Buma/Stemra loste afgelopen week het eerste schot in een nieuwe strijd om rechten en geld op het internet. Dat was niet helemaal de bedoeling, maar de kogel was niet meer te stoppen: de auteursrechtenorganisatie onderzoekt hoe het zo goed mogelijk geld kan verdienen aan muziekgebruik op internet. Grote jongens als YouTube en Last.fm zijn bereid om mee te werken met de muziekindustrie, maar Buma wil meer. Afgelopen week beklaagden kleine weblogs zich over een brief van Buma/Stemra, waarin ze verzocht werden hun streaming muziek te verwijderen of een licentie te regelen met de rechtenorganisatie.

Je kunt Buma/Stemra moeilijk kwalijk nemen dat het zijn markt uitbreidt. De rechtenorganisatie moet de belangen van songschrijvers behartigen en voor hen zoveel mogelijk geld binnenhalen. De rechtenorganisatie verdient naar eigen zeggen op internet maar een schijntje. De kernvraag is niet of contentaanbieders als Youtube en Last.fm moeten betalen voor het materiaal dat ze beschikbaar stellen. Volgens Buma/Stemra zijn deze grote spelers bereid om te praten over een goede regeling. Moderne website zorgen niet alleen dat klanten naar hun website komen, ze brengen een deel van hun website naar de klant toe. “De principiële vraag is of het plaatsen van zo’n widget een nieuwe openbaring is”, zegt Wouter Rutten van branchevereniging NVPI. “Wij denken van wel. We vinden dat ieder gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal in principe geregeld moet zijn.”

Of Buma zijn ambitie juridisch hard weet te maken, is nog de vraag. Maar veel belangrijker is de vraag of het wel wenselijk is om achter de kleine jongens op het net aan te rennen. Een website als Momi.nl, die vorige week een mail ontving van Buma/Stemra, zet bijvoorbeeld clips online om artiesten aan te prijzen. De site heeft geen advertenties en kan dus moeilijk als commercieel initiatief opgevat worden. “We willen het promotionele aspect niet uit het oog verliezen”, zegt Rutten. “De vraag is dus hoeveel je hiervoor moet afrekenen en bij wie. Je kunt ook denken aan een model waar de aanbieder betaalt. Die levert zijn klanten immers de codes die het doorplaatsen van een filmpje eenvoudig maakt.”

Of de platenindustrie een licentie voor het embedden van widgets toejuicht blijft nog wat in het midden. NVPI is voorzichtig, de vier grote platenmaatschappijen willen helemaal nog niet ingaan op het plan van Buma. Politiek gezien was het proefballonnetje in elk geval niet handig. Op dit moment bestaat in Den Haag een parlementaire werkgroep die moet onderzoeken of de huidige auteurswet nog wel toegesneden is op het digitale tijdperk. “Dit soort dilemma’s zijn precies de reden waarom we die werkgroep hebben opgericht”, zegt kamerlid Arda Gerkens (SP). “Dit raakt aan de kern van wat internet is.” In de werkgroep zijn ook belangrijke partijen CDA, PvdA en VVD vertegenwoordigd. De komende maanden gaan de partijen de huidige situatie onderzoeken en verbetervoorstellen doen.

“De werkgroep heeft twee kernvragen”, zegt Nicolien van Vroonhoven (CDA). “Is de huidige auteurswet nog wel van deze tijd, en zijn we tevreden met de uitvoering ervan.” Over die uitvoering is ze in dit geval duidelijk. “Buma/Stemra moet oppassen dat het niet al zijn goodwill verspeelt”, zegt ze geërgerd. “Het is typerend hoe Buma hier nu op duikt. Het is lastig juridisch te beoordelen of ze het gelijk aan hun zijde hebben, maar je moet niet altijd het onderste uit de kan willen hebben. Youtube is een vrijplaats, en dat moeten we koesteren.” Gerkens is iets terughoudender over de plannen. “Ik word er zelf niet zo enthousiast van”, zegt ze. “Vooral de manier waarop het gaat. Sites als Youtube bieden op dit moment zo veel mogelijkheden.”