Rechtszaak Brein vs Mininova is een rituele dans

“De voorbereidingen voor Mininova 2.0 zijn al gaande”

Atze de Vrieze ,

Half mei zullen alle ogen gericht zijn op Nederland. 20 mei treffen namelijk de grote Nederlandse torrentsite Mininova en stichting Brein elkaar in de rechtszaal. Volgens directeur Tim Kuik wordt deze zaak de kroon op jaren werk. Is dat grootspraak? En als Brein inderdaad wint, wat dan?

“De voorbereidingen voor Mininova 2.0 zijn al gaande”

Half mei zullen alle ogen gericht zijn op Nederland. 20 mei treffen namelijk de grote Nederlandse torrentsite Mininova en stichting Brein elkaar in de rechtszaal. De piraterijbestrijder hoopt bij de rechter af te dwingen dat Mininova zijn website actief moet filteren op illegaal materiaal. Mininova vindt dat het op verzoek weghalen van beschermd materiaal genoeg is. Stichting Brein slaat al oorlogstaal uit. Volgens directeur Tim Kuik wordt deze zaak de kroon op jaren werk. Is dat grootspraak? En als Brein inderdaad wint, wat dan?

Advocaat Evert van Gelderen, gespecialiseerd in onder meer auteursrecht, vindt het moeilijk een voorspelling te doen. Volgens hem is de zaak anders dan andere zaken tegen downloadsites. “Het cruciale punt is de ‘notice and take down policy’ van Mininova”, zegt hij. “Geef je bij Mininova aan dat er een illegaal bestand aangeboden wordt, dan halen ze het netjes offline. Daar voel ik op zich wel wat voor. Aan de andere kant: Brein stelt terecht dat zo’n policy een wassen neus is als 90% van de content illegaal is. In die zin gaat een vergelijking met YouTube ook niet op. Die site is gericht op user generated content, en een groot deel van de filmpjes is dat ook. Mininova roept wel dat je ook legaal materiaal kunt uploaden, maar de facto gebeurt dat nauwelijks.”

Collega-advocaat Hans Bousie durft zijn geld wel in te zetten. “Ik geef Brein juridisch gezien een goede kans om deze zaak te winnen”, zegt hij. “Dat is duidelijk een tendens in vergelijkbare zaken. Maar ik zie ook een omgekeerde tendens in de industrie, namelijk dat je dit niet moet willen.” Die ontwikkeling is niet zo vreemd. De industrie mag dan aan de winnende hand zijn, rechtszaken tegen downloadsites zijn – om het zacht uit te drukken - niet populair. De platenindustrie jaagt de internetgemeenschap al tegen zich in het harnas vanaf de grote Napster-zaak in het begin van dit decennium en vanaf dat moment is het imago slechter dan ooit. Bovendien blijkt het effect nul te zijn.

“Het is een rituele dans”, stelt Bousie. “Je kent misschien wel die Afrikaanse jongens in Italiaanse steden die illegaal zonnebrillen staan te verkopen. Af en toe komt er een politiewagen langs en pakken die jongens snel hun spullen in. Een kwartier later staan ze er weer. Zo gaat het nu precies. Op hetzelfde moment dat de champagne open gaat op het kantoor van Brein, zit een technische jongen al weer met een juridisch vriendje het vonnis door te spitten wat nog wél mag. Sterker nog, de voorbereidingen voor Mininova 2.0 zijn nu al bezig. Het is een strijd tussen wet en techniek."

Na het platleggen van Napster ontstond een vergelijkbare situatie. De opvolger van Napster, het Gnutella netwerk (o.a. Limewire en Bearshare), verschilde op een cruciaal punt van Napster: het maakt geen gebruik van een centrale server, maar laat iedere individuele gebruiker zelf als server fungeren. Gnutella bestaat nog steeds. Een nieuwe ontwikkeling is een techniek om anoniem te down- en uploaden. Een voorbeeld daarvan is OneSwarm, dat het mogelijk maakt alleen met vrienden bestanden uit te wisselen. De techniek wordt ontwikkeld aan de universiteit van Washington. “Ik ben geen jurist, maar volgens mij is het legaal een album met je vrienden te delen als je het hebt gekocht”, zei Thomas Isdal van OneSwarm afgelopen week in dagblad Metro.

De voorzichtige omslag in de industrie heeft misschien ook wel te maken met een aantal zeer succesvolle online experimenten van grote bands. Radiohead liet de fan zelf bepalen hoeveel het nieuwe album In Rainbows ze waard was. Ook Trent Reznor van Nine Inch Nails bood zijn muziek vorig jaar gratis ter download aan. Ondanks dat was het NIN-album Ghost I-IV de beste verkochte MP3-download van 2008 bij Amazon. Meer dan kanonnen Keane en Coldplay. Ook kleine bands kunnen natuurlijk gebruik maken van het internet. Zo lanceerde het Nederlandse Silence Is Sexy zijn plaat via bittorrent, uitgerekend bij Mininova. “Van onze vorige plaat hebben we er zo’n 1.000 verkocht”, zegt gitarist Pim van der Werken. “Het doel was nu om minimaal 10.000 mensen te bereiken. Inmiddels zijn we bijna 25.000 keer gedownload.”

De succesverhalen van Radiohead en NIN moeten de platenindustrie zorgen baren. De labels zijn immers uit het plaatje verdwenen. Volgens Hans Bousie is er maar één manier waarop de platenindustrie aan zet kan blijven. “Morgen een abonnementsservice beginnen. Doe ook maar meteen voor film. Nokia heeft 500 miljoen euro uitgetrokken voor een systeem dat onbeperkt toegang geeft tot muziek op je mobiele telefoon. Mensen betalen daar in zekere zin voor in hun abonnement, maar het voelt gratis. Je kunt het vergelijken met kijk- en luistergeld. Vroeger probeerden mensen dat te ontduiken, nu betaalt iedereen het automatisch bij de inkomstenbelasting. De geest is uit de fles, en die gaat er nooit meer in.”