De Song van het Jaar is jarig. In 1985 was de eerste, donderdag 16 december vindt de uitzending van dit jaar plaats. Gijsbert Kamer van de Volkskrant duikt de komende maand voor 3VOOR12 in het immense Song van het Jaar archief. Voor tijdens het lezen: de grote Song van het Jaar shuffle playlist op Spotify. 2017 tracks, vijf dagen. Stemmen kan hier. Alles over de Song van het Jaar vind je hier.
 
Nevermind van Nirvana was weliswaar al in september 1991 verschenen maar de band zou begin 1992 pas echt ontploffen. 25 november 1991 speelt de band in een uiteraard uitverkocht Paradiso en in diezelfde week komt de single Smells Like Teen Spirit in de Top 40 binnen.

Het nummer zou de derde plaats halen en weken lang niet van de radio weg te denken zijn. De VPRO was wel de eerste geweest die de band gesteund had, maar nu al lang de enige niet meer.

Nirvana was in weerwil van Kurt Cobain’s ambities in een mum van tijd tot de mainstream toegetreden. Nevermind werd een van de best verkopende rockplaten van 1992. Goed tegen Queen, dat in dat jaar Freddie Mercury verloor, kon de band niet op en ook de twee Guns ’N Roses platen waren succesvoller.

Maar het succes van Nirvana voelde voor veel liefhebbers van alternatieve rock toch als een bevrijding. Ineens durfden radiomakers van andere omroepen ook bands als Red Hot Chili Peppers en Pearl Jam te draaien. Red Hot Chili Peppers beleefden de doorbraak naar de mainstream zo ongeveer in dezelfde tijd als Nirvana. Hun vijfde album Blood Sugar Sex Magic verscheen ook in september 1991, maar toen in maart 1992 de ballad Under The Bridge verscheen, betekende dat pas echt wereldwijd een doorbraak.

Het Hitteam van de VPRO was de band al die jaren trouw gebleven. Bram van Splunteren, die in 1988 al een documentaire over de band maakte bewonderde de band de eerste jaren vooral vanwege hun concerten. ‘Die platen waren toch wat minder. Ik haalde in 1985 Freaky Style uit de importbakken, omdat ik het wel fascinerend vond; een blanke rockband, geproduceerd door George Clinton.’

De eerste vier Red Hot Chili Peppers platen waren ook niet geweldig. Wat de band bijzonder maakte waren hun optredens. Niet alleen vanwege de sokken-act waarmee ze net iets te lang doorgingen maar omdat de band een toch echt moeilijk genre als funk moeiteloos met rock kon mengen. Ze waren daarin veel beter bedreven dan andere bands die in 1990 even opkwamen om weer even snel te verdwijnen.

De band was altijd een cultfenomeen gebleven als ze niet samen met Rick Rubin dat fenomenale Blood Sugar Sex Magic hadden opgenomen. In wat mindere jaren was Under The Bridge ongetwijfeld op 1 gekomen, maar de concurrentie met name onder rockbands was groot.

Het Hitteam was tot 1992 zo goed als volledig aan dance en ook aan veel hiphop voorbijgegaan, maar dat viel ze dit jaar niet echt aan te rekenen. De grootste revolutie binnen de dance vond dat jaar vooral op de concertpodia plaats. Quazar in Nederland en The Shamen in Engeland brachten hun muziek met veel succes uit de discotheken het clubcircuit in. De gevolgen daarvan zouden later ook in de Song Van Het Jaar-lijsten doorsijpelen.

Maar het was in 1992 ineens ook weer heel cool om van gitaarrock te houden. Want Nirvana had de aandacht op andere muziek uit ‘hun’ Seattle gevestigd. Grunge is de naam die een Britse journalist daar al een paar jaar eerder aan gegeven had, en bands Pearl Jam, Soundgarden, Screaming Trees en Alice In Chains stonden met hun gruizige hardrock ineens midden in de belangstelling.

Vooral Pearl Jam, waarvan leden al een verleden hadden in andere rockbands, drong zich in februari 1992 al meteen spectaculair op de voorgrond. Hun debuut Ten met de single Alive bracht precies dat geluid waar onder de jonge generatie rockliefhebbers behoefte aan leek. Hun muziek neigde meer naar hardrock dan de poppunk van Nirvana, maar het was ook een afrekening met de hardrock zoals die zich in de jaren tachtig met ‘hairbands’ als Bon Jovi had ontwikkeld. Eddie Vedder bleek in al zijn gewoonheid bovendien een charismatisch zanger zoals iedereen weet die dat jaar Pinkpop heeft meegemaakt (live of op televisie).

Alive als Song Van Het Jaar, leek niet meer dan logisch. Al was het maar omdat voor velen Pearl Jam de nieuwe band van het jaar was. Verrassend hoog stond ook Buffalo Tom, dat zichzelf overtrof met de ballad Taillights Fade. Eindelijk erkenning voor de band die vanaf het begin van Nozems A Gogo op de VPRO woensdagmiddag altijd zoveel support had gekregen, en hier hun hoogtepunt bereikte.  R.E.M. consolideerde met Drive, al was het niet het beste nummer van Automatic For The People, een van de meest geprezen albums van het jaar.