Het is de droom van veel bands: een tour door de Verenigde Staten, een optreden op het Texaanse South by Southwest of het CMJ festival in New York. Afgelopen zomer werd het met stille trom moeilijker gemaakt deze droom te verwezenlijken. Door strengere toepassing van reeds bestaande regelgeving is het met name voor onbekende bands sindsdien haast onmogelijk de VS binnen te komen.

Hoewel aan de regels zelf niets is veranderd, is de naleving ervan aanzienlijk strenger geworden. Bands moeten alle optredens van tevoren geboekt hebben, en daar bewijs van kunnen overhandigen. Ook moet een Amerikaan instaan voor het gedrag van muzikanten, moet bewezen kunnen worden dat in eigen land een gedegen staat van dienst is opgebouwd en is een werkvergunning niet meer een jaar geldig, maar slechts de lengte van de geplande tournee.

Bettie Serveert zangeres Carol van Dijk maakt zich zorgen over de draconische toepassing: "Het was al niet makkelijk om de VS binnen te komen, maar nu is het helemaal verschrikkelijk geworden. Voorheen kon je eerst je werkvergunning aanvragen en als die binnen was de clubs gaan boeken, nu moet je eerst alle optredens rond hebben voor je met de aanvraag kunt beginnen. Je hoort dan ook steeds vaker van bands die op het laatste moment optredens in de States af moeten zeggen omdat ze de papieren niet op tijd rond krijgen. Tussen moment van aanvraag en ontvangen van het visum kan makkelijk vijf maanden zitten."

Een toeristenvisum aanvragen is volgens Van Dijk ook geen optie: "Met een toeristenvisum sturen ze je gewoon naar huis als je aan de grens komt met gitaarkoffers. Ook de podia zijn steeds strenger geworden. Als je geld verdiend met optredens, moeten ze je werkvergunning zien. Vroeger ging dat allemaal wat makkelijker. Ook SXSW en CMJ zullen worden geraakt door de barse regels." Conclusie, met name voor beginnende bands is het moeilijker geworden. "Niet eerlijk als je het mij vraagt. Ik hoop dat ze mogelijkheden vinden om tussen de regels door te fietsen."

Dat dit in de praktijk al gebeurt, vertelt Leon Caren van Subbacultcha!: "Wij reizen meestal rond de grote showcase festivals naar Amerika, en proberen daaromheen dan een kleine tour te plannen. De nadruk ligt op de festivals, daarom krijgen we van het Muziek Centrum Nederland (MCN) een soort vrijbrief mee waarin staat dat we niet komen om geld te verdienen. Met die brief en een toeristenvisum komen we meestal probleemloos langs de douane, maar het hangt er net vanaf wie je treft. Helemaal waterdicht is de methode zeker niet: als je toch geld gaat verdienen, al is het maar honderd dollar, kom je toch in een grijs gebied."

Minder geluk had Kraak en Smaak DJ Mark Kneppers. Hij werd met een collega in 2008 op het vliegveld uit de rij gepikt. Kneppers: "Ik was daar met een toeristenvisum en een brief van het MCN. Toch hadden de douaniers het vermoeden dat ik geld ging verdienen. Dat was ook wel zo, maar alles bij elkaar opgeteld zouden we zeker geen winst gaan maken, hooguit uit de kosten komen. Maar leg dat maar eens uit. Er ontstond een verhitte discussie en het uiteindelijke resultaat was dat ik acht uur verhoord ben, mijn vingerafdrukken en foto's nu in het systeem staan en we te horen kregen dat als we nu niet zouden inbinden, we echt in de gevangenis terecht zouden komen. Pure dreigementen. Daarna zijn we op het eerste vliegtuig terug naar Nederland gezet. Ik voelde me een crimineel: onder politiebegeleiding het vliegtuig in en pas op Schiphol kregen we ons paspoort terug. De keren daarna werd ik steeds weer uit de rij gehaald. Gewoon om te zieken weer vier uur verhoren. Amerika is echt een fantastisch land, waar heel veel kan, maar soms is het gewoon een politiestaat."

Van Dijk verwacht voor Bettie Serveert niet al teveel extra hinder: "Natuurlijk, 2500 tot 6000 dollar betalen om op te mogen treden is gigantisch duur, maar wij zullen in ieder geval het land in mogen. Door eerdere optredens in Amerika zijn we een bekende van de ambassade van de VS. Ze hebben daar een dossier van een halve meter over ons."

De Amerikaanse ambassade in Den Haag was niet bereikbaar voor commentaar.