Het downloaden van muziek via illegale downloadplatforms mag niet. Dat klinkt logisch, maar dat was het tot nu toe niet. De rechtbank in Den Haag kwam deze week tot de conclusie dat een privékopie maken van een illegale bron een illegale handeling is. Die conclusie is onderdeel van de uitspraak in een geschil tussen fabrikanten en importeurs van lege geluidsdragers (verenigd in de STOBI) en de Stichting Thuiskopie en SONT over de hoogte van de thuiskopieheffing. SONT is de organisatie die de hoogte van de heffingen bepaalt. Alle rechters voor hem oordeelden anders op dit punt. Ook minister van Justitie Hirsch Ballin heeft herhaaldelijk in de kamer gezegd dat downloaden van auteursrechtelijk materiaal niet strafbaar is. Tot nu toe gold dus onbetwist: het illegaal uploaden van beschermde muziek mag niet, downloaden wel.

Branchevereniging van de entertainmentindustrie NVPI is geen partij in deze zaak, maar juicht langs de zijlijn mee. De vereniging betoogt al jaren dat illegaal downloaden niet mag, en vindt de uitspraak een doorbraak. “Het oordeel van de rechter komt volledig overeen met het standpunt dat wij al jaren innemen”, zegt woordvoerder Wouter Rutten. “Dat standpunt is weggehoond en niet serieus genomen, maar blijkt nu wel degelijk hout te snijden.” De uitspraak betekent volgens Rutten dat rechthebbenden civielrechtelijke procedures aan kunnen spannen tegen mensen die illegale content downloaden en dat het zelfs strafbaar zou kunnen zijn.

Maar hoe belangrijk is die uitspraak nu? Moet de regel ‘uploaden mag niet, downloaden wel’ nu overboord? Zover is het volgens entertainmentadvocaat Hans Bousie zeker nog niet. “Het kan een witte raaf zijn of een trendbreuk. Je kunt er nog niet veel van zeggen. Op het eerste gezicht lijkt het zelfs of deze uitspraak niet kan. Volgens de rechter is downloaden uit illegale bron onrechtmatig, maar mag er wel een heffing voor geheven worden op lege geluidsdragers. Dat is vreemd. Als het niet mag, moet je er vanuit gaan dat het niet gebeurt of er actie tegen ondernemen.” Volgens Bousie is het pleit nu niet ineens beslecht in het voordeel van de muziekindustrie. “Ze zullen steeds opnieuw de rechter moeten overtuigen.”

Advocaat Dirk Visser, die de STOBI in deze zaak vertegenwoordigde en de stichting Brein bijstaat in de zaak tegen Mininova, heeft meer vertrouwen in de uitspraak. “Deze uitspraak is gedaan in een bodemprocedure, niet in een kort geding. Deze rechtbank is bovendien speciaal ingesteld om over dit soort zaken uitspraak te doen. Zolang geen hogere rechter een andere uitspraak doet, is deze uitspraak leidend.” Met de beoordeling van de rechter is hij het bovendien hartgrondig eens. Ook zijn tegenstrever, de Stichting Thuiskopie, ziet geen aanleiding om deze specifieke conclusie van de rechter in een hoger beroep aan te vechten. “Tot nu toe was de situatie heel vreemd”, zegt Dirk Visser. “Alsof je zegt: door rood lopen mag niet, maar wat geeft het nou.” Dat laatste is Bousie met hem eens. “Ik vind de actie van de muziekindustrie om hun consumenten achter de tralies te krijgen niet verstandig, maar de situatie was wel vreemd.”

De NVPI is overigens niet van plan individuele downloaders met het vonnis om de oren te slaan. De pijlen worden eerder gericht op internet providers. Die zouden hun verantwoordelijkheid moeten nemen en maatregelen moeten nemen tegen illegale downloaders. De Franse politiek is druk in de weer met een wet die providers moet verplichten klanten tijdelijk af te sluiten als zijn illegaal materiaal uploaden of downloaden. Het NVPI zou zo’n wet ook graag in Nederland zien. Hans Bousie is nog niet overtuigd dat dat gaat lukken. “Dat zijn Guantanamo-achtige praktijken. Internet is tegenwoordig van groot belang voor mensen, je kunt ze daar niet zo van afsluiten. Frankrijk kan zo’n wet niet in zijn eentje doorvoeren. Daar moet het eerst Europa van overtuigen. En dat zie ik niet gebeuren.”