Volgens Frits Spits zijn de Gouden en Zilveren Harpen van hun glans ontdaan, omdat Buma/Stemra de vakjury heeft afgeschaft. De radiomaker en ex-juryvoorzitter vertelt vandaag in een column in de Volkskrant dat Buma/Stemra de winnaars zelf aanwijst na een enquête onder de leden. Buma Cultuur-directeur Frank Helmink onderschrijft Spits' lezing, maar vindt het democratischer "dat duizenden vakgenoten de winnaars bepalen". "Ik vind de column nogal een aanval op Buma en dat is jammer."

Frits Spits nam in 2007, na het overlijden van Willem van Beusekom, het voorzitterschap van De Gouden Harpenjury over. In 2009 bespeurde hij een verandering. De jury wees Gerard van Maasakkers aan als winnaar van een Gouden Harp, waarop het bestuur van Buma-Stemra Spits ontbood. "Bestuursleden André de Raaff (tevens tv-producent van het Harpengala voor de TROS) en Eric van Tijn vertelden me dat ze nog nooit van Van Maasakkers hadden gehoord en vroegen zich af waarom die in hemelsnaam een Harp moest krijgen. De bestuursleden vonden het raar dat we Jan Smit hadden overgeslagen en wezen op zijn commerciële succes. We besloten tot een compromis. Een aanscherping van de statuten waarin aan de commerciële factor een groter gewicht werd gehangen."

Vervolgens kregen Smit en Van Maasakkers allebei een Gouden Harp uitgereikt. Afgelopen jaar belde directeur Helmink Spits op met de mededeling dat de vakjury's van de Harpen waren afgeschaft. Spits schreef het bestuur en de andere juryleden die keuze ongelukkig te vinden "en vooral ook zonde voor de status van de prijs". De uitslagen van afgelopen donderdag deden Spits besluiten tot de column. "Het was volstrekt onduidelijk wat de criteria voor de toekenning van de prijs zijn geweest, er waren geen juryrapporten. Doodzonde. Het is jammer voor de gelauwerde artiesten, maar de Harpen hebben hun edelmetalen glans verloren."

Die conclusie bevreemdt Helmink. "Hoezeer ik de irritatie van Frits kan begrijpen dat hij niet meer de voorzitter is, wij hebben niet het idee dat een vakjury beter is. Ik vind het raar dat hij hiermee impliciet aangeeft dat de winnaars niet goed genoeg zijn." Helmink vindt niet dat het afschaffen van de jury afbreuk doet aan de status van de Harpen, maar noemt de column een poging die status te ondergraven. "Dan geef je dus aan dat die mensen minder kennis van zaken hebben. En waarom zou Frans Duijts geen Zilveren Harp winnen? Ik denk dat hij de nieuwe Hazes wordt. Ik las ook een tweet van Anouk dat het 'kansloos' was, maar dat heeft denk ik meer met smaak te maken."

Helmink bevestigt Spits' relaas over de afschaffing van de jury's. "Wat hij vertelt is waar. Feitelijk klopt het." Helmink, aangetreden als directeur in mei 2009, besloot vorig jaar tot de afschaffing van de jury. "Dit is een Buma-prijs en we doen het met een jury, terwijl we 20.000 leden hebben, allemaal vakgenoten, componisten en tekstdichters. Het ligt veel meer voor de hand dat zij de winnaars bepalen." Hij betwist dat een vakjury onafhankelijker zou zijn. "Als duizenden vakgenoten de winnaars bepalen is dat democatischer dan dat zeven mensen in een vergaderkamer dat doen."

De procedure voor de Harpen is sinds 2010 als volgt: Buma Cultuur komt met een longlist, waarna de leden met stemrecht via een online systeem hun voorkeuren kunnen aanvinken. (Niet alle 20.000 aangeslotenen hebben stemrecht, alleen leden die op jaarbasis "minimaal een paar honderd euro verdienen") Volgens Helmink was het aantal reacties boven verwachting en kan er niet meerdere keren gestemd worden. Hij is tevreden over de procedure en sluit een terugkeer van de vakjury naar aanleiding van de kritiek uit. "We gaan dat zeker niet overwegen, we hebben niet het idee dat we expertise overboord hebben gezet."

Update:
Een tip van een Buma-lid wijst uit dat de keuzelijst van Buma voor de Gouden Harpen uit acht acts bestond: Ferry Corsten, Gerard Joling, Kane, Marianne Weber, Racoon, VanVelzen, Danny de Munk en Nick & Simon. Bij de Zilveren Harpen was de spoeling per categorie nog dunner. Bij Pop & Rock bestond de keuze naast winnares Caro Emerald uit Lisa Lois en Moke. Dance en Urban ging tussen Afrojack, Dj Chuckie, The Partysquad en (winnaar) Sander van Doorn. Buiten winnaar Frans Duijts waren ook Grad Damen en Wesley in de strijd voor een Zilveren Harp in de categorie Volks & Nederlands.

De Buma-directeur wil niet ingaan op de kwestie Van Maasakkers-Smit. "Ik was daar niet bij, dus ik ga daar niks over zeggen. Net als bij het Volkskrant-artikel van een paar weken geleden, denk ik: je kunt wel oude koeien uit de sloot blijven halen." De Volkskrant publiceerde de afgelopen maanden twee kritische artikelen over de macht van grote publishers in het Buma-bestuur. Bij de uitreiking van de Harpen haalde Buma-coryfee Tony Berk, die zelf een Gouden Harp ontving voor zijn carrière in de muziekindustrie, uit naar de pers. Nu krijgt de organisatie er in (een column in) de krant weer van langs. Heeft het dagblad het op Buma gemunt? Helmink: "Ik laat me daar in het openbaar niet over uit, maar het zal er ongetwijfeld mee te maken hebben."

Of de column van Spits slecht is voor het aanzien van de Harpen betwijfelt Frank Helmink. "Dat is de mening van Spits. Aan de andere kant kijken bijna een miljoen mensen naar het Harpengala. We moeten onze zegeningen tellen, dat zoveel mensen kijken naar Nederlandse muziek. Voor ons blijft het het feest van de muziek uit Nederland." Wel signaleert Helmink, sinds oktober ook PR-man van Buma/Stemra, dat de media Buma sinds zijn aantreden 'wel weten te vinden'. "Als mensen heel erg ontevreden zijn over hoe wij communiceren, zullen we er wat aan moeten doen. Werk aan de winkel."