Foto's staan onder het artikel. Uitgebreide recensies en sfeerverslagen van 3VOOR12/Eindhoven vind je hier. 

Het was niet dat merkwaardige eerste halfuur, tamelijk rechtdoor, ambient met hiphopachtige beats, mid tempo old school rave. Het was ook niet het genadeloze industriële techno stuk op driekwart. Zelfs niet die gigantische monitors waarmee het duo zichzelf omsloot. Nee, iedereen had het na afloop van Aphex Twin en Hecker over die laatste vijf minuten op het grote scherm. Een naakte vrouw, bedekt met stront – pardon faeces – op een bed, twijfelachtig versneden met een wetenschapper die de ingewanden van een lijk grondig herordent. Je ziet mensen naar het beeld wijzen: is dat? Ja, dat is. Alsof ie je er even aan wil herinneren: nudge nudge, wink wink, ja, ik ben de sick fuck van de elektronica.

Het is de avond van de freaks op de tweede echte festivaldag van STRP 2009. Wie eendimensionaal uit zijn plaat wil, is vandaag aan het verkeerde adres. Dat blijkt meteen aan het begin van de avond. De jas nog koud in het kluisje, een kort wandelingetje langs een stel multimediale stellages en een roboteenhoorn, de gigantische rij voor de drankmuntjes maar even geskipt, sta je ineens oog in oog met Squarepusher, die andere kolos uit de WARP-stal. In de Melkweg een paar maanden terug bleef Tom Jenkinson nog vrij lang hangen in de progrock/jazz fusion van zijn nieuwe plaat, vanavond ratelen de beats al snel in moordend tempo.

Het heeft iets schizofreens, die act van Squarepusher. Hij staat daar in het donker, achter een tafel met een laptop en een bak elektronica. Af en toe sluit een drummer zich bij hem aan, maar voor de rest is het één grote bassolo. Eigenlijk wel jammer, omdat in het manifest bij het laatste album het woord band toch vaak viel. Met één druk op de knop start het hele spektakel, en daar staat Jenkinson dan als een idioot overheen te freaken met minstens tien verschillende effectpedalen. Die man kan bassen, ongelofelijk. Halverwege lijkt wel alsof hij stukjes metaal de zaal in schiet, zo messcherp klinkt zijn verknipte acid, zijn razende breakbeats met heavy metal impact. En toch blijft hij, het moet gezegd, zo af en toe een rasechte notenneuker. Wel fijn dat dat vreselijke paardenstaartje verleden tijd is.

Vooruit, Aphex Twin deed meer dan de goede smaak tarten in Eindhoven. Hoewel de eerste drie kwartier als weinig spectaculair de boeken in gaat, maakt de schuchtere Brit zijn faam uiteindelijk wel degelijk waar. Dat merk je in eerste instantie niet zo als je vooraan bij het podium staat. Maar de kracht van de set blijkt achterin de liggen. Letterlijk: uit de achterste speakers kraakt, fluit en schuurt het. Achterin gebeurt het enge. En als vooraan de beats steeds onheilspellender en harder worden, treedt de waanzin toch in. Je kunt je afvragen hoe relevant iemand is die al jaren geen plaat meer uitgebracht heeft, na tien jaar hyperproductief geweest te zijn. En je kunt kritiek hebben op het contactgestoorde karakter van de set (laten we zeggen: opbouwen is niet zijn sterkste kant). Daar staat tegenover dat Aphex Twin na al die jaren nog altijd geen waardige opvolger heeft. En dat bewijst hij vanavond toch weer.

Na het onbetwiste hoofdprogramma verandert de avond snel van karakter. Een groot deel van het publiek trekt dan alweer huiswaarts, en het tempo gaat meteen omlaag. In de kleine zaal staat Tim Exile zijn eigen stem te verknippen tot bulderende beats. Dat klinkt vanavond opvallend veel spannender dan eerder dit jaar op Eurosonic, maar nog altijd wat rommelig. Dat geldt ook voor jonkies Rustie en Hudson Mohawke, die aan hun karakteristieke mix van futuristische hiphop, weirde beats en dubstep zelf nog meer lol beleven dan het publiek. Muzikaal zijn die twee het meest fris van allemaal, maar een publiek vakkundig naar een hoogtepunt brengen, dat hebben ze nog niet helemaal in de vingers. Goed dat ze er zijn, als tegenwicht voor het hoge nostalgische gehalte van de avond. Hollandse trots Funckarma in de grote zaal brengt mooi melancholische elektronica met veel tempowisselingen, die overall toch wat te traag blijft om een inkakmoment te voorkomen.

Terwijl afsluiter Benga in de grote zaal zijn hit Night een effectieve rewind geeft, is het laatste woord dan ook weer aan een freak. Een Canadees met haar tot op zijn reet om precies te zijn: Venetian Snares. De breakcoremeester heeft een goede blik op het programma geworpen en voor het begin van zijn set de 303 uit de kast gehaald. Hij schroeft het tempo gaandeweg nog verder op, tot hij ongeveer daar uitkomt waar Promo afgelopen zomer op Lowlands belandde: in een gehaktmolen van kletterend ijzer en verzengende kickdrums. Er is geen twijfel mogelijk: deze avond is geknipt voor mensen die het niet hard en vreemd genoeg kan.

Het was al met al een rare avond in Eindhoven, met moeilijke muziek, ruimte voor discussie, veel historisch besef, maar toch ook een blik op heden en toekomst. Klinkt als een rake omschrijving van wat STRP zou moeten zijn, toch?

Bekijk ook de recensies en sfeerverslagen van 3VOOR12/Eindhoven.