“Je kunt ook filmpjes rouleren. Zes de ene week, de volgende week zes andere.” Die oplossing stelde bestuursvoorzitter Kees Vervoord van Buma/Stemra muziekbloggers voor in een persconferentie over de nieuwe licentiemodellen voor muziekgebruik op het internet. Vanaf 1 januari kost het embedden van auteursrechtelijk beschermde muziek per jaar 130 euro per 6 filmpjes. Met zijn opmerking maakte Vervoord één ding duidelijk: Buma/Stemra is niet van plan de regels van het internet te respecteren, het internet moet zich schikken naar de regels van Buma/Stemra.

“Het basisprincipe is: om auteursrechtelijk beschermde muziek te gebruiken, moet je toestemming hebben en een redelijke vergoeding betalen.” Dat was de belangrijkste boodschap dinsdagmiddag in het hoofdkantoor van Buma/Stemra in Hoofddorp. De auteursrechtenorganisatie gaf daar tekst en uitleg over de donderdag gepresenteerde plannen. Na de commotie van de afgelopen dagen was er weinig ruimte voor nuancering. De organisatie manifesteerde zich vooral als een zelfverzekerde handhaver. “Voor niets gaat de zon op”, aldus Vervoord.

Iedere blogger loopt volgend jaar dan ook de kans een brief van Buma/Stemra te krijgen als hij auteursrechtelijk beschermd materiaal op zijn site plaatst. Een rekening volgt pas in tweede instantie. Bloggers die werken onder de koepel van een grotere organisatie, zoals Hyves of Blogger, zien de rekening in principe naar het platform gaan. Buma/Stemra denkt voor het eind van dit jaar een overeenkomst te bereiken met YouTube. Over de onderhandelingen met Hyves wil het bestuur geen uitspraken doen. Buma/Stemra presenteert de nieuwe licenties nadrukkelijk als een stap vooruit. Volgens communicatiemanager Antoinette de Ridder sluiten de nieuwe licenties aan op de technische ontwikkelingen op het internet en op de vraag vanuit de markt. Bovendien komt de organisatie tegemoet aan beginnende muziekdiensten, die in aanmerking komen voor een instaplicentie. 

Het promotionele aspect van embedded YouTube-filmpjes is voor Buma/Stemra geen aanleiding voor uitzonderingen. Ook poppodia en festivals moeten gewoon betalen voor filmpjes die zij gebruiken om hun shows te promoten. Sterker nog: voor muziek die valt binnen Buma's Creative Commons pilot zal gewoon een rekening verstuurd worden. Buma beschouwt een podium per slot van rekening als een bedrijf. Binnen de Creative Commons pilot mag een artiest zijn eigen muziek ter promotie gratis weggeven, maar de illustratie van een concertagenda wordt beschouwd als commercieel gebruik. 

Dat de nieuwe licenties kleine bedrijfjes en bescheiden beroepsmatige bloggers in problemen kunnen brengen, is geen zorg van Buma/Stemra. Bestuursvoorzitter Vervoord voelt 'primair een verantwoordelijkheid naar de leden van Buma/Stemra', zo zegt hij. “Als je in deze industrie werkt, weet je dat in principe voor het gebruik van muziek betaald moet worden. Dat is tot nu toe in veel gevallen niet gebeurd, maar dat is niet de schuld van Buma/Stemra.”

Met andere woorden: Buma/Stemra staat volledig in zijn recht en fluit nu vrijbuiters terug. Strikt genomen heeft de organisatie daar gelijk in. Een kroegbaas moet immers ook rechten afdragen. Zelfs een platenzaak, die een cd opzet om er zo veel mogelijk van te verkopen, betaalt daar een Buma-bijdrage voor. Abonnementsdiensten en downloadplatforms zijn in feite de digitale varianten. Het is dan ook niet zozeer het principe van een licentiemodel waarover vanmiddag vragen gesteld worden, maar de uitvoering. Hoe Buma precies aan de vastgestelde bedragen komt, blijft in het midden. Wel is duidelijk dat voor de plannen geen intensief overleg met de leden gevoerd is. “De plannen zijn gemaakt in samenspraak met het bestuur van Buma/Stemra. Zij vertegenwoordigen de leden.”

De handhaving van de licenties is geautomatiseerd. Buma/Stemra zegt te beschikken over een crawler, een techniek die muziek op internet op kan sporen. Middels een koppeling met de database kan ook vastgesteld worden of het muziekstuk daadwerkelijk onder het Buma-terrein behoort. Die detectie is vrij secuur, zegt de organisatie, waardoor het eenvoudiger is de juiste rechthebbende uit te betalen. Het veel gehoorde argument dat onterecht veel geld naar John Ewbank gaat, zou daarmee ondervangen moeten worden. Zo kan de crawler zelfs de muziek detecteren in een YouTube-filmpje over het incident op het dancefeest in Hoek van Holland. En ook voor dat muziekgebruik is een licentie nodig. Het onderscheid tussen bedrijfsmatige sites of hobbyisten kan de techniek echter niet maken. 

Voor sites die niet willen of kunnen betalen voor het embedden van YouTube-filmpjes zijn er altijd nog ontwijkmogelijkheden. Het is uiteraard mogelijk YouTube-filmpjes niet meer te embedden, maar alleen als link aan te bieden. Je kunt een blog verplaatsen naar een obscuur Malinees domein, net zoals eigenaars van torrentsites regelmatig doen. Het is ook mogelijk dat sites met technische trucs het embedden omzeilen. Te denken is aan het openen van een YouTube-filmpje in een speciaal opgemaakte pop-up. De vraag is voor wie zo'n loopgravenoorlog een goede zaak is.

Digitale burgerrechtenbeweging Bits Of Freedom was niet welkom bij de persconferentie. De organisatie wilde een brief overhandigen, mede namens verontwaardigde internetters. In de brief verzoekt Bits Of Freedom om een herziening van de tarieven. "Buma heeft zich onvoldoende gerealiseerd wat de impact van de nieuwe regeling is", aldus Ot van Daalen, directeur van Bits of Freedom. Buma/Stemra nam de brief na de persconferentie wel in ontvangst.