Nu de macht van de gevestigde platenmaatschappijen steeds verder afbrokkelt en het auteursrecht onder druk staat door illegaal downloaden, zijn steeds meer mensen op zoek naar nieuwe manieren om hun muziek aan de man te brengen. Steeds populairder wordt de zogeheten creative commons licentie. Een artiest bepaalt daarin zelf wat mensen wel en niet met zijn muziek mogen doen. Het kleine Deense label Urlyd claimt nu als eerste een fysiek artiestenalbum uit te brengen onder creative commons, gesteund door auteursrechtenorganisatie KODA, de Deense versie van BUMA/STEMRA. Maandag 21 januari verschijnt het debuutalbum Small Arm of Sea van indie-elektronicazangeres Tone. Kopiëren en verspreiden wordt aangemoedigd.

“Ik ben er vrij zeker van dat we de eerste zijn”, zegt Sune Petersen van Urlyd trots. “En dan kunnen we dat maar beter wereldkundig maken.” Om als label te overleven is geld natuurlijk onontbeerlijk. “We hopen op donaties van fans en een kleine opbrengst van de verkoop van cd’s. De bedoeling is ook dat we geld verdienen aan de boekingen van onze artiesten en aan merchandize.” Het businessplan van Urlyd is nog niet waterdicht, maar zoals bij veel voorvechters van creative commons staat de verspreiding van de muziek voorop. “We hebben niet de illusie rijk te kunnen worden van de muziek die we uitbrengen”, zegt hij. “We bevinden ons in een smal elektronisch segment. Zolang we zelf niet aan ons label onderdoor gaan, vinden we het best.”

Opvallend genoeg verschijnt Small Arm of Sea wel als ouderwets tastbaar product. “Puur nostalgie”, geeft Petersen toe. “We kregen gisteren het vinyl binnen. Wow. Er zijn nog steeds mensen die hechten aan een echt product. Bovendien brengen we bij de cd een dvd uit. Als je aanvaardbare kwaliteit wilt bieden, is dvd nog altijd de beste optie.” De muziek van Tone is overigens niet helemaal rechtenvrij. Binnen het creative commons spectrum heeft Urlyd gekozen voor de meest strenge vorm. Voor commercieel gebruik moet wel betaald worden, en ook iemand die mash-ups en remixen wil maken moet zich eerst even bij het label melden.

Volgens Marten Timan van het Nederlandse platform Simuze zou creative commons in de toekomst ook wel degelijk voor grote artiesten interessant kunnen zijn. “Je kunt je voorstellen dat een artiest als Marco Borsato naast een normaal album bijvoorbeeld één track onder creative commons uitbrengt, die mensen vervolgens kunnen remixen.” Hij betwijfelt of de claim van Urlyd terecht is. “Ik weet bijna zeker dat ze niet de eersten zijn.” Zijn band We vs Death bracht twee jaar geleden al een album uit onder Creative Commons, maar staat bewust niet ingeschreven bij BUMA/STEMRA. “Als ik muziek maak, wil ik dat platenmaatschappijen er met hun poten vanaf blijven.” Maar of Urlyd nu wel of niet de eerst is, maakt voor Timan niet zo heel veel uit. Hij juicht het initiatief toe.

Ook in Nederland is het al mogelijk op deze manier een album uit te brengen. BUMA/STEMRA startte vorig jaar een experiment met creative commons en is daarmee internationaal een voorloper. Bij BUMA/STEMRA is op dit moment helaas niemand beschikbaar te vertellen of iemand het voortouw al heeft genomen. Ook Martijn Arnoldus van Creative Commons Nederland kan er geen uitsluitsel over geven. “In Nederland zijn in elk geval al wel compilaties verschenen”, weet hij. “Er zijn ook in het buitenland label die al een paar jaar serieus bezig zijn met creative commons, zoals Magnatune en Jamendo.” Door de samenwerking met rechtenorganisaties zullen in elk geval wel steeds meer artiesten de creative commons optie aantrekkelijk vinden. Sune Petersen herhaalt nog maar eens zijn devies: “Music wants to be free.”