Jean Pierre Geelen stond er in zijn Volkskrant column bij stil, muziekjournalist Gijsbert Kamer ging er vervolgens op door: het verdwijnen van popmuziek op de Nederlandse televisie. Dit weekend was de eerste aflevering te zien van het afgestofte jaren zestig programma Top of Flop. Een wellicht verwoede poging popmuziek op televisie een nieuwe impuls te geven, maar Kamer noemt het ‘de grootste belediging in jaren’ voor de popmuziek; het draait er niet om de toch al ingekorte muziekfragmenten, maar de grappen van presentator Paul de Leeuw.

Een mislukte poging dus, en verder is het maar droevig gesteld met popmuziek op televisie, zo stellen ze beiden. Omroepen willen er niet meer aan, want muziek leidt tot wegzappen, zeggen ze. Dus dan maar niet.

Hoe komt het dat popmuziek op televisie niet werkt? Of beter gezegd, waarom werkt het niet meer? Natuurlijk, er zijn nog wel programma’s die er tijd voor vrijmaken. Life & Cooking zorgt voor een podium voor de afgevaardigden van talentwedstrijden als Idols en Pauw & Witteman biedt vooral ruimte voor de volwassen liedschrijvers. De oudgedienden. Maar iets als The Late Show with David Letterman, Saturday Night Live of Later with Jools Holland, Friday Night with Jonathon Ross die elke show een band als Tv on the Radio, Devendra Banhart, Cat Power langs laten komen, hebben we niet.

De talkshow Barend en Van Dorp deed dat wel, daar werd ook gekozen voor nog niet-gevestigde namen. René Sommer was eind- en muziekredacteur van de talkshow. “Er is vaak genoeg onderzocht en bewezen dat muziek op televisie niet werkt, maar wij trokken ons daar niets van aan. Met zappers hielden wij ons niet zo bezig. Muziek vonden we belangrijk, dat hoorde erbij. In mijn tijd hebben we overigens nooit klachten van RTL gekregen, met de zappers viel het waarschijnlijk wel mee.”

Wars van televisiewetten heeft B&VD dus eigenlijk laten zien dat het wel kan. Het muziekblok van Barend en Van Dorp is een eigen leven gaan leiden. Het werd een essentieel onderdeel van de show. Oasis stond er, Raymzter, Stereophonics. “Hoorden we iets leuks, of zelfs geks, dan deden we dat. Die optredens bleven toch vaak bij de kijker hangen, via de mail kregen we er achteraf veel reacties op.”

Martijn Kosterman van V2 plugde bij Barend & van Dorp en doet dat nu nog bij programma’s als De Wereld Draait Door en Mooi! weer de Leeuw. Hij merkt op dat het type band waarmee hij bij televisie terecht kan, in zekere zin is veranderd. “ De kijker willen bekende gezichten, anders gaan ze zappen. Onbekende bands krijg je daardoor tegenwoordig minder snel geplugd. Artiesten moeten nu ook veel meer nieuwswaarde hebben, een prijs hebben gewonnen of iets dergelijks. Het gaat minder om de muziek, meer om de hype. Een release alleen is niet meer afdoende. Toch merk ik dat Paul de Leeuw zich er ook steeds meer mee bezig houdt. Een aanbod voor Simply Red sloegen ze af, tegen een toen nog onbekende Adele zeggen ze wel ja. Gewoon omdat ze haar mooi vinden.”

De Wereld Draait Door heeft de rol van Barend en Van Dorp enigszins overgenomen. Jonge bands als DeWolf, De Staat en Selah Shu staan er, maar de regel is dat ze maar één minuut mogen spelen. Halverwege het nummer wordt er uitgezoomd, de camera’s richten zich weer op de gesprekstafel.

“Men vindt misschien dat er minder muziek op televisie is”, zegt popwetenschapper Tom ter Bogt, “toch is er meer muziek dan ooit te vinden. Het medialandschap is veranderd. Muziek heeft zich op televisie meer verspreid over de kabelzenders. Daar wordt nog wel full-time muziek uitgezonden. De traditionele televisie is daarbij sneller geworden. Een programma als De Wereld Draait Door is heel erg op snelheid gericht. Ze wil iets krachtigs neerzetten en kiest daarom binnen het format voor een minuut muziek. DWDD is vergeleken met bijvoorbeeld de David Letterman show, ook een stuk korter. Een heel nummer zou dan de vaart eruit halen.”

Door het veranderde medialandschap lijkt televisie dus niet meer het geschikte podium voor een band te zijn. Schijnbaar krijgt de kijker al genoeg muziek tot zich via andere wegen, televisie is niet meer de plek waar het ontdekkingen wil doen. En als er muziek langskomt, komt die afkomstig van de gevestigde orde, of gebeurt dat met een enorme snelheid.

Toch stopt het televisiemakers niet in hun zoektocht naar de juiste benodigdheden voor een goed huwelijk. Paul de Leeuw bevindt zich meer op de weg naar nieuw talent en zoekt daarbij de juiste manier om ze in zijn programma te passen. Harry de Winter kondigde gisteren zijn plannen voor een reïncarnatie van zijn tv-zender Het Gesprek aan. Daarin pleit hij voor meer muziek. En ook de VPRO heeft een pilot van een muziekprogramma klaarliggen, Poppaleis Corton gepresenteerd door Eric Corton, met gesprekken, optredens en reportages. Daarmee lijkt popmuziek op televisie op een kruispunt te zijn aangekomen, niet om het huwelijk tussen elkaar te ontbinden, maar om te zoeken naar nieuwe manieren om de relatie weer aangenaam te maken. Maar of het gaat werken? Het is eerst aan de netmanager om dat te beslissen, dan aan de kijker.