeg ik wel erg goeie reacties, ook van Belmont Bookings, die nu m'n boekingen doen. We kwamen er al snel achter dat het beter was geworden dan ik had gedacht."

Aan het woord is Tonnie 'Broeder' Dieleman. Buiten voor espressobar Ko D'oooooooor in Middelburg legt hij uit hoe het met banjo of gitaar in de hand begonnen is.

"Ik schreef altijd al liedjes, en het groeide verder met De Mannenbroeders. Zij hielpen met arrangementen, wat folkachtiger met accordeon, viool, contrabas. Het bleek lastig te organiseren om als groep door te gaan. Nu pak ik het zelf aan als Broeder Dieleman. Dialect? Ik vind niet dat ik dialectmuziek maak. Het is meer een bijkomstigheid dan dat het een doel is."

Misschien dat 'dialectmuziek' een beetje insinueert dat het alleen in de regio aanslaat? Terwijl je eerste video op een Duitse site opdook.

"Inderdaad, die hadden het nieuws over 't album zelfs als eerste opgepakt. Ik heb ook een paar keer buiten Zeeland opgetreden en dan krijg ik ook goeie reacties. Dialect is geen beperking. Ik groeide op in Axel, maar woon al een hele tijd in Middelburg, dus het is niet meer 100% Zeeuws-Vlaams, voor zover je dat echt kunt vastleggen. Ik heb twee keer met Zing Zeeuws meegedaan, een mooie wedstrijd die ik nu help te organiseren. Het grappige was dat ze me toen juist te Nederlands vonden klinken. Zo zie je maar!"

Op YouTube staat een filmpje van een jaar of twee terug van Zilverspa, een iets andere versie dan die op de plaat komt. Sommige liedjes liggen er al lang?

"De liedjes zijn over acht jaar verspreid ontstaan. Ik schrijf niet heel snel, het is allemaal langzaam gegroeid. Op een gegeven moment waren er een aantal liedjes die samen wel als geheel voelen en waar een bepaalde thematiek of toon steeds in terugkomt. Dat heeft tot 'Alles is ijdelheid' geleid."

Heeft de titel met geloof te maken?

"Ik ben gereformeerd opgevoed, dat is één van de thema's van de plaat. Twintig jaar lang ging ik elke week naar de kerk, de onderwerpen raken met je verweven. Nu ben ik niet meer 'actief gelovig', maar het geloof fascineert me nog steeds."

Zijn de teksten allemaal autobiografisch?

"Ja, maar ik heb er af en toe wel iets mee gedaan, om de nummers universeel te maken. Dat je niet per se alleen mijn lief en leed hoort, maar dat het ook wat breder is. Maar het komt allemaal wel voort uit wat ik meegemaakt heb en hoe ik dingen zie."

Groei, en persoonlijke ontwikkeling (knikt). Dat hoor je in het eerste nummer al.

"Ja, dat zet al een beetje de toon. Daarna gaat het wat meer de diepte in, misschien wat donkerder. 'Duuzend Veugels' is ook wat cryptischer."

"Het refrein? Vroeger maakte ik vaak lange dagen, dan deed ik af en toe een dutje. Lag ik 's middags in bed met de ramen open. Dat vond ik een geruststellend gevoel, ontspannen terwijl je het dagelijks leven om je heen hoort. En als je je ogen dichtdoet en je ziet van die lichtjes, dat deed me denken aan een zwerm vogels. Zo ontstond het idee voor het refrein, maar langzaam krijgt zo'n tekst meer lagen, nieuwe lading."

"Een paar liedjes heb ik geschreven nadat mijn moeder was overleden, dat is ook een thema dat regelmatig terugkomt. Dat zit hier ook wel een beetje in."

Je geeft dingen een plek met je liedjes.

"Ja, je geeft er woorden aan. Dan kun je beter omgaan met een bepaalde complexiteit. Je kunt duiding geven aan hoe moeilijk sommige gebeurtenissen of gevoelens zijn."

Muziekfilosofie!

(lachend) "Ja. Ik geniet daarom ook van veel muziek. Ik luister alles, mijn vrouw wordt daar wel eens gek van. Ik kan op een avond van klassiek overgaan op noise en van hiphop op folk. Behoorlijk schizofreen. Maar ik hou wel echt van liedjes, al heel mijn leven."

Op je album komt tussen de liedjes 'Zingen bij beurte' voorbij, met fragmenten van een preek? Waar kwam dat vandaan?

"Die sfeer van zo'n preek wilde ik echt op het album hebben. Dat krachtige, een beetje dat dreigende. En ik vind de manier waarop dominees preken heel mooi. Uit het hoofd, enorm expressief. Op de plaat bouwt het mooi op naar het volgende nummer."

Dat is Zilverspa, een ode aan de Westerschelde en Zeeuws-Vlaanderen. "Het gaat over Zeeuws-Vlaanderen zoals ik het zie, met alle clichés die ik er zelf van heb. Het is het mooiste gebied van Nederland, ik voel me erg verbonden met de omgeving."

"Toen ik de documentaire Het is een schone dag geweest zag, voelde ik dat ook. Dat is een film van Jos de Putter over zijn vader die een boerderij heeft en daarmee ophoudt. Hij draait z'n laatste oogstjaar zoals hij dat al zestig jaar deed. Je ziet hem zaaien en oogsten en uiteindelijk hoe de koeien weggebracht worden en alles afloopt. 't Is een schitterende film die heel mooi een bepaalde tijd weergeeft, die mijn generatie nog net heeft meegemaakt. Toen ik 'm keek, realiseerde ik me dat ik nog deel uitgemaakt heb van iets dat eigenlijk niet meer bestaat. Daar wilde ik echt iets mee doen."

"Zeeuws-Vlaanderen is ook écht een landje apart, zoals ze 't noemen. Niet echt bij Nederland, niet bij België. Dat geeft een soort vrijheid, en een zeker gevoel van rebellie, 'wij horen nergens bij'."

Af en toe onderbreekt hij zijn verhaal voor een gemoedelijk "Hoed! En mee joe?" naar een voorbijganger. Broeder Dieleman, prominente Middelburger als promotor van De Spot, is hier thuis. Ook op zijn album komt de band met zijn omgeving sterk naar voren.

"Je groeit op, er gebeuren dingen in je leven, en ondertussen ben je in een omgeving waar alles wat je ziet, hoort en ruikt samen betekenis krijgt. Ik vind het altijd erg interessant wat voor waarde iemand hecht aan z'n geboortegrond. Misschien dat Zeeland daarom zo sterk naar voren komt in m’n teksten."

"Een belangrijk moment voor mij was toen ik De Lamaketta's zag optreden in café Het Bierwinkeltje in Terneuzen. Dat was wel muziek vol humor, maar het raakte mensen ook heel erg. Toen zongen ze Schoon is de Schelde, een prachtig nummer. En iedereen zong mee, heel dat café ging erin op. Dat je omgeving zo'n emotie los kan maken, prachtig."

Alles is ijdelheid is geproduceerd door de veelzijdige muzikant Pim van de Werken uit Utrecht, die ook werkt met onder meer Meindert Talma, Silence is Sexy en Eins, Zwei Orchestra. Of hij veel invloed op de liedjes heeft gehad? "Ja, hij heeft veel sturing gegeven. We hebben heel bewust voor eenvoud gekozen. Ik wil niet met allerlei software ingewikkelde dingen gaan doen en dagenlang in de studio zitten, ik hou 't liever lekker direct. Sommige arrangementen zoals we die allang met De Mannenbroeders speelden, zijn ook vereenvoudigd, en er zijn dingen die we ter plekke bedacht hebben."

"We hebben het in drie dagen opgenomen en in die tijd hebben we de muzikanten benaderd. Ik heb alles in één avond live ingespeeld, zang met gitaar of banjo tegelijk. Daarna kwam de rest erbij. Het is allemaal opgenomen in een mooie ruimte hier in Middelburg, met een mooie akoestiek. Je hoort in de liedjes af en toe de galm zoals je die daar hoort. Het is écht."

Na de video van Duuzend Veugels verschijnt binnenkort een volgende. "Ja, van Zilverspa. Ik kan er nog niks over zeggen, het wordt heel anders dan die van Duuzend Veugels. Daarbij was het idee om mijn eigen comfort zone uit te gaan en ook te doen wat andere mensen niet van me verwachten. Het werd die dans, die heb ik op één avond geleerd van de choreograaf en de volgende dag hebben we 't gefilmd. Daar hou ik van, een idee krijgen en het hup, uitvoeren. Meer gaan voor sfeer dan voor perfectie."

3voor12/Zeeland mocht al even luisteren: Alles is ijdelheid is een prachtig album geworden. Op 1 december verschijnt het album bij Beep! Beep! Back up the truck. Broeder Dieleman geeft maar liefst drie albumpresentaties en is ook in Brabant te bewonderen. De agenda:

23 november: albumpresentatie bij Ko D'oooooooor in Middelburg met support van Meindert Talma
29 november: albumpresentatie bij De Paerdestal in Terneuzen met support van Maikel Harte
30 november: albumpresentatie bij Le Guess Who? in Utrecht
1 december: optreden op het gratis festival Le Mini Who in Utrecht
2 december: supportact van Kris Kristofferson in 013, Tilburg