“Ik heb wel een mening over het TAX-fonds,” zegt Ferry Rosenboom”, maar zeg die liever tegen de mensen die daarover gaan, dan dat ik het van de daken schreeuw.” Daarmee reageert de Excelsior platenbaas op de kritiek die brancheorganisatie NVPI een week geleden uitte op de besteding van subsidiegeld door het TAX-fonds, het fonds dat in het leven is geroepen om de videocultuur in Nederland te steunen. Maar waar komt de kritiek op het fonds precies vandaan? Zijn het de majors, die in aantal gehonoreerde aanvragen behoorlijk achterblijven bij de kleinere labels, of zijn het juist de kleinere maatschappijen die te vaak ‘nee’ hebben gehoord?

Kees de Koning van Top-Notch is eigenlijk heel enthousiast over het fonds: “Het is natuurlijk nooit goed. Je kunt altijd bedenken hoe het allemaal beter en praktischer kan. Kleine labels willen misschien wel subsidie in een andere vorm, maar dat is een heel andere discussie. Nu hebben we een pot om de clipcultuur te ontwikkelen. Sinds het TAX-fonds er is, zijn er al een enkele exposities over clips in musea geweest. Mensen beseffen te weinig dat het fonds geen economisch belang dient, maar een creatief. Dat sommige clips niet op TMF te zien zijn, is ook geen criterium. Hele goede cd’s liggen ook niet bij de Free Record Shop. “

Roseboom heeft niet te klagen over het aantal gehonoreerde aanvragen. Inmiddels zijn er dankzij het TAX-fonds video’s gemaakt voor Excelsioracts Moss, Ghosttrucker en zZz: “Maar als het fonds ‘nee’ zegt, bel ik niet meteen de krant. Dan bel ik het fonds en zeg dat ik het niet met ze eens ben. Alles is arbitrair en niet iedereen kan de baas zijn. Gaan er eindelijk een paar duppies naar de popmuziek in Nederland, is er meteen gezeik. En dan te bedenken dat het slechts een fractie is van het geld dat jaarlijks naar het Nationaal Ballet gaat.”

Ook Arjo Klingens, manager van Coparck - label V2 en twee clips dankzij het TAX-fonds - ziet dat popmuziek en subsidie altijd voor beroering zorgt: “Iedereen wordt meteen nerveus.” Maar zelf is ze blij met de video’s: “Onlangs kon ik mooi twee goede filmpjes laten zien aan iedereen op de Popkomm in Berlijn. Maar een stijgende plaatverkoop zie je niet meteen. Al met al ben ik enthousiast. En ach, de kritiek dat de subsidie alleen maar ten goede komt aan de videomakers is ook niet nieuw. Het is al jaren zo dat iedereen rond een band geld verdient, behalve de muzikant zelf.”

Klingens zag twee keer een aanvraag bij het TAX-fonds gehonoreerd worden. De Koning kreeg wel eens nul op rekest. “Mijn eerste aanvraag was om speciaal een aantal video’s voor internet te maken. Daar is volgens mij nog heel wat winst te behalen. Maar het clipfonds gaat per video en dus werd het plan afgewezen.” De clip voor Het Land Van van Salah Edin werd wel gesteund met subsidiegeld: “We wilden een statement maken en dat was niet mogelijk geweest zonder het TAX-fonds. Er werden zelfs kamervragen gesteld naar aanleiding van de video en er kwamen discussieavonden. De video maakte veel los en was uiteindelijk in het Museum Boijmans van Beuningen te zien.”

Waar branchevereniging NVPI de eerder geuite klachten vandaan haalt, blijft vooralsnog onduidelijk. De grote platenmaatschappijen praten niet graag, maar zeggen over het TAX-fonds geen klachten te hebben. Universal heeft ‘niets dan goede ervaringen’. Warner heeft geen Nederlandse acts en heeft dus niet met het clipfonds te maken. EMI laat weten een mooie clip voor a balladeer te hebben, dankzij het fonds. Toch kan een medewerker van de maatschappij zich wel iets voorstellen bij de kritiek. “Zo’n producent vraagt subsidie aan en wij hebben er verder helemaal geen zicht op. Het gerucht dat een clipmaker vervolgens de hele rekening van een video bij de platenmaatschappij neerlegt, zou dus zomaar kunnen kloppen.”

Michaël Sewandono van productiebedrijf Corrino was betrokken bij de video’s van a balladeer en Kraak & Smaak. Hij verwijst het verhaal dat clips die met subsidie zijn gemaakt evengoed worden doorberekend aan band en platenmaatschappij naar het rijk der fabelen. “Het is niet mogelijk om als clipmaker een aanvraag te doen zonder medeweten van het label: het fonds geeft geen geld als er absoluut geen geld is bij de platenmaatschappij. Als dit toch zou zijn gebeurd, is dat een eerstejaarsfoutje. There is no free ride in this world,” aldus de Canadees. “Uiteindelijk moet je je ook nog verantwoorden bij de accountants van het TAX-fonds.” Sewandono is zeer tevreden over de subsidieregeling: “Je kunt nu creatiever te werk gaan. Grote maatschappijen willen al gauw een clipje van een band tussen de bloemen in het gras. Nu kun je iets avontuurlijks maken. En dat geklaag? Dat is typisch voor platenmaatschappijen: je geeft ze een vinger en ze willen de hele hand. Het TAX-fonds is niet bedoeld om de zakken van de platenmaatschappij te vullen.”