Fever Ray droomt overdag

Zweedse zangeres is een vat vol tegenstrijdigheden

Atze de Vrieze ,

Het grootste misverstand over The Knife volgens Karin Dreijer-Andersson? Dat het een mysterieuze groep is. En waar heeft ze het meest spijt van? Foto’s zonder masker, lang geleden gemaakt, maar niet meer van het internet te krijgen. Dat klinkt als twee tegenstrijdige statements, maar in de wereld van Dreijer, zangeres van het Zweedse elektronicaduo, is het volstrekt normaal.

Zweedse zangeres is een vat vol tegenstrijdigheden

Het grootste misverstand over The Knife volgens Karin Dreijer-Andersson? Dat het een mysterieuze groep is. En waar heeft ze het meest spijt van? Foto’s zonder masker, lang geleden gemaakt, maar niet meer van het internet te krijgen. Dat klinkt als twee tegenstrijdige statements, maar in de wereld van Dreijer, zangeres van het succesvolle Zweedse elektronicaduo, is het volstrekt normaal. Ze is nu solo, zonder broer Olof, als Fever Ray. Praten over haar persoonlijk leven doet ze liever niet, rapporteren eerdere interviewers. En toch is Fever Ray een emotionele, persoonlijke plaat.

Dat soort tegenstrijdigheden, daar zit Fever Ray vol mee. “If I had a heart I would love you”, zingt ze in het openingsnummer van haar nieuwe plaat. Veel mensen zullen haar zo zien, als een soort ijskonijn. Maar het is grappig bedoeld, zegt ze. “Ik zing er achteraan ‘if I had a voice I could sing’, en dat is duidelijk ironisch, toch? Het zou ook raar zijn als ik het serieus zou menen, terwijl ik pas moeder geworden ben.”

Ook muzikaal zet Dreijer de boel graag op scherp. Ze combineert warme klanken met kille elektronica. Haar stem klinkt indringend, maar ook bij vlagen ijskoud. Dat komt vooral door de technische trucs die ze ermee uithaalt. Soms gebruikt ze zo veel effecten, dat ze bijna onmenselijk klinkt. “Ik ga in de studio heel democratisch te werk”, lacht ze. “Alle sporen op de computer krijgen dezelfde behandeling, mijn stem wordt niet gespaard. Ik zie het als een instrument, hij moet de muziek volgen. Is een song emotioneel, dan kies ik er vaak voor mijn stem omhoog te pitchen. Die omlaag gepitchte stem in If I Had A Heart is bedoeld om tegenwicht te bieden aan de hoge stem. Ik hou van die dynamiek.”

Het verhaal achter die grillige voorkant is eigenlijk verrassend coherent. Want wie alle losse eindjes bij elkaar brengt, komt bij een tamelijk normale, benaderbare vrouw van begin dertig. Moeder van twee jonge kinderen. Ze woont in het oosten van Zweden, maar verlangt stiekem terug naar de kust, waar ze opgroeide. In het liedje When I Grow Up zingt ze over de bossen en de zee uit haar jeugd. “Zodra je kinderen krijgt, leer je ineens je eigen jeugd veel beter te begrijpen”, zegt Dreijer. “Veel herinneringen lijken fysiek te zijn. Je herinnert je een geur of een geluid.”

“Ik woonde jarenlang bij de zee. De echte zee, met zout water. Nu woon ik vlakbij een meer, met water waar ik niets van begrijp. Het beeld van de zee spreekt me aan, de eindeloosheid, het vrije. Het totale tegenovergestelde van leven in een stad. Ik woon zelf min of meer op het platteland, maar wel op tien minuten rijden van Stockholm. Terug verhuizen gaat niet zomaar. Ik ben een jaar of tien, twaalf geleden hierheen verhuisd. Je begint op een gegeven moment wortels te schieten op een nieuwe plek. Je krijgt vrienden, je kinderen gaan naar school.”

Weer die kinderen. En hoewel ze hier vooral een barrière vormen, wekken ze bij Dreijer toch steeds een glimlach op. Met andere woorden: het moederschap speelt een niet te onderschatten rol in de totstandkoming van Fever Ray. Zelfs het tempo van de plaat vindt er zijn oorsprong. Fever Ray klinkt traag, bedwelmend, droomachtig. Er ligt geen blocnote op het nachtkastje van Karin Dreijer, ze droomt overdag. “Door mijn jonge kinderen heb ik jaren achter elkaar slecht geslapen. Ik was gewoon moe. Als je te weinig slaapt, gaat je brein overdag dromen. Ik had geen andere keuze dan me daaraan over te geven. Ik heb heel bewust gezocht naar een vibe die paste bij hoe ik me voelde.” Dat is dus die Fever Ray, dat abstracte, mythische personage dat Karin Dreijer voor deze plaat in het leven geroepen heeft? Op het podium moet Fever Ray wel een uiterlijk hebben, maar voorlopig weet Karin Dreijer nog niet eens of het nu een man of een vrouw is. “Fever Ray is een verzameling karakters. Eerder een state of mind dan een fysieke persoon.”

Ondanks die twee kleintjes en haar hechte band met broer Olof is Karin Dreijer niet echt familiemens, zegt ze. “Als je met familie doelt op mijn ouders, neven en nichten, nee, die zie ik niet vaak. De meesten wonen erg ver weg. Maar ik heb nu mijn eigen kleine familie, die wel heel erg belangrijk voor me is.” Broer Olof komt wel weer terug, na dit Fever Ray project. “Ik moest even afstand nemen. We hebben zeven jaar lang letterlijk aan hetzelfde bureau gewerkt in de studio. Ik wilde nu eens uitvinden wat mijn eigen ideeën over muziek zijn. Op dit moment werken Olof en ik samen aan een opera over Charles Darwin.”

En als de tijd rijp is, kan Olof zich opmaken voor een harde nieuwe plaat van The Knife. “Soms heb ik zin om harde muziek te maken. Iets als Neurosis. Maar in de studio waar ik zit, werken ook andere muzikanten. Ik kan het niet maken om te veel lawaai te maken. Dat moet ik toch maar eens bij Olof aankaarten.”

Het album Fever Ray verschijnt op Rabid/V2. Fever Ray speelt vrijdag 10 april op Motel Mozaique in Rotterdam. Download het interview ook als podcast.