Een van de veelgenoemde jonge acts van de afgelopen twee jaar is Zola Jesus. De jonge, klassiek geschoolde zangeres heeft een duidelijk visie op haar muziek en aanpak. Zo weigerde ze te tekenen bij grotere labels ondanks diverse lucratieve voorstellen.

Zola Jesus is geboren als Nika Danilova (1989) uit een huwelijk tussen een Rus en een Amerikaanse en groeide op buiten een klein dorp in Wisconsin, een van de noordelijke staten van Amerika met veel (Oost-)Europese immigranten. De boerderij van haar ouders stond op zo’n veertig hectaren grond met donkere bossen waar haar vader jaagde. “Op mijn achtste wist ik al dat ik muzikant wilde worden. Zingen en muziek zijn alles wat ik wist en deed. Het beheerste mijn leven en dat doet het nog steeds. Ik heb zo lang lopen zeuren bij mijn ouders dat ze uiteindelijk instemden met een zangcoach. Toch bleven ze sceptisch. 'You can talk the talk, but you can't walk the walk', zeiden ze regelmatig. Ze eisten een plan-b en ik heb een periode bedrijfskunde gestudeerd. Maar het was niets voor mij, ik ben me vol in gaan zetten voor mijn kunst en ben geslaagd. Ik heb hun ongelijk bewezen, dat is een van de belangrijke momenten in mijn leven geweest. Nu zijn mijn ouders heel trots op me. Ze missen me vaak, omdat ik zoveel tour. Mijn moeder zeurt vaak wanneer ik weer weg moet, ze is nogal behoeftig. Ik reageer dan met een flauw: ‘I’m walking the walk.’”

“Dit is pas het begin”, zegt Zola Jesus stellig. “Ik heb een basaal idee over wat ik de komende jaren zou willen maken. Maar bovenal wil ik met elke plaat weer iets anders doen. Ik ben met deze plaat bijna het tegenovergestelde te werk gegaan als met Stridulum. Ik heb mijn schrijfproces binnenstebuiten gekeerd. Stridulum had zware en groteske beats als basis. Op de nieuwe nummers heb ik het bewust klein gehouden. Ik ben veel beter geworden in het programmeren van beats waardoor de producties gedetailleerder en toch lichter zijn geworden. Ik heb geëxperimenteerd met kunstmatige strijkers en vele soorten synthesizers. Het gevaar is dat je je verliest in die details en je alle hoop in het liedvrij je kwijt raakt. Het wordt dan te geforceerd en je gaat zwaktes wegstoppen in productie. De truc was om te balanceren tussen rijkere producties en het toegankelijk en licht houden van de nummers.” Voor wie de vorige albums van Zola Jesus niet kent, zal Conatus nog steeds bombastisch klinken. Maar nummers als Skin, Vessel en de minimalistische afsluiter Collapse zijn inderdaad veel lichter en toegankelijker dan alles wat ze eerder schreef.

Zola Jesus was een van de dé buzzacts van de afgelopen twee jaar. Er is veel over haar geschreven, ze deed enorm veel interviews en elke track is tot in den treure geanalyseerd en geduid. Waar veel artiesten zich in zo’n situatie afwenden van de publicaties om zich niet gek te laten maken, heeft Zola Jesus moeite om artikelen links te laten liggen. “Ik merk dat ik veel geef om feedback. Aan de andere kant ontstaat steeds meer zekerheid en vertrouw ik niemand anders dan mezelf. Dat is een paranoide houding, ik weet het. Wanneer je er voor kiest om zulke drastische creatieve keuzes te maken van de ene plaat naar de volgende, vind ik dat je tot op zeker hoogte open moet staan voor input. Wat je er vervolgens mee doet is aan jou zelf.” Er zijn maar twee mensen waarvan ze de mening altijd waardeert en serieus neemt: die van haar broer en de mening van collega artiest en vriend Freddy Ruppert (van Former Ghosts). Met Ruppert deelt Zola Jesus een muzikaal verwantschap en een visie op de esthetiek van een nummer. Haar broer is meer de objectieve observant die altijd eerlijk is. De combinatie van de twee werkt voor de jonge Amerikaanse het beste.

Ondanks de ervaring die Zola Jesus heeft opgedaan, is een nieuwe release toch weer spannend. “Media-aandacht werkt nu eenmaal op zo’n manier dat je in no time bent getypeerd en gekenschetst. Ik zit nu in een hokje van een teer goth-meisje - wat deels klopt - maar ik heb veel tegengestelde kanten.Wanneer iemand mij denkt ‘door te hebben’ word ik ongerust. Ik wil niet aan geschetste verwachtingen hoeven te voldoen, ik speel daar bewust mee, maar daardoor is een nieuwe release natuurlijk wel weer spannend. Nu ik Conatus release voel ik me bevrijd. Ik kan alles maken dat ik wil. Je hoeft het niet tof te vinden, maar ik denk dat wel duidelijk wordt dat ik als artiest altijd zal blijven ontwikkelen en veranderen. Dat is voor mij de enige manier om het spannend en leuk te houden. Ik schrijf zo’n zestig nummers voor een album. Wanneer het schrijfproces er op zit, ben ik helemaal leeg en tegelijk sterk gegroeid. Voor mij is het dus logisch dat een nieuw plaat weer een nieuwe aanpak kent.”

Beluister Conatus nu op de Luisterpaal.
Zola Jesus is staat op festival Le Guess Who? 2011 dat van 24 t/m 27 november plaats vindt in Utrecht.