Onlangs berichtte 3VOOR12 over het feit dat kranten minder concertfoto’s plaatsen dan vroeger. Dit wil echter niet zeggen dat de popfotografie in zijn geheel in mineur zit. In tegendeel; sinds de komst van digitale camera’s en de opkomst van websites en blogs, leeft de popfotografie meer dan ooit. 

Media veranderen, popfotografie wordt eigenlijk steeds toegankelijker. “Wij brengen juist ontzettend veel concerten in beeld”, zegt ook Coen Schilderman, hoofdredacteur van muzieksite File Under. “Onze fotografen leveren zo goed als iedere dag nieuwe dag nieuwe content. En onze rubriek ´Zonder Woorden´, waar we die concertfoto´s plaatsen, is verreweg het meest populair.” Ook sites als Podiuminfo, MusicFromNL, KindaMuzik en 3VOOR12 Lokaal publiceren volop (live)foto’s van bands en artiesten. Net als Nederlands grootste nieuwssite NU.nl. “Ja, foto’s bij recensies en interviews worden echt heel goed bekeken”, zegt Chris Heijmans, chef redactie van NU.nl en NUfoto, het deel van de site waar lezers eigen foto’s kunnen uploaden en (gratis) kunnen aanbieden, volgens hetzelfde principe als fotosite Flick.com. Heijmans: “De aparte muziekkatern op NUfoto doet het ook erg goed, zowel qua bezoekers als mensen die hun concertfoto’s plaatsen.”

Echter, een vetpot is de popfotografie nog steeds niet. De fotografen die werken voor bovengenoemde sites doen dit zonder uitzondering op vrijwillige basis, hoe goed hun foto´s ook zijn. In het geval van File Under en aanverwanten is hiervoor geen budget. Maar ook al is dat geld er wel, in feite komt het erop neer dat media wel gek zouden zijn om veel geld te betalen voor een nagenoeg ‘inwisselbare foto’. “Het is niet nodig”, zegt Heijmans van NU.nl. “Wij werken met een aantal onbetaalde freelance fotografen en we gebruiken foto’s van het ANP en van NUfoto. Die foto’s zijn vaak goed genoeg. Wij hoeven niet de allerbeste en meest unieke foto, daarvoor is NU.nl een veel te vluchtig medium.” 
 
Bovendien, de betreffende fotografen lijken er niet mee te zitten dat hun foto’s bijna gratis en voor niets worden gebruikt. “Ik vind het vooral hartstikke leuk om te doen”, zegt NU.nl fotograaf Erik Blokland. “Het klinkt misschien stom, maar ik vind het ook echt een heel erg grote eer om tussen al die grote heren, om zo het zo maar even te zeggen, van het ANP en de landelijke kranten te staan. En hoewel ik niet heel erg geil op bekendheid, is het toch leuk dat mijn foto’s door zoveel mensen bekeken worden. Natuurlijk zou ik er op zich wel iets voor willen hebben, maar goed, ik ben ook weer niet zo van het geld.”

Ook Willie Kerkhof, fotograaf voor onder meer 3VOOR12 Arnhem/Nijmegen en MusicfromNL, werkt – op een kleine uitzondering na – slechts voor een gratis toegangsbewijs en naamsvermelding. “Voor mij is het een hobby, ik ben zelf een enorme muziekfan”, zegt Kerkhof. “Aan de ene kant denk ik dat het komt doordat de meeste media en artiesten gewoon niet verwachten dat je geld wilt voor je foto’s. En eigenlijk zou dat wel anders moeten zijn. Maar aan de andere kant, op de groten der aarde na, verdienen muzikanten zelf ook geen goud geld.”

Dat de popfotografie een steeds groter bereik heeft is op zich natuurlijk positief. Maar de professionals zijn er daar het niet helemaal mee eens. “Veel mensen zijn al blij wanneer hun werk gepubliceerd wordt en vragen geen geld, niet wetende dat dit ten koste gaat van fotografen die er van moeten leven”, zegt popfotograaf Dimitri Hakke. Van de popfotografie alleen kan hij niet rondkomen, het grootste deel van zijn inkomen haalt hij uit tekstschrijven, tekstcorrectie en commerciële foto-opdrachten. “Er komen steeds meer fotografen en websites bij, wat platenmaatschappijen er toe drijft om strenger te selecteren”, zegt Hakke. “Concerten/festivals die ik vroeger als freelancer kon bezoeken, daar krijg ik nu afwijzingen van. Terwijl iemand van een weblog of website die met moeite een camera kan vasthouden, wel accreditatie krijgt.” 

NU.nl fotograaf Erik snapt de frustratie maar al te goed. “Het is mijn hobby, maar hun brood”, zo zegt hij. “Ik heb hier zelfs wel eens woorden over gehad met een fotograaf. Ik doe ook altijd een stapje opzij als er bijvoorbeeld maar heel weinig tijd is om een bepaalde foto te maken. Maar goed, verder kan ik er ook weinig aan doen.”

Dat is eigenlijk ook wat Willie Kerkhof concludeert. “Het is lastig, want het niveau van die zogenoemde hobbyfotografen verschilt nogal. Ik vind van mezelf dat ik wel adequate foto’s maak. En hoewel iedereen het ergens moet leren, zie ik ook wel fotografen die het puur doen voor de gratis entree en de grote artiesten. Maar uiteindelijk blijven denk ik toch alleen de besten over. Want je moet het vooral leuk vinden.”

Titia Hahne, sinds 2004 werkzaam voor onder meer OOR heeft hier niet zoveel last van, omdat zij nauwelijks live foto’s maakt, maar ondervindt wel gevolgen van de zogenaamde verandering van het (muziek)medialandschap: “Kranten, tijdschriften, weblogs, enzovoorts, die willen allemaal hun deel van de perstijd. Er moet, kortom, veel meer met de pers gepraat worden dan vroeger. Het gevolg is dat de tijd die je krijgt voor fotoshoots steeds korter wordt. Soms is het zelfs zo dat je alleen tijdens het interview foto's mag maken van de betreffende bandleden of dat je maar één minuut krijgt”, aldus Hahne. “Dat is natuurlijk ontzettend jammer. Om echt een goed beeld te krijgen van de bandleden, zou je langer dan één minuut in hun omgeving moeten kunnen zijn.”

Volgens Nick Helderman, sinds vijf jaar werkzaam als popfotograaf, is het trouwens wel degelijk mogelijk om geld te verdienen in de popfotografie. Ook hij begon ooit als onbetaalde amateurfotograaf, maar inmiddels kan hij, al is het zuinig, van de popfotografie leven. Ook de carrière van Titia Hahne gaat lekker. Blijkbaar lukt het een enkeling dus toch boven het maaiveld uit te steken. Volgens Nick Helderman moet je proberen jezelf als fotograaf te onderscheiden. "Ik merk wel dat er sprake is van een bepaalde vervlakking. Maar een goede foto blijft een goede foto en ik denk dat daar altijd vraag naar zal zijn”, zo zegt hij. “Ik probeer dan ook geen standaard concertfoto’s te maken, ik neig eerder naar fotojournalistiek werk in de reportagesfeer. Ik probeer bijvoorbeeld tijdens optredens ook foto’s backstage te maken, of ik ga met bands mee op reis.” 

Het scheelt misschien dat Helderman een voorkeur heeft voor bandjes die nog niet de hele wereld aan hun voeten hebben. “Dat klopt, die muzikanten zijn vaak wat toegankelijker.” Maar dat is niet het belangrijkste gegeven voor goede foto’s, volgens Helderman. “Ik kies voor muzikanten waar ik zelf ook iets mee heb. En ik ben bereid veel tijd en soms ook veel geld, als ik bijvoorbeeld met een band mee op reis ga, in mijn foto’s te steken. Het kost misschien iets meer moeite, maar je foto’s worden er wel veel interessanter van.”