De Song van het Jaar is jarig. In 1985 was de eerste, donderdag 16 december vindt de uitzending van dit jaar plaats. Gijsbert Kamer van de Volkskrant duikt de komende maand voor 3VOOR12 in het immense Song van het Jaar archief. Voor tijdens het lezen: de grote Song van het Jaar shuffle playlist op Spotify. 2017 tracks, vijf dagen. Stemmen kan hier. Alles over de Song van het Jaar vind je hier.

Zelden kwamen er in een jaar zoveel platen uit die bepalend waren voor een heel decennium, als in 1994. Ik noem er een paar:

- Oasis: Definitely Maybe
- Beastie Boys: Ill Communication
- Blur: Parklife
- Soundgarden: Superunknown
- Nirvana: Unplugged
- Green Day: Dookie
- The Prodigy: Music For The Jilted Generation
- Underworld: Dubnobasswithmyheadman
- Pavement: Crooked Rain Crooked Rain
- Jeff Buckley: Grace
- Nas: Illmatic
- dEUS: Worst Case Scenario
- Portishead: Dummy
- Beck: Mellow Gold
- Johnny Cash: American Recordings

En wat deden de verzamelde Nederlandse critici? Zij verkozen Home van Spearhead tot plaat van het jaar. Ik ben er niet schuldig aan, maar bij deze alsnog mijn excuses voor deze faux pas.

Ik weet nog dat ik samen met wat collega's aan het eind van 1994 te gast was bij de radio-uitzending van Lotje en Fons om het jaar door te spreken. Ik moest me verantwoorden omdat er maar 1 Amerikaanse plaat in mijn lijstje stond (Beastie Boys, maar wel op 1). Het was me niet eens opgevallen: Pavement en Jeff Buckley waren op het laatst afgevallen. Ik weet ook nog dat Koen Poolman, toen nog van Opscene, er zijn afschuw over uitsprak dat in een jaar waarin ook goede hiphopplaten uitkwamen, zo'n verwaterde variant de eerste plaats behaalde. Ik was het grondig met hem eens, maar we waren de enigen.

Ik zag Spearhead in New York op het New Music Seminar en dacht meteen: gezellige muziek. Beetje hiphop, beetje funk en politiek correcte teksten. Dat gaat het vast goed doen in Nederland; CDA muziek bij uitstek. Ik had gelijk. Maar gelukkig hoorde de VPRO luisteraar er ook niet veel in: Spearhead kwam met People In Da Middle niet verder dan plaats 56.

De hele top tien van 1994 is eigenlijk prachtig, al heb ik nooit begrepen wat Liar Henry Rollins - los van de videoclip - zo bijzonder maakt. Nummer 1 en 2 stonden dicht bij elkaar: Suds & Soda van dEUS (1) en Sabotage van de Beastie Boys (2). Dat dEUS zo hoog stond, lag voor een belangrijk deel aan het enorme enthousiasme waarmee de Antwerpse band door de VPRO van meet af aan was onthaald. En terecht.

Wat mij als bescheiden anglofiel zeer verheugde, was dat de Britten ook eindelijk eens tegengas gaven aan dat dreinende rockgeluid dat grunge heette. Goed, in 1993 waren er al goed ontvangen platen van Suede en Blur, maar Britpop bleef toch een beetje een zorgenkindje. En toen stond Blur daar ineens op London Calling in april '94. Het was vlak na de dood van Kurt Cobain, besef ik nu. In elk geval begon op dat moment de wederopstanding van de Britse gitaarpop in Nederland. Parklife zou een week later uitkomen en voelde voor mij als een bevrijding.

Later dat jaar verschenen ook nog geweldige platen van Pulp (His 'N Hers) en Suede, en natuurlijk het onvolprezen debuut van Oasis. Dat hun Live Forever hier de zevende plaats behaalde, geeft wel aan hoe populair de band van meet af aan was - ook bij het rockpubliek dat niet elke week de NME of de Melody Maker spelde op zoek naar nieuwe Britpopbandjes. Oasis appelleerde meteen al aan een veel groter publiek.

Het aardige van 1994 was dat ook Amerikaanse rock dankzij een opleving in de punk een stuk leuker en genietbaarder werd. Green Day en The Offspring hadden ook in Nederland hits en staan in de Song Van Het Jaar-lijst van 1994 hoger dan Soundgarden. Al was dat wellicht anders geweest als niet Spoonman maar Black Hole Sun door het Hitteam was geselecteerd.

Grootste verrassing van de lijst van 1994 is toch de acceptatie van dance. The Prodigy op 7 en Underworld op 21, het geeft wel aan dat er dat jaar iets veranderd was. De cyberpunk van The Prodigy bleek ook bij het rockpubliek aan te slaan, terwijl de psychedelische, lang uitgesponnen muziek van Underworld - mede door de vocalen van Karl Hyde - ook aansloeg bij een publiek dat nooit naar een houseparty was geweest.