"Het is als tegen een 3-jarig kind zeggen: sorry, er is hier geen wc, hou je plas maar 13 jaar op." EHPO-blogger en voormalig Kyteman-manager Niels Aalberts vatte de heersende gedachte tijdens het Grote Downloaddebat in de Balie al vroeg in de bijeenkomst samen. Auteursrecht is een nieuw onderwerp op de politieke agenda, maar over één ding zijn alle partijen het al eens: een downloadverbod gaat er op korte termijn niet komen. De industrie is aan zet. In het eerste deel van de bijeenkomst mochten verschillende vertegenwoordigers uit de industrie hun zaak bepleiten, het tweede deel was gereserveerd voor een debat tussen alle grote partijen (op CDA en PVV na) en de Piratenpartij. VVD, SP en GroenLinks kwamen daarbij het meest uitgesproken uit de verf, de Piraten zakten opvallend door het ijs. Het debat is hier in zijn geheel terug te kijken.

SP'er Arda Gerkens en VDD'er Fred Teeven hadden dan ook een voorsprong op het onderwerp. Zij zaten samen in een commissie over auteursrecht, geleid door Gerkens. De twee zijn het grotendeels eens over de toekomst van het auteursrecht en weten hun standpunt het meest helder te verwoorden: de industrie moet met goede legale alternatieven komen voor het illegale aanbod. Teeven vindt dat er voor een downloadverbod eerst draagvlak moet komen. "Vergelijk het met kraken. In de jaren tachtig was er draagvlak voor kraken, door de woningnood. Inmiddels is die er niet meer, dus moeten we het niet langer toestaan."

In de kip-ei-kwestie - eerst verbieden of eerst legaal aanbod creëren - kiest ook de SP nadrukkelijk voor het laatste. Maar Teeven en Gerkens nemen op een belangrijk punt afstand van elkaar. Teeven wil een mogelijk downloadverbod handhaven, Gerkens wil dat niet. "In de industrie is op dit moment een strijd gaande tussen old school en new school. Vanuit de politiek moet druk uitgeoefend worden om die in het voordeel van nieuwe lichting te beslissen. In Zweden is recent een downloadverbod van start gegaan. Daar is zo'n 80% gestopt met illegaal downloaden. Die 20% moeten we voor lief nemen."

Het standpunt zorgt voor fronsende wenkbrauwen in het publiek, maar volgens Gerkens moet de politiek een keuze maken om te garanderen dat makers betaald worden voor hun werk: of downloaden verbieden, of alles vrijgeven en kiezen voor heffingen (bv de Thuiskopieheffing, maar ook het recente Buma-voorstel voor een internetlicentie). Geen goed idee, vindt VVD'er Teeven. "Heffingen zijn geen hosanna-verhaal. We hebben met verschillende mensen gesproken, en mij is duidelijk gebleken dat er veel onvrede bestaat over collectieve beheersorganisaties. Horeca-ondernemers zijn ontevreden, maar ook makers hebben vragen bij de manier waarop het geld verdeeld wordt."

De grote instituten in de entertainmentindustrie moeten dus op het strafbankje plaats nemen. Zeker bij GroenLinks, dat nadrukkelijk stelling neemt voor de consument en voor de artiest, maar tegen 'tussenpersonen', die wel wat makkelijk over een kam geschoren worden. Kamerlid Mariko Peters verdedigde de vergaande plannen voor hervorming van het auteursrecht in het GroenLinks verkiezingsprogramma. "Het auteursrecht ligt nu veel te lang vast. 97% van de investeringen worden in eerste jaren terug verdiend. Producenten hebben minder toegevoegde waarde. Het is zaak het contractrecht beter maken, om zo de onderhandelingspositie van artiesten te versterken." De plannen van GroenLinks zullen moeilijk te realiseren zijn op nationaal niveau, blijkt ook uit een korte lezing van jurist Bernt Hugenholtz. De ambitieuze ideeën lijken dan ook vooral een langetermijnvisie, waarvoor met name op Europees niveau een hoop werk aan de winkel is.

Opmerkelijk kleurloos was het optreden van D66'er Judith Swinkels, die haar standpunten wat schoorvoetend formuleerde. Daarmee kwam ze nog altijd verstandiger uit de hoek dan de Piratenpartij, de nieuwe groepering die juist het auteursrecht als zijn specialiteit heeft. Lijsttrekker Samir Allioui slaagt er keer op keer in de complete zaal te verwarren met ingewikkelde complotten, technische taal en onheldere formulering. Hoongelach uit de zaal vol juristen en industriemensen is zijn deel als hij The Pirate Bay liefkozend 'hobbyisten' en 'idealisten' noemt. Ook PvdA-kamerlid Martijn van Dam speelt een opmerkelijke rol. Hij zet zich fel af tegen een mogelijk downloadverbod (en voor de bescherming van burgers), maar ook tegen heffingen. "Opmerkelijk", vindt VVD'er Teeven. "Aangezien PvdA-collega Paulien Smeets maanden meegepraat heeft in de commissie Gerkens. Het is natuurlijk toegestaan om meerdere meningen te hebben binnen één partij, maar bij de kiezer zal de vraag rijzen: wie is nu de PvdA."