Zelf je muziek opnemen en uitbrengen, op de bank slapen bij bevriende muzikanten, zelf je busje besturen en je gitaar stemmen: de ouderwetse Do It Yourself (DIY) mentaliteit lijkt relevanter dan ooit. Het Incubate festival in Tilburg heeft het dit jaar dan ook verheven tot thema van zijn conferentie. Al vanaf de eerste jaargang organiseert het festival lezingen als randprogramma, sinds vorig jaar vonden die hun plek in een heuse conferentie, met vorig jaar als thema piraterij. “Do it yourself is op dit moment enorm belangrijk”, zegt Joost Heijthuijsen. “Iedereen is bezig te zoeken naar nieuwe vormen van samenwerking. Dat zie je zowel bij grote platenmaatschappijen als bijvoorbeeld op het blog van Niels Aalberts, Eerste Hulp Bij Plaatopnamen.”
De organisatie heeft de eerste sprekers aangekondigd. De Amerikaanse muziekschrijver Michael Azerrad zal de keynote speech verzorgen. Azerrad werd bekend als biograaf van Nirvana, maar past nog beter bij het thema door zijn boek Our Band Could Be Your Life (2001), over de Amerikaanse underground in de jaren tachtig, rond bands als Black Flag en Sonic Youth. “Azerrad komt een update doen op zijn boek. Hij signaleert dat dezelfde mentaliteit terug komt. In de jaren negentig leek DIY enigszins verdwenen. Veel indiebands werden opgekocht door grote labels en reden binnen de kortste keren in nightliners. Dankzij het internet is een nieuwe generatie bands ontstaan die het weer omarmt, acts als Animal Collective en Dan Deacon. Via internet kun je overal een matras regelen, reizen is veel goedkoper geworden. Je ziet dat bands klein beginnen, zo veel mogelijk zelf in de hand houden, goedkoop touren en hun niche bedienen.”
Als succesvoorbeeld van die cultuuromslag noemt Heijthuijsen het Amerikaanse muziekblog Pitchfork, een toonaangevende website waar veel aandacht is voor obscure bands. “Het is een levendig en stabiel ecosysteem geworden. Stabiel omdat je enorm flexibel bent. Ook grote bedrijven zijn geïnteresseerd in die manier van werken. Zo hebben wij op Incubate de Nederlandse première van de film PressPausePlay, met onder andere Seth Godin, Moby en Andrew Keen. Die film is gefinancierd door telecombedrijf Ericsson. Of je als groot bedrijf DIY kunt zijn is een interessante vraag, veel bedrijven worstelen daarmee. Wat je in elk geval ziet is dat in de netwerksamenleving mensen zich onderscheiden door meer dingen te kunnen. Als creatief persoon heb je steeds meer taken en moet je van meer dingen verstand hebben. Grote bedrijven kunnen daar van leren. Je ziet ook steeds meer bedrijven ontstaan die geen standaard producten maken, maar niches bedienen.”
Op de conferentie zal ook DIY-icoon Steve Ignorant (o.a. Crass) spreken, net als Bill Drummond (voormalig KLF). Ook zal er een panel zijn over DIY in de journalistiek, met bijdragen van onder meer The Wire, Terrorizer en Gonzo (Circus). Ook in Nederland ziet Heijthuijsen voorbeelden van de DIY-mentaliteit. “Op het festival speelt dit jaar de Tilburgse hardcoreband No Turning Back, die de afgelopen jaren over de hele wereld heeft getourd. Veel noisebands zien de wereld als podium. Wouter Jaspers bijvoorbeeld, een bekend gezicht in de Tilburgse noisescene, is naar Berlijn verhuisd, omdat het daar goedkoper is en hij goede verbinden heeft naar de hele wereld. Naast het optreden is hij zijn eigen bedrijfje begonnen in effectpedalen. Maar de vaandeldragers zijn natuurlijk The Ex, die al sinds de jaren tachtig zo werkt. Ik heb daar enorm veel respect voor. Zij zijn het geweten van de Nederlandse scene.”
De DIY-conferentie van Incubate vindt plaats op vrijdag 16 september in het Midi Theater in Tilburg. De voorverkoop begint vandaag, volgens het 'pay-what-you-want' principe.