Toen het kabinet Balkenende IV in februari viel, zag de kersverse Piratenpartij zichzelf voor een probleem staan. Geen verkiezingen in het najaar, maar op 9 juni. De partij kreeg het in korte tijd voor elkaar alle officiële protocollen te doorlopen en zal volgende week woensdag op de kieslijst te vinden zijn. Lijsttrekker Samir Allioui manifesteerde zich vorige week tijdens het Grote Downloaddebat als een luis in de pels, die onder meer pleit voor radicale hervorming van het auteursrecht. Een kleine week voor de verkiezingen gaat hij uitgebreid in op de consequenties van zijn programma. “Het auteursrecht zoals het nu bestaat is gebaseerd op het creëren van kunstmatige schaarste.”

Kun je in het kort uitleggen waar de Piratenpartij voor staat?
“De Piratenpartij is modern, to the point, geen geouwehoer. We maken ons druk om burgerrechten. Niet alleen digitale vrijheden, wat nog wel eens wordt gedacht. Er kan maar één motief bestaan om een discrepantie te maken tussen analoge en digitale rechten, dan wil je die rechten blijkbaar aantasten. Burgerrechten zijn het fundament van de rechtstaat. Rick Falkvinge, de oprichter van de Pirate Party, heeft er een inspirerende speech over gehouden, die op internet gemakkelijk te vinden is. De speech heet 'Civil liberty versus copyright regime'. Hij stelt erin dat auteursrecht alleen te handhaven is als je de burgerrechten op de helling zet en een controlestraat inricht. Muziek is uiteraard een populair onderwerp, maar als je verder kijkt zie je dat er nog veel meer mis is.”

Waarom is het auteursrecht niet te handhaven?
“Nieuwe technieken. Distributiekosten zijn zo goed als nul door de opkomst van het internet. Landsgrenzen vervallen. Information wants to be free, en dat kan nu ook.”

Jullie willen de duur van het auteursrecht sterk terug brengen, naar vijf jaar na publicatie.
“Dat is inderdaad cruciaal. Daarnaast willen we een onderscheid maken tussen commercieel en niet-commercieel gebruik. Het laatste moet helemaal vrij zijn. Het auteursrecht zoals het nu bestaat is gebaseerd op het creëren van kunstmatige schaarste. Het product zelf is helemaal niet schaars, het kan tot in de oneindigheid gekopieerd worden. Tegelijkertijd verkopen we niet wat wél schaars is, bijvoorbeeld de uren van de artiest.”

Platenmaatschappijen zeggen: wij investeren in een artiest.
“Dat zeggen ze, maar in veel gevallen gaat het helemaal niet meer om de artiest. Er wordt meer geconcurreerd op marketingbudgetten dan op muziek. Als je als nieuwe artiest zelf de markt wil betreden, is dat nauwelijks mogelijk. Dat is slecht voor de culturele diversiteit.”

Je hebt een nogal negatieve kijk op de platenindustrie.
“De platenindustrie is irrelevant geworden. Het zijn distributiemonopolisten, en distributie is passé. Het enige wat ze nu nog doen is met marktmacht spelen, met grote marketingbudgetten en met juristen. Wat is de toegevoegde waarde voor de maatschappij?”

Je hebt nu eenmaal dat systeem. Hoe moet je dat dan doorbreken?
“In ieder geval moet je als artiest niet je ziel aan de duivel verkopen en de rest van je leven 90% van je inkomsten afdragen aan iemand die al heel rijk is. Daarmee houd je een dinosaurus in leven. Het makkelijkst is het om geld te verdienen met optredens. Maar er zijn nog veel meer manieren. Kijk maar naar een artiest als Trent Reznor. Kijk maar eens naar de vele YouTube-sterren die er inmiddels zijn.”

Er zijn ook kleine labels, die met liefde voor artiest werken en niet zelf in dikke BMW's rijden.
“Het GWK bestaat ook nog steeds, ondanks de invoering van de euro. Kleine labels hebben een beperkte meerwaarde, zij het wel meer dan de grote. De industrie moet keihard kapot gemaakt worden en artiesten moeten onafhankelijk worden. Ze moeten voor hun rechten opkomen, in plaats van ze verkwanselen.”

Toch maakt een artiest nog altijd kosten, ondanks dat distributie veel goedkoper geworden is. Ook als hij alles zelf doet. Hoe moet hij dat geld terug verdienen?
“Werken! Is dat een vies woord? Ga optreden, een minimale opname kun je in een zolderkamertje maken. Muzikanten zullen vaker moeten gaan werken, in plaats van alleen twee avondjes in het weekend. Ik ben vaak genoeg mee op tour geweest. Je gaat ergens naartoe in een huurautootje, treedt twee uurtjes op en vertrekt met 600 euro in je zak.”

Wat nu als iemand een hit scoort met jouw nummer? Zou je daar dan geld voor moeten krijgen?
“Dat is commercieel gebruik, dus ja. Maar niet als het liedje ouder dan vijf jaar is. Dat is het ondernemersrisico.”

Werk je daarmee de grote maatschappijen die je verafschuwt niet juist in de hand? Ze zullen wachten tot jouw succesroman vijf jaar oud is en er vervolgens een hitfilm van maken, zonder jou ervoor te hoeven betalen.
“We zijn niet tegen een moreel recht. In dit geval heb je het recht om als maker erkend te worden. Het is bovendien een vorm van gratis marketing. Mensen kijken vaak maar één kant op, terwijl het probleem aan de andere kant ligt. Disney bijvoorbeeld stuurt al juristen op je af als jij je dochter Mickey Mouse laat tekenen, terwijl ze nog nooit een fatsoenlijk verhaal zelf hebben geschreven. Ik kijk naar twee kanten van het probleem.”

Maar als overtuigd vegetariër kan ik niet tegengaan dat McDonalds mijn tien jaar oude liedje gebruikt in een commercial.
“Als je daar bang voor bent, moet je niet publiceren. Al is een voorbeeld als dit in de praktijk nog wel te regelen. Het wordt al weer anders als we het hebben over advertenties op internet. Dat is niet te handhaven.”

Met andere woorden: jij ziet het niet als jouw taak om de boterham van de kunstenaar te beleggen?
“Wij moeten middels wetgeving de mogelijkheid geven om nieuwe businessmodellen van de grond te krijgen.”

Tijdens het downloaddebat betoogde jurist Bernt Hugenholtz vorige week dat veel wetgeving helemaal niet te veranderen is, bijvoorbeeld omdat we te maken hebben met Europese verdragen.
“Hugenholtz is een jurist, een hele goede zelfs. Ik ben een politicus. Geen enkele wet is statisch, of het nou om internationale verdragen gaat of om plaatselijke verordeningen. Zeker in dit geval. Wat ik roep, roepen mensen over de hele wereld."

Wat is het meest opvallende dat je gehoord hebt tijdens het downloaddebat?
“Veel leugens en laster. Bijvoorbeeld dat The Pirate Bay geld verdient met hun site. Ze hebben zelfs geld moeten lenen om de boel overeind te houden. Als The Pirate Bay winst had gemaakt, hadden ze het vermoedelijk geschonken aan een ideële stichting die hun opvattingen steunt.”

Jij noemde ze hobbyisten met een idealistische grondslag. Ik voeg daar aan toe: met een digitale middelvinger naar de industrie.
“Nee, het was pure satire. Die jongens zijn heel onredelijk behandeld, zonder rechtspraak werden servers domweg uit de kast getrokken. In Nederland kregen ze niet de beschikking over de processtukken. Dat gaat rechtstreeks in tegen het fundament van de rechtstaat.”

Wat is de grootste denkfout van Brein-directeur Tim Kuik?
“Die man maakt geen denkfouten, hij is een genie. Eén fout heeft hij gemaakt. Hij heeft zich de woede van ik meen de vice-president van de RIAA op de hals gehaald door met zijn campagne de burger op te zetten tegen de industrie. Kuik heeft niet alleen Brein opgericht, maar soortgelijke mafiabedrijfjes over de hele wereld. Maar eigenlijk zijn er heel veel overeenkomsten tussen Tim Kuik en de piraten. Tim Kuik is niet tevreden met het landschap vandaag de dag. Hij zegt ook: het auteursrecht is niet te handhaven, dus de wetgever heeft een fout gemaakt. Alleen wil hij naar een oplossing toe die interessant is voor een klein groepje oligopolisten, wij willen naar een oplossing die voor de gehele maatschappij ideaal is.”

GroenLinks heeft een groot deel van de Piraten-agenda opgenomen in zijn verkiezingsprogramma. Halen ze jullie niet de wind uit de zeilen?
“Absoluut niet. Ze hebben niet het hele verhaal te pakken. Bovendien hebben ze hun keutel alweer ingetrokken, dus in feite is het een stelletje populisten.”

Op welke termijn denk je jullie plannen door te kunnen voeren?
“Alles van de ene op de andere dag doorvoeren zou slecht zijn, voor de economie, voor artiesten. Hoe snel het kan gaan hangt af van hoe goed andere piratenpartijen het doen, of andere partijen onze standpunten overnemen en of de Verenigde Naties in de toekomst nog meer zullen luisteren naar lobbyisten van de industrie. Over twintig jaar verwacht ik een omslagpunt. Dan stort alles wat met intellectueel eigendom te maken heeft in elkaar. Ik zie ons als een katalysator van een proces dat al gaande is.”

Zijn jullie bereid het politieke spel mee te spelen? Toen een paar weken geleden een vliegtuig neerstortte in Libië, legden alle grote partijen hun campagne stil. Jullie niet. Kun je dan niet beter een dag je mond houden?
“Dat waren we in eerste instantie van plan, maar dergelijk symboolpolitiek moet ontmaskerd worden. Wij gaan niet schijnheilig doen. Piraten slaan met een bijl in je gezicht, anderen steken met een mes in je rug.”

Tijdens het downloaddebat vorige week liep je steeds zes stappen op rest vooruit. Mensen snapten steeds niet wat je bedoelde.
“Dat was ook de bedoeling. We willen het gesprek open breken. Dertig jaar lang hebben we hetzelfde verhaal gehoord. Wij zoeken een oplossing buiten het bestaande systeem. Heel veel mensen begrijpen wel degelijk wat ik bedoel, zeker als ik het maar vaak genoeg herhaal.”

Wanneer ben je tevreden op 9 juni?
“Als we onze punten op de agenda krijgen, ook als we nul zetels weten te bemachtigen.”