In de zomer van 2008 ging het rookverbod in de horeca in. Een jaar na dato hebben bijna alle Nederlandse poppodia een rookruimte, sommigen zelfs twee. Toch lukt het niet alle roker, zeker in het begin, de weg naar die hokken vinden. En nog steeds vallen er vooral in de nachtelijke uren oranje lichtpunten op de dansvloer te bespeuren. Waar voorheen weleens met een luikend oog naar de stiekeme rokers werd gekeken, of een waarschuwing afdoende werd gevonden, gelden nu strenge maatregelen tegen overtreders.

Doornroosje heeft twee rookruimtes, over een derde wordt nagedacht. Toch blijft de Nijmeegse zaal last hebben van die stiekeme rokers. In het begin bleef het nog bij waarschuwingen. “Maar dat heeft geen zin”, vertelt directeur Toine Tax. “Dan kun je beter een boekhouding erbij nemen over wie wel en geen waarschuwing heeft gehad.” Iedereen die nu in de zaal een sigaret opsteekt, wordt er direct uitgezet. Dat aantal loopt op sommige avonden wel eens op tot 20 man. “Door streng op te treden, lijkt het zichzelf te reguleren, want het aantal overtreders daalt flink. We hebben twee aparte rookwachten aangesteld, zij lopen door de zalen heen. Nee, niet undercover, ze zijn hetzelfde gekleed als de portiers. We willen gewoon niet dat er nog gerookt wordt. We hebben in het verleden al twee waarschuwingen van de Keuringsdienst van Waren gekregen.”

Paradiso heeft vorig jaar een protocol opgesteld. Daarin staat: eerst waarschuwen. Wordt er na een paar keer nog niet geluisterd, dan mag de overtreder het pand uitgezet worden. “Die regel hanteren we nog steeds, we zijn niet strenger geworden”, zegt Jeanine Albronda. “Ik weet nog dat het verbod vorig jaar tijdens 5 Days Off inging. Dat ging toen heel moeilijk. Je merkt dat mensen zich er nu toch wel meer aan houden.”

Een jaar lang bleef het ook in de Melkweg bij een waarschuwing. “Maar je merkte dat mensen dat niet meer serieus namen. Om toch geloofwaardig te blijven, ga je nadenken over nieuwe stappen”, vertelt bedrijfsleider Tjade Rouw. Tijdens 5 Days Off kon de oplettende bezoeker zien dat overtreders bij een eerste waarschuwing een kruis op de hand kregen. Bij een tweede overtreding, werd de gekruisigde vriendelijk verzocht het pand te verlaten. Het kruis heeft inmiddels plaatsgemaakt voor een stempel. “ Soms sta je lekker te dansen, heb je misschien wat gedronken en vergeet je dat er niet meer gerookt mag worden. Toeristen weten ook niet altijd dat roken bij ons verboden is. Dat kan gebeuren. Maar het is wel belangrijk om duidelijk te communiceren dat het toch echt niet meer mag.”

Het Haarlemse Patronaat heeft ook nog last van rokers, vertelt Daniel Nagelkerke. “Zeker op dansavonden, of tijdens lange concerten zoals pas tijdens Neurosis. De band speelde iets van twee uur, dan wil iemand in die tijd nog wel eens een sigaret in de zaal opsteken.” Wordt een roker buiten de rookruimte betrapt, dan krijgt deze eerst een waarschuwing. “Maar daarna moet je eruit”, zegt Nagelkerke. “Je merkt wel dat het helpt, het aantal rokers in de zaal daalt. Mensen willen er niet uit gezet worden en gaan dan toch sneller naar de rookruimte.”

In april hield Atak een reggaefeest, dat was de enige avond waarop voor de organisatie het rookverbod niet was te handhaven. Ewoud van der Reijden: “Maar dat is een uitzondering. Verder gaat het goed, in ieder geval steeds beter. We hebben binnen geen rookruimte. Om te roken moeten mensen naar buiten. We merken dat het bijna niet meer binnen gebeurt. Af en toe zit er nog wel een recalcitrant figuur bij. Gebeurt dat, dan hanteren we wel strikte regels. De portiers geven een waarschuwing. Helpt dat niet, dan wordt die persoon voor een half jaar de toegang ontzegd. Ik weet alleen niet of het al eens zover is gekomen.”

Er zijn ook poppodia die zeggen het rookverbod goed te hebben gereguleerd, zoals 013, Watt, Tivoli en Simplon. Directeur Hubert Nauta van laatstgenoemde. “Mensen weten inmiddels dat het niet mag, het publiek houdt zich aan het verbod. We hebben de kleedkamer opgeofferd voor de rookruimte, buiten staan twee grote tonnen, er is dus genoeg plek waar het nog wel mag. Simplon wordt er ook niet beter van door mensen eruit te zetten. Komen we toch nog een verdwaalde roker binnen tegen, dan geven we een waarschuwing. Bij ons gaat het er een stuk gemoedelijker aan toe.”