Buma Cultuur maakt niet langer deel uit van MusicXport, het exportprogramma voor Nederlandse artiesten. Dankzij MusicXport zitten bijvoorbeeld enkele Nederlandse bands op dit moment in Texas voor showcasefestival SXSW. Frank Helmink, directeur van Buma Cultuur, ziet geen heil in het programma. “Daarnaast past het ook niet meer in de nieuwe doelstellingen van Buma Cultuur. Wat wij doen moet tot meer muziekgebruik leiden. Dat zie ik hier niet gebeuren.” Sinds 2001 bundelden Buma Cultuur en Muziek Centrum Nederland (MCN, destijds nog NPI) de krachten om de positie van Nederlandse artiesten in het buitenland te verbeteren. MCN gaat door met het programma. In juni wordt de nieuwe reeks ondersteunde managers/acts bekend gemaakt. Het bedrag dat onder de nieuwe naam ‘MCN MusicXport’ tot zijn beschikking heeft is met het vertrek van Buma Cultuur fors minder geworden.

Het totale bedrag voor muziekexport blijft echter gelijk, maar de gelden van Buma Cultuur worden aan andere acts besteed. “Wat wij doen is duwen tegen stenen die al aan het rollen zijn, zoals Caro Emerald. Er moet echt vraag naar zijn,” aldus directeur Helmink. Inmiddels zijn er nog steeds vier verschillende loketten waar de industrie aan kan kloppen. MusicXport, Prepare 2Start, Buma Topmarketing en het oude Toursupport wat huist bij het Nederlands Fonds voor de Podiumkunsten (NFPK). Volgens Helmink is dit geen probleem. “Men weet heel goed waar ze moeten zijn. Ze weten ons feilloos te vinden.”

Handig is het niet. Een act die naar SXSW wil kan bij MusicXport een plan indienen. Maar wil het daaromheen bijvoorbeeld ook nog een tour opzetten dan moet het bij het NFPK zijn. Ruud Berends, die voor MCN, MusicXport doet én voor Buma Cultuur werkt, noemt de situatie ‘niet ideaal’ en zou liever een ouderwetse ‘one-stop-shop’ zien. “Nu wordt er bijvoorbeeld door het NFPK toursupport aan een band gegegeven voor een Duitse tour, maar krijgt het van MusicXport geen marketing of promotiegelden. Je mag aannemen dat één centrale pot meer effect oplevert. Zakelijk gezien is het natuurlijk slimmer het geld geconcentreerd in te zetten. Je blijft zien dat acts wel op tour gaan, maar zichzelf niet promoten. Het blijft lastig dat je het niet kunt controleren. Dat noemen we hier wel eens een ‘betaalde vakantie’. Het is jammer dat je de kans op succes op deze manier kleiner maakt.” Volgens Berends spelen hierin de bronnen van alle gelden een belangrijke rol. Zo wordt MusicXport gefinancierd door de ministeries van Economische Zaken, Buitenlandse Zaken en Onderwijs, Cultuur & Wetenschap. “Elk ministerie heeft zijn eigen doel en eigen potje. MCN en Buma Cultuur hebben ieder ook weer eigen doelen.”

Berends: “Bij de start lag de focus steeds op vier grote acts die met veel push, geld en macht werden weggezet in het buitenland. Dit bleek niet te werken. Er gebeurde bijna niets. Die acts waren al zo druk in eigen land. In Nederland verdienden ze al genoeg.” Robbert Tilli, projectleider van MusicXport:  “Als je in Nederland al aan je top zit en echt heel veel shows kan krijgen, wordt het succes in eigen land een molensteen om je nek richting het buitenland. Je moet er zoveel voor opgeven. Vaak willen de bands zelf dat wel, maar de managements willen dat niet meer.” Tilli: “De aanpak van toen heeft gewoon niet gewerkt. Met één grote uitzondering: Within Temptation. Zij hebben nooit zo die schakeling tussen Nederland en het buitenland hoeven maken, omdat de groei vrijwel tegelijk op ging.” Berends: “Zij wilden het gewoon en hebben al het geld dat in Nederland werd verdiend, geïnvesteerd in het buitenlandse avontuur. Ze waren bereid om elke concessie te doen. Als je dat niet wilt, heb je weinig in het buitenland te zoeken. Kane en Within Temptation zijn om veel redenen niet te vergelijken, maar die opofferingen kon of wilde Kane niet maken en mede daarom is het hen nooit gelukt in het buitenland.”

Tegenwoordig ligt de focus van MusicXport niet meer bij de grote acts, maar de laag daar onder. Acts die het goed doen in de popzalen. En nog specifieker, sinds begin 2010 ligt dit bij de manager die een plan indient voor zijn band. Het niveau van de acts komt volgens Berends nu op een punt dat het de internationale concurrentie aan kan. Nu is het aan het team achter de acts om ook naar dit internationale niveau te groeien. MusicXport krijgt tegenwoordig meer aanmeldingen. Volgens Berends heeft dit ook te maken met het verlies aan inkomsten uit het fysieke product dat live goedgemaakt moet worden. De aanvragen resulteren onder meer in trainingen voor de managers en promotiebudgetten voor bands. Berends: “Voor de ervaring kunnen wij niet zorgen, wel voor de kennis.”

Waarom communiceert MusicXport de resultaten van de gesteunde bands niet naar het publiek? Berends: “Dat is enorm moeilijk te meten. Het is enkel gissen dus daar begin je niet aan. Daarnaast moet veel succes nog komen. Er zijn hele leuke dingen gebeurd, maar toch meer in de marge. We hebben MusicXport zowat elk jaar opnieuw uit moeten vinden. Je zou willen dat het eindelijk eens een periode hetzelfde blijft zodat je echt ergens aan kan bouwen met een vast team en een vast budget.” Tilli: “Ik denk dat een betere communicatie van de geboekte resultaten zeker nodig is. We stoppen nu in feite bijna al onze tijd in de uitvoering en begeleiding van bands en managements en te weinig in de PR. Maar we zijn zeker bezig met een betere communicatie. Men moet wel zien wat het waard is. Zeker in tijden van grote bezuinigingen.” De bezuinigingen op cultuur zouden voor MusicXport niet op een slechter moment plaats kunnen vinden. Berends: “Als je het nu goed speelt, zou voor MusicXport de komende tien jaar, de tijd van oogsten aan kunnen breken.” Of het zo ver komt is nog maar de vraag. De huidige cultuurnota-periode loopt tot en met eind 2012. De vooruitzichten voor de periode daarna zijn nog onzeker. De bezuinigingen op cultuur zouden MCN en MusicXport kunnen treffen.