Het begint een mooie traditie te worden. Als het jaar op zijn einde loopt, speelt de Amerikaanse hiphopband The Roots twee avonden in Paradiso. Twee jaar geleden deden ze dat al, nu weer. Maandag 8 december. In de catacomben van Paradiso schalt soulmuziek. Een paar bandleden lopen al met instrumenten richting podium, maar drummer en muzikaal brein Ahmir ‘?uestlove’ Thompson wil zijn interview graag nog voor de show doen. ?uestlove is een reusachtige kerel met een imponerende afrocoupe, altijd te herkennen aan de kam in zijn haar. Hoewel het eigenlijk al showtime is, neemt hij rustig de tijd om het jaar door te nemen. Hij heeft genoeg te vertellen, want 2008 was een roerig jaar. "Het was tegelijk het beste en het slechtste ooit voor The Roots."

Afgelopen jaar kwam alweer het tiende album uit van The Roots, het donkere, politiek geladen Rising Down. Het lijkt al haast een detail in de enorme opsomming essentiële gebeurtenissen waar ?uestlove aan begint. Zo voltooide hij dit jaar eindelijk een album waar hij al niet meer op rekende: Al Greens Lay It Down. Hij legde een jarenlange ruzie met D'Angelo bij en werd blij verrast door het nieuwe album van zijn inspirator Q-Tip. Tegelijk maakte zijn label Def Jam roerige tijden door, zeker toen de nieuwe baas Shakir Stewart zich begin november van het leven beroofde. Niet te vergeten: ?uestlove betreurt het recordaantal zwarte iconen dat de Amerikaanse muziekindustrie dit jaar verloor, van Isaac Hayes tot Buddy Miles, van Bo Diddley tot Norman Whitfield en Levi Stubbs.

Voor ?uestlove zijn dat meer dan bewonderde muzikanten. Als één muzikant van zijn generatie het zwarte geweten van muzikaal Amerika vertegenwoordigt, dan is hij het wel. Zowel muzikaal als politiek. Als vanzelfsprekend was hij persoonlijk nauw betrokken bij de campagne van presidentskandidaat Barack Obama. ?uestlove ging zelfs als vrijwilliger langs de deuren. "Ik was zo verstandig mijn ?uestloveness te verbergen: ik droeg een nette rastamuts over mijn afro", lacht hij. "Mijn afrokam liet ik thuis. Ik stond elke ochtend om vier uur op en stapte in mijn auto om flyers bij mensen te brengen."

Zijn campagnewerk drukte hem met zijn neus op de feiten. "Ik heb geleerd dat het lelijke geheim van Amerika nog steeds bestaat", zegt ?uestlove. "Het leek soms meer 1948 dan 2008. De grootste koude douche kreeg ik niet bij het langs de deuren gaan, maar bij telefonische acties. Mensen gingen er dan vaak vanuit dat ik blank was en voelden zich vrij allerlei racistische dingen te zeggen. Het knappe van Obama vind ik dat hij zelf het goede voorbeeld gaf, met zijn 'draai de andere wang toe' tactiek. Ik weet niet of ik het kalm en gedisciplineerd zou kunnen ondergaan als mensen op me zouden spugen. En dat is precies wat hij heeft gedaan. Ik heb geleerd dat veel Amerikanen oogkleppen op hebben. Sommige mensen lijden liever onder de financiële crisis dan dat ze accepteren dat iemand die er anders uitziet het antwoord op de problemen heeft."

Het lijkt wel of hij het aantrekt. Niet alleen de campagne van Obama, maar ook het andere grote wereldnieuws van 2008 - die financiële crisis - onderging ?uestlove aan den lijve. De drummer zag zijn gedisciplineerd opgebouwde pensioen opgaan in rook. "De overheid heeft besloten het geld uit de fondsen te investeren op de beurs. Zeker de helft van al het geld dat ik vanaf 1998 heb gespaard, is verdwenen. Het verbaast me eerlijk gezegd dat ik niet kwader ben geworden op de overheid."

Ondanks alles houdt hij uiteindelijk aan 2008 een goed gevoel over. Want uiteindelijk was het allemaal ergens goed voor. Op YouTube staat een emotioneel filmpje dat de drummer met zijn webcam schoot, een paar uur nadat Barack Obama gekozen werd tot president. "Het liep uiteindelijk vrij hilarisch", zegt ?uestlove. "Ik had al een dj-set gepland op een Obama overwinningsfeestje, maar toen de eerste uitslagen binnenkwamen heb ik de tv uitgezet en ben ik de stad in te gaan. Ik probeerde de wereld even uit te schakelen. Tot op een gegeven moment vier blanke oudere dames op me af renden en begonnen te gillen: 'hij heeft gewonnen! hij heeft gewonnen!' Het was een rare situatie, alsof een moeder en haar kind elkaar op een station terugzien. Opeens veranderde New York in een groot feest. De stad is sinds 9-11 niet meer zo mooi geweest."

En toch eindigde het jaar nog bijna in een drama. Op tour in Frankrijk ontsnapte de band ternauwernood aan de dood toen de bus crashte en volledig over de kop ging. "Och man, het moment dat ik onder die bus vandaan kroop en zag waar ik vandaag kwam: phew. Het gekke was, eerst realiseerde ik me niet wat er gebeurde. De bus heeft geblindeerde ramen en de gordijntjes zaten dicht, dus in eerste instantie dacht ik dat het gewoon een slip was. Tot ik me realiseerde dat ik niet op de grond zat, maar op het plafond. Mensen denken dat deze tour de grootste nachtmerrie is, maar het is eerder een wake up call voor ons. We realiseren ons nu hoe bijzonder het is dat we dit al 17 jaar kunnen doen. Als dit het ergste is wat ons is overkomen, mogen we niet klagen."

En dus kan het bijna niet anders, of The Roots keert met het elfde album terug naar de breezy neo soul hiphop waar het ooit mee begon. Het 'donkere' tijdperk Bush is voorbij. Een blik vooruit dan maar? In februari moeten de opnames van het nieuwe album beginnen. "Het zou zomaar kunnen dat we terugkeren naar de basis", zegt ?uestlove. "Het zou mooi zijn om die cirkel rond te maken. Het verschil tussen ons eerste album Organix en het laatste album Rising Down is dat we aan het begin van onze carrière net zo veel verstand hadden van de studio als Ray Charles van autorijden. We hadden iemand die het voor ons deed. Inmiddels weten we precies wat we willen in de studio, hoe de drums moeten klinken, alles. Nu denken we er serieus over om iemand van buiten in te schakelen om dat voor ons te doen. Ik ben een control freak, dus het gaat een hele uitdaging worden. Maar daar draait alles om: uitdagingen."

Rising Down van The Roots is verschenen op Def Jam/Universal.