Primal Scream verkoopt geen toekomstdromen

"Als je een nazi speelt in een oorlogsfilm, ben je niet meteen een nazi"

Met negen albums op zak heeft de Britse band Primal Scream een groot verleden. Maar getuige de titel van het nieuwe album - Beautiful Future - kijkt de band ook graag vooruit. Al is die toekomst misschien niet zo rooskleurig als hij op het eerste gezicht lijkt. "Grote bedrijven verleiden mensen met dromen die ze helemaal niet kunnen betalen."

"Als je een nazi speelt in een oorlogsfilm, ben je niet meteen een nazi"

"Van mij mag Jay-Z overal spelen", zegt Bobby Gillespie. De Primal Scream zanger haalt zijn schouders op bij de controverse over de rapper op het Britse popfestival Glastonbury. Noel Gallagher van Oasis liet optekenen dat Jay-Z geen schijn van kans maakte als hoofdact voor het rockpubliek en vervolgens had de hele wereld ineens een mening. Volgens Gillespie was het een briljante marketingtruc van het festival. "Wat mij betreft zou het nog beter geweest zijn als Beyoncé headliner was geweest! Die heeft een paar geweldige platen gemaakt de afgelopen jaren. Crazy In Love is een van de beste nummers van de afgelopen dertig jaar. Bootylicious, ongelofelijk!" 

De tijd dat Gillespie en zijn zooitje ongeregeld zelf voor de relletjes zorgden op Glastonbury, ligt nog niet zo ver achter ons. In 2005 weigerde Primal Scream netjes op tijd van het podium te gaan en moest er security aan te pas komen om het optreden te beëindigen. De band was zwaar onder invloed, beledigde een paar mensen, en tijdens single Swastika Eyes zou Gillespie ook nog eens de Hitler-groet gebracht hebben. Primal Scream staat garant voor rock 'n roll, zo merkten ook Nederlandse journalisten tijdens een interviewdag in 2000, toen Gillespie een televisie omver gooide en colaflesjes van zes hoog naar beneden keilde.

Vandaag is Gillespie de vriendelijkheid en rust zelve. Hij maakt tussen twee interviews door nog wat grappen met zijn manager, maar die zijn door het platte Schotse accent nauwelijks te verstaan. Gillespie is onlangs zesenveertig geworden. Sinds een aantal jaren is hij vader van twee zonen. De diepe groeven in zijn bleke voorhoofd, boven zijn kleine oogjes, zijn sporen van een lang rock 'n roll leven. Zijn band is bezig aan zijn 24ste levensjaar en deze maand verschijnt alweer het negende album Beautiful Future. Om dat werktempo vast te houden, doet de band het tegenwoordig wel iets rustiger aan. Dat wil zeggen: niemand beweert dat er helemaal geen verdovende middelen meer in de Primal Scream tourbus circuleren, maar het zal niet snel meer zo uit de hand lopen als vroeger.

Dat kun je niet concluderen uit Can't Go Back, de eerste single van het album, dat de hallucinerende ervaringen van een junk omschrijft. De zin 'I put a needle in my arm' laat weinig te raden over. "Je moet niet altijd de schrijver door de war halen met het karakter in een liedje", zegt Gillespie. "Als je een nazi speelt in een oorlogsfilm ben je ook niet meteen een nazi. Ik weet ook niet zo goed waar die hallucinaties vandaan komen. Zo'n liedje komt tot me en dan schrijf ik het op. In tien minuten, alle vijf de verzen. Zo gaat dat bij al mijn liedjes."

Nee, naar eigen zeggen is Gillespie gezond en gelukkig. Een nieuwsbericht in de Britse krant The Independent lijkt dat op een vreemde manier te onderstrepen. Die krant berichtte afgelopen jaar dat brave burger Gillespie samen met zijn buurtgenoten streed tegen de verlengde openingsuren van een kroeg om de hoek. "Dat klopt niet helemaal", zegt Gillespie. "Het ging zo: mijn vrouw was acht maanden zwanger van onze tweede en bij ons in de straat wilde een pub graag verlate openingstijden. Ze wilden elke avond tot diep in de nacht goedkope dj's neerzetten. In de officiële procedure heeft mijn vrouw toen aangegeven geen problemen te hebben met harde muziek in het weekend, maar dat de hele week door te veel van het goede was."

"Drie jaar later dook dat ineens in de krant op, als zou ik geklaagd hebben. Leuk natuurlijk, gezien mijn reputatie. Een typisch geval van Engelse middenklasse journalistiek. De gedachte erachter is: die gast hoort daar helemaal niet te wonen. Dat fucking drugsverslaafde rock 'n roll figuur is ineens middenklasse geworden en gaat nu ineens klagen bij de overheid. Dat gevoel voor klasse is een ziekte, waar Engeland maar niet vanaf komt. Als jij op een dag een zwangere vrouw thuis hebt en een of andere fucking idioot kutmuziek draait, begrijp je precies wat ik bedoel."

Met die klassenverschillen heeft Gillespie vaak te maken gehad in zijn leven. Zelf komt hij uit een arbeidersgezin en het werkethos werd hem met de paplepel ingegoten. In zijn tienerjaren werkte hij een paar jaar in een fabriek om de kost te verdienen. Die roots komen nog altijd terug, ook vijfentwintig jaar na zijn laatste 9 to 5 job. Het nieuwe nummer Uptown omschrijft de frustraties en verveling in het dagelijks leven van veel mensen in de grote stad. "Het is een feit dat miljoenen mensen op deze wereld enkel plezier beleven als ze op zaterdagavond uitgaan. Mensen zijn niet vrij; ze zijn vrij om in een fabriek te werken. Tijd voor zichzelf hebben ze nauwelijks." Ook nu nog rekent Gillespie zichzelf tot de arbeidersklasse. "Ik moet de rest van mijn leven werken. We zijn geen supersterren van het formaat Bruce Springsteen, die er tussen twee albums vijf jaar tussenuit kunnen. Ik geloof wel in de oude spreuk: there's dignity in labour."

Vanbuiten blijft Gillespie opvallend rustig, vanbinnen windt hij zich af en toe nog net zo op als vroeger. Zeker als hij aankomt bij zijn favoriete onderwerp, de consumptiemaatschappij, op het nieuwe album gevat in het titelnummer. "Toen we vanochtend op Schiphol aankwamen, zagen we een reclamebillboard van Diners Club creditcards, met de slogan 'The World Is Always Open'. Geef ons wat geld, dan krijg je van ons een mooi kaartje en een prachtige toekomst. Ze verleiden mensen zo met dromen die ze helemaal niet kunnen betalen. Amper vijf procent van de mensheid kan zich luxe veroorloven. De consumptiemaatschappij is een grote fucking leugen. Je geeft je geld uit aan kleren, tafels, fucking stofzuigers of wat voor andere stomme producten ze je maar aan proberen te smeren."
 
Bijna barst hij echt uit, maar hij bedenkt zich en besluit zijn betoog met een relativerende opmerking. "Zelf vind ik al die spullen ook geweldig. Misschien ben ik wel net zo ziek als al die andere mensen."
 
Beautiful Future van Primal Scream is 21 juli uitgekomen op B-Unique/Warner.