Na het felle auteursrechtendebat op Amsterdam Dance Event tussen dj en labelbaas Armin van Buuren en Buma/Stemra-directievoorzitter Hein van der Ree enerzijds en Judith Sargentini van GroenLinks, legde Europarlementariër Sargentini haar standpunten uit in een ingezonden opiniestuk. Buma/Stemra-topman Van der Ree reageert daar nu op in dit eigen opinie-artikel.

Waar Sargentini benadrukte dat GroenLinks niet wil dat de burgerrechten aangetast worden door ieders surf- en downloadgedrag te controleren en waarschuwde tegen het openen van de jacht op muziekliefhebbers, concludeert Van der Ree dat haar aannames onjuist zijn. Hij stelt dat GroenLinks makers van muziek in de kou laat staan en bepleit de invoering van een educatief systeem voor verantwoord internetgebruik.

Aannames Sargentini onjuist
Op maandag 1 november j.l. reageerde GroenLinks Europarlementariër Judith Sargentini middels een ingezonden stuk op de discussie die zich tijdens het Amsterdam Dance Event ontspon tussen dezelfde Sargentini, dj Armin van Buuren en mijzelf. Zij herhaalt onder meer de stelling dat 'de muziekindustrie' geen nieuwe wegen bewandelt om de internetconsumenten te bedienen. Sargentini beweert dat handhaving niet het belang van 'de artiest' dient maar dat van 'de industrie'. Daarnaast stelt Sargentini dat maatregelen tegen de ongebreidelde schending van het auteursrecht zullen leiden tot aantasting van privacy van de gebruiker en daarmee burgerrechten. Sargentini rept in haar ingezonden brief zelfs van een 'jacht op muziekliefhebbers' en concludeert dat het eigenlijk zo slecht nog niet gaat in de muziekindustrie en er slechts sprake is van een verschuiving van inkomsten(bronnen). Stuk voor stuk aannames die niet juist zijn.

Laten we beginnen met uit te leggen dat Buma/Stemra een auteursrechtenorganisatie is met 20.000 leden en aangeslotenen. Allemaal componisten, tekstschrijvers en hun uitgevers die gezamenlijk met het schrijven van muziek proberen hun brood te verdienen. Zij zijn de makers binnen de muziekindustrie waar Sargentini het over heeft. En zij kiezen ervoor hun auteursrecht door Buma/Stemra te laten beheren. Dat er dagelijks nieuwe aangeslotenen bijkomen die veelal aan het begin van hun carrière staan en in ieder geval niet per definitie grootverdieners zijn maar juist, zoals Sargentini ze noemt, de kleine artiesten, geeft aan dat steeds meer componisten en tekstschrijvers het belang van hun auteursrecht onderschrijven. Door te stellen dat een artiest veel geld kan verdienen door op te treden geeft Sargentini aan niet te (willen) begrijpen dat componisten en tekstschrijvers, ook wel de makers genoemd, lang niet altijd dezelfde personen zijn als de artiesten die op het podium staan. Daarbij geven de laatste ontwikkelingen in de live-sector ook aan dat het allemaal niet zo eenvoudig is als Sargentini stelt. Mojo Concerts ontsloeg vorige week 11 van haar medewerkers omdat voor het tweede jaar op rij de concertkaarten minder goed verkocht werden. Deze week bleek dat 60 procent van de poppodia in 2009 verlies heeft geleden. Over 2010 ziet Buma/Stemra over de gehele podiummarkt ook een sterke daling. Dat zijn geen signalen die het betoog van Sargentini ondersteunen dat het "wel meevalt".

The Pirate Bay bepaalt
Volgens Sargentini is de muziekindustrie soms net een plaat die blijft hangen en is handhaving van het auteursrecht slechts voordelig voor de platenmaatschappijen, Buma zelf en voor een paar grote artiesten. Hier slaat zij de plank echt mis. Handhaving komt ten goede van de makers van muziek. Auteurs en componisten - al dan niet verenigd in Buma/Stemra - moeten er zelf voor kunnen kiezen of ze hun werk gratis beschikbaar willen stellen. Dit zou niet moeten worden bepaald door sites als The Pirate Bay. Nu is dit in feite bij 95% van het online gebruik van muziek wel het geval (cijfers over 2009 van The International Federation of the Phonographic Industry, IFPI). Het is aan de componist en/of tekstschrijver hoe hij zijn rechten wil regelen.

Sargentini gaat er met de vergelijking van de "hangende plaat" ook aan voorbij dat er op muziekgebied al verscheidene legale initiatieven zijn verrezen zoals iTunes, Spotify en 22 Tracks, waarmee de internetconsument zelfs gratis legaal aangeboden muziek kan streamen. Het punt is dat dergelijke initiatieven niet werken als internetconsumenten nog steeds massaal gebruik kunnen maken van de illegale concurrentie als The Pirate Bay en FTD.

Illegale partijen betalen niet aan makers
Om legale alternatieven zoals Spotify levensvatbaar te maken en nieuwe initiatieven ook op andere gebieden dan muziek aan te moedigen, is het nodig dat illegale concurrentie de pas wordt afgesneden. Het gaat hier om rechtstreekse concurrentievervalsing. Er wordt door deze illegale partijen veel geld verdiend aan muziek. Deze partijen betalen echter geen enkele vergoeding aan de makers van deze muziek. Wat GroenLinks verdedigt, is een wereld waar de eigenaren van partijen als The Pirate Bay, muziek en andere content gebruiken voor eigen gewin terwijl de makers geen cent ontvangen. Indirect geldt dit ook voor Internet Service Providers en de elektronica-fabrikanten van MP3-spelers, geheugenkaarten, USB-sticks etc.. Zij varen immers wel bij de grote hoeveelheid dataverkeer en/of de grote behoefte aan opslagcapaciteit en afspeelmogelijkheden voor deze content bij consumenten. Handhaving zou ervoor zorgen dat het illegale alternatief minder vanzelfsprekend wordt voor diezelfde consument.

Privacy en handhaving hoeven niet per definitie met elkaar te concurreren, maar privacy en vrijheid van toegang tot informatie spelen vanzelfsprekend wel een rol bij handhaving waarbij in het uiterste geval de individuele internetgebruiker kan worden aangesproken. Het is daarom belangrijk om daarin een zorgvuldige afweging te maken. Het zou echter te ver gaan om elke benadering van de consument bij voorbaat categorisch af te wijzen. Er is een stapsgewijze benadering denkbaar die met name op algemene voorlichting, specifieke waarschuwingen en dialoog is gericht. Dat kan allemaal op anonieme basis. Slechts voor individuele inbreukmakers die ondanks dat alles opzettelijk volharden in illegale activiteiten zou een proportionele sanctiedreiging behoren te gelden. Daar het systeem, in samenhang met legaal aanbod, is gericht op het creëren van naleving, is het er ook op gericht de uiteindelijke toepassing van een sanctie te minimaliseren.

Educatief systeem voor verantwoord internetgebruik
Het is belangrijk te bedenken dat de afwijzing van een dergelijk - noem het maar educatief -systeem, benadeelde rechthebbenden weinig tot geen keuze laat dan de kant op te gaan van het instellen van directe schadevorderingen tegen inbreukmakende individuele gebruikers. Dit is te vergelijken met de schadevorderingsacties zoals die in Duitsland gebruikt worden. Wenselijker lijkt het om een systeem op te zetten dat verantwoord internetgebruik aanmoedigt. Een dergelijk systeem is allerminst een 'jacht op muziekliefhebbers'.


Hein van der Ree
Directievoorzitter Buma/Stemra