1,7 miljard euro. Honderd euro per inwoner. Dat kosten kunst en cultuur de Nederlandse maatschappij jaarlijks. RTL Nieuws telde alle kunstsubsidies bij elkaar op en presenteerde het resultaat gisteren in een onderzoek. Uit het onderzoek bleek onder meer dat Rotterdam per inwoner het meeste geld uittrekt aan subsidies, en dat op ieder kaartje van de Nationale Reisopera maar liefst 194 euro subsidie gegeven wordt. Maar heeft zo’n onderzoek zin? “Niets is heilig en ongetwijfeld zal de kunst- en cultuursector niet gespaard worden als er veel bezuinigd moet worden”, zegt Arjen Davidse, hoofd van de afdeling popmuziek van het Muziek Centrum Nederland. “Maar je lost er de crisis niet mee op.”

Het onderzoek van RTL Nieuws is ingegeven door de verkiezingsprogramma’s van PVV en VVD. Vooral Wilders beschouwt kunstsubsidies als een linkse hobby. Hij wil de bijdragen van de overheid tot het minimum terug brengen. Volgens Arjen Davidse is dat niet realistisch. “Als je meer dan 10% bezuinigt, maak je echt dingen stuk. Stel dat je 170 miljoen bezuinigt op kunstsubsidies, dan schiet dat op het totaal van 30 miljard niet op. Niemand is heilig, maar je doet dit vooral om een signaal te geven naar de kiezers.” Toen het Popinstituut nog onafhankelijk was, klaagde het nog wel eens dat voor klassieke muziek veel meer geld gereserveerd wordt dan voor popmuziek. Nu kijkt Davidse daar anders tegenaan. “Een symfonieorkest kost simpelweg heel veel geld. Het gaat vaak om honderd muzikanten, met kostbare instrumenten. Het is de vraag wat je dat waard vindt.”

Davidse wijst erop dat kunstsubsidies niet zomaar weggegooid geld zijn, zoals Wilders graag beweert. “Gerard Marlet deed daarover een interessant onderzoek, Muziek In De Stad. Daaruit blijkt dat een goede muziekinfrastructuur een stad ook veel op kan leveren. Veel studenten bepalen mede op basis daarvan in welke stad ze gaan studeren. Bedrijven kijken in welke stad ze hun relaties mee kunnen nemen naar evenementen, gezinnen vestigen zich graag in een stad met een goed cultureel klimaat. Een ander voorbeeld is het geld dat wij als Popinstituut jaren geleden stopten in de band Within Temptation. Waarom zo veel geld voor één band, zeiden sommige mensen indertijd. Inmiddels heeft de band miljoenen cd’s verkocht, wat de Nederlandse schatkist heel wat belastinginkomsten heeft opgeleverd.”

De kosten van kunst en cultuur zijn door RTL Nieuws overzichtelijk in kaart gebracht, maar de baten zijn niet meegenomen. Dat verbaast ook merkadviseur Hendrik Beerda. “Een beetje dommig”, noemt hij het zelfs. “Leuk voor de koppen, maar het heeft geen inhoud.” Beerda deed zelf onderzoek naar het festival Oerol, dat jaarlijks op Terschelling gehouden wordt. Hij berekende dat het festival jaarlijks zo’n 2,5 miljoen euro oplevert. “Bij die berekening is niet alleen de boekhouder van het festival gecontacteerd, maar is gekeken naar het brede plaatje. Bezoekers van Oerol geven gemiddeld tijdens het festival 600 euro uit. Er is ook gekeken naar de kosten die de gemeente maakt voor vergaderingen, het verstrekken van vergunningen en extra ambulancepersoneel, schade aan de natuur. Aan de andere kant is ook onderzocht of mensen door kennismaking met het festival vaker naar Terschelling gaan.”

Oerol is een uitzonderlijk festival, doordat het op een afgezonderde plek plaats vindt, realiseert Beerda zich. “Niet elk festival zal op een vergelijkbare manier geld opleveren voor een gemeente, maar door alleen naar de kosten te kijken, breng je iets negatiefs de wereld in. Dat is net als het onderzoeken wat Coca Cola kost, en alleen kijken naar de kosten die het bedrijf maakt om het drankje te maken. Ondertussen verkoopt Coca Cola die flesjes natuurlijk wel weer, zodat ieder jaar winst gemaakt wordt.”