2010 is een bewogen jaar voor de muziekindustrie. Tot op het hoogste niveau in Brussel wordt gepraat over de toekomst van het auteursrecht, de live-sector is volop in beweging, file sharing platforms moeten zich verantwoorden voor de rechter en streaming dienst Spotify lanceerde in Nederland. 3VOOR12 maakt een ronde langs verschillende kopstukken in de muziekwereld. Vandaag een gesprek met Kees de Koning, baas van hiphoplabel TopNotch, dat deze week de vijftiende verjaardag viert met een tweedaags festival in de Melkweg.

Een persdag met zichzelf, dat had Kees de Koning niet op zijn verlanglijstje staan. "Het is een beetje weird. Ik snap nu wel wat artiesten vertellen over steeds hetzelfde zeggen. Dat je jezelf op een gegeven moment een beetje belachelijk vindt." Als radiopresentator van het legendarische VPRO hiphop-programma Dutch Masters werd De Koning een bekende Nederlander in de scene, maar als platenbaas treedt hij liever niet teveel op de voorgrond. Toch is hij niet heel erg bescheiden en vindt hij het leuk om verhalen te vertellen. Een dubbel gevoel dus. "Ik ben zelf allergisch voor mensen die altijd op de achtergrond werken en zich op de voorgrond manifesteren. Maar het is altijd leuk om aandacht te krijgen voor wat je hebt opgebouwd."

Shoutouts en distracks voor Don Corleone
Als je het in Nederland hebt over hiphop en 'Kees', dan weet iedereen over wie het gaat. Fresku schreef zelfs een muzikale brief aan De Koning, om toch maar vooral opgemerkt te worden door de Don Corleone van de Nederlandse hiphop. "Ik weet nog dat ik heel trots was op de eerste shout-out, op Spraakwater van Extince. Omdat je natuurlijk je hele leven hiphop luistert hoor je wel eens mensen die de groeten krijgen. Dat vond ik altijd wel stoer. En jingles in de uitzending van Amerikaanse artiesten die doen alsof ze beste vrienden met je zijn, zoals Ol' Dirty Bastard. Toch waren zijn eerste shoutouts vooral distracks. "Dat is stiekem ook leuk. Het maakt je belangrijk, het is een bevestiging."

Toch moet hij door zijn artiesten op het podium getrokken worden om wat shine te krijgen, zoals tijdens het vorige verjaardagsfeestje van zijn label. "Ik ben een beetje verlegen in zo'n setting. Het is leuk, maar er zit ook een gevaar in. Het maakt je kwetsbaar en het pint je vast. Daarom vind ik het heel fijn dat we twee jaar geleden begonnen zijn met andere dingen te doen dan hiphop." Het was een hele succesvolle tijd voor het label, met Buitenwesten, The Opposties en De Jeugd van Tegenwoordig. "Er hoefde maar een artiest de kop op te steken, of onze naam werd er mee in verband gebracht. Jiggy Djé zou op TopNotch uitkomen, dat stond in de sterren geschreven. Zoiets is ook wel weer beklemmend. Het betekent ook dat mensen je daardoor stom vinden, omdat je gevestigd bent: nu vinden mensen mij een lul."

Jezelf googlen
Vroeger raakte hem dat, gelukkig nu niet meer. "Op een gegeven stomp je misschien ook een beetje af voor dat soort dingen. Ik had het er met Jiggy Djé ook over. Die kon niet op hiphop-fora komen. Kon er niet van slapen van woede. Dat had ik stiekem ook. Je kent het fenomeen 'jezelf googlen'. Het is wel intimiderend soms, omdat het beeld dat van je bestaat niet overeenkomt met je zelfbeeld." De Koning speelt daar tegenwoordig ook mee, op Twitter bijvoorbeeld. "Dat is echt voor de lol, het heeft verder geen commercieel doel. Het is leuk om een parodie van jezelf te maken. Op het moment dat mensen denken dat ik koelbloedig ben, ga ik heel hard huilen. En alles is een beetje waar." Hoe ziet zijn leven er dan wel uit? Hij is naast directeur van TopNotch ook baas van de A&R afdeling van de Nederlandse bands bij Universal en tevens manager van Anouk. En vader van vier kinderen. "Het is heel druk en soms ook best zwaar."

TopNotch wil de laatste jaren steeds meer: door in eerste instantie een hiphoplabel te zijn en in tweede instantie een label dat staat voor tegencultuur, of in ieder geval de wat alternatievere culturele uitingen. "Universal is op z'n sterkst bij artiesten die een wat breder potentieel hebben. Bij Lucky Fonz werkt dat anders dan bij Go Back To The Zoo." Ook het album van Dazzled Kid verschijnt daarom bij Universal en niet op TopNotch. "Dat heeft ook met de persoon te maken. Lucky Fonz III en ik hebben een soort klik." Hij heeft De Koning ook aan de Vlaamse legende Guido Belcanto geholpen. "In januari gaan we Belcanto uitbrengen op TopNotch en hij gaat op woensdag het Eurosonic festival openen."

Kruisbestuiving
Samenwerkingen tussen die artiesten, maar ook met filmmmakers en fotografen, ziet de Koning als zijn belangrijkste rol. Kruisbestuiving. Fresku maakte een remix van Lucky Fonz' Jongens en Kempi heeft met Lucky Fonz een duet opgenomen. "Kempi vroeg om Otto's (Lucky Fonz III, red.) nummer. Sef is geloof ik ook bezig iets met hem te doen. Dat is een proces waar ik verder geen rol meer in speel." In zijn eerste gesprek met Lucky Fonz III zong de singer/songwriter voor De Koning zijn versie van Zoveel Stress van Kempi. "Die link was er eigenlijk al. Verbindende lijnen tussen soorten muziek, literatuur, beeldende kunst. Die verbindingingen zijn het interessantst. Het moet vanuit een soort gelijkgestemdheid komen. Wat is het verschil tussen liedjes van Johnny Jordaan over zijn buurt en Straight Outta Compton van N.W.A.? Het principe is hetzelfde."

Veel situaties die hij creëert komen voort uit het feit dat hij zelf heel erg fan is. "Ik wil iets zelf horen, maar omdat het er niet is probeer ik te zorgen dat het er komt. Alleen maar om mijn eigen behoefte te bevredigen. Om dat te verantwoorden ga ik proberen te zorgen dat meer mensen dat leuk vinden, zodat het niet een heel narcistische operatie lijkt. Maar daar komt het in essentie wel op neer." In het geval van Lange Frans, met wie hij in zijn rol als A&R man van Universal nu een megahit scoort, werkte het ook zo. "Jarenlang hebben onze paden gekruist. Met Baas B heb ik de muziek bewust aan me voorbij laten gaan. Ik vond Frans altijd een soort André Hazes van de hiphop, maar vroeg me af waarom hij die muziek meestal niet maakt. Toen zijn we toch gaan samenwerken. Dat dat nummer met Thé Lau dan zo'n grote hit is, dat maakt me ook trots."

Komt Lange Frans op de playlist van Sky Radio?
De meningen over Zing Voor Me zijn verdeeld, ook in De Koning's omgeving. "Dat komt omdat het Lange Frans is. Dat is helemaal niet erg. Mensen vinden R. Kelly ook kut. Ik vind het dé soulzanger van onze generatie. Over tien jaar lees je in de Volkskrant een prachtig stuk van Gijsbert Kamer sr. over de verzamelbox die is uitgekomen met de 'Marvin Gaye van onze generatie'. Maar toen R. Kelly tien jaar geleden in Ahoy stond, was er geen recensent te bekennen." Hij koos een aantal jaren geleden voor een samenwerking met Universal. "Ik vroeg me af waarom we niet op 3FM kwamen en niet te zien waren bij De Wereld Draait Door. Nu hebben we discussies over of Lange Frans op de playlist van Sky Radio komt. Je bent telkens de grenzen van de mogelijkheden aan het opzoeken. De Jeugd van Tegenwoordig op de cover van de OOR en Nieuwe Revu, dat was een paar jaar geleden ondenkbaar."

Het devies luidt: Stug doorgaan, je niet uit het veld laten slaan. "Er zitten ook andere redacteuren bij kranten, televisie en radioprogramma's. Die zijn twintig jaar jonger dan vijf jaar geleden. Jongere mensen zien hiphop niet als iets 'vies'. Het beeld dat van TopNotch is dat we een heel commercieel label zijn geworden. Dat denk ik soms ook en dan ga ik terug denken. Zwart Licht, Fresku, Sticks & A.R.T., The Opposites , SirOj, DJ Promo, De Jeugd van Tegenwoordig, Jack Parow. We proberen juist de niet radiodingen ook radio te maken. Het is niet makkelijker om op 3FM te komen, wij zijn gewoon beter geworden. De tijd is er misschien ook wat meer rijp voor, maar het is niet dat we bezwijken onder de airplay."

Talentspotten en de cd loslaten
Aan de andere kant zijn er de YouTube hits. Dio's Tijdmachine heeft inmiddels bijna 5 miljoen views, gevolgd door Dom, Lomp & Famous met 4,5 miljoen. Helaas betalen die de rekening niet. Ook De Koning heeft het nieuwe verdienmodel nog niet gevonden. "Dan had ik sowieso een ander vak moeten kiezen. Ik tegenstelling tot wat mensen denken ben ik heel erg arm geworden van TopNotch. Sinds twee jaar heb ik nu een salaris uit het bedrijf. Als ik groentespecialist bij de Albert Heijn was geworden had ik een beter salaris gehad. De eerste motivatie is: hoe kan ik deze artiest tot een succes maken."

De Koning's sterkste kant is misschien wel het spotten van jong talent. "Daar ben ik trots op. Van Nalden en Habbekrats tot Shoe en Piet Parra. We zijn vaak hun eerste of één van hun eerste betaalde opdrachtgevers." Over vijf jaar is TopNotch dan ook meer dan een platenmaatschappij. Naast cd-releases van Guido Belcanto, Boef en de Gelogeerde Aap, Rico & Kubus, RBdjan, Sef en Dio komen in 2011 ook andere dragers aan bod. "We gaan volgend jaar samen met Lebowski twee boeken uitgeven; een roman van James Worthy en een fotoboek van Ilja Meefout. We zijn co-producent van Rabat, de eerste speelfilm van Habbekrats en co-producent van een documentaire over house van Maurice Steenbergen. De plus wordt dus groter en met meer dan alleen maar muziek. Dat vindt ik heel spannend. Geen idee of we er ooit een cent aan kunnen verdienen, maar het is leuk om met die media te spelen. Je kan bezig met alles wat je aan het verliezen bent, of je kan denken: wow, wat een mogelijkheden! De vrijheid in die manier van denken is gekomen doordat we gedwongen zijn het idee van de cd los laten."

Kogel in je buik om de cover van Revu te halen
De Koning heeft een zwak voor mensen met een bijzonder verhaal, zoals Kempi. Artiesten die dingen op een andere manier bekijken. Dat gaat soms gepaard met afwijkend gedrag op andere vlakken. "Een artiest die zo in de spotlight staat, kwetsbaar is en zijn leven deelt met anderen. Emoties spelen een rol en dat is niet altijd makkelijk."

Hij maakt zich nog altijd erg druk om de beeldvorming van rappers in de media. Of die van criminelen die toevallig ook wel eens een rap op YouTube hebben gezet. Over de situatie rond de link tussen hiphop en geweld in Amsterdam Zuid-Oost kan hij nog steeds kwaad worden. "Schandalig dat zo'n hooggeplaatst persoon bij de politie durft te zeggen, dat geweld in Amsterdam Zuid-Oost voortkomt uit de muziek waar mensen naar luisteren. Waar het echt over gaat is dat de afgelopen tien, vijftien jaar in Nederland structureel gestript is van alle voorzieningen. Als je kijkt naar het beleid op gebied van activiteiten voor jongeren, naschoolse opvang, probleemgevallen, het inkomensniveau en het niveau van de lagere- en middelbare scholen allemaal geconcentreerd in een wijk. Dat je dan de geweldsdelicten toewijst aan die muziek. Dan denk ik: zo iemand is niet capabel om dit werk te doen. Schandalig dat daar verder niets mee gedaan is. En het geldt voor meer media. Het is natuurlijk treurig dat je als rapper een kogel in je buik moet hebben om op de cover van de Revu te komen."

Kurt Cobain als dertiger met drie kinderen
De Koning vindt niet dat hij met het persbericht over de ondertekening van het contract met Kempi in de gevangenis aan de beeldvorming heeft meegewerkt. "Het was de realiteit. Je kan je afvragen of je dat moet delen. Ik ben er niet helemaal over uit of ik dat nu op dezelfde manier zou doen. Maar we hebben volgens nooit iets verheerlijkt. Geen geweld, geen seksisme." Het past natuurlijk ook heel erg bij hiphop. "Zou je het genre zonder die dramatiek en romantiek willen? Kurt Cobain als dertiger met drie kinderen achter een Bugaboo of Jezus Christus die in een bejaardentehuis is overleden. Zouden muziek, literatuur en film dezelfde impact hebben?"


15 Jaar TopNotch Extravaganza in de Melkweg:
- Woensdag 29 december: De Jeugd van Tegenwoordig, The Opposites, Dio, Sef, Reverse & Adje, Kempi, Jayh en RBdjan.
- Donderdag 30 december: Rico, Sticks, Typhoon, Zwart Licht, Fresku, Winne, Zo Moeilijk, Boef en de Gelogeerde Aap, SirOJ & Vrienden en U-Niq.

3VOOR12 neemt beide avonden op. De opnames komen online en op tv: zaterdag 12 februari 2011: 3 ON STAGE - 15 Jaar TopNotch Extravaganza.