Net als voorgaande jaren presenteert 3VOOR12 weer drie muziekfilms op het International Documentary Festival Amsterdam (IDFA), dat van 22 november tot en met 2 december gehouden wordt. De drie films vind je in het IDFA programma terug onder 3DOC12, onze eigen avond op vrijdag 30 november in Pathé De Munt vanaf 19.00 uur. Dichter, schrijver en theatermaker Bart Chabot keek samen met 3VOOR12 alvast naar de film Joy Division.

Wanneer Bart Chabot voor het eerst Joy Division hoort, dringt het meteen tot hem door. Dit is legendarisch. “Een splijtende pass, een bal in de diepte. Dat is wat alle belangrijke kunst doet. Het creëert een moment waarop de boel opensplijt, dat alles anders wordt”, vertelt hij 28 jaar na dato. Dat geldt ook voor Chabot persoonlijk. Eind jaren zeventig, Den Haag. Chabot komt net uit het leger, waar hij zijn eerste teksten op papier zette. Hij had toen al een sterk besef van taal en teksten, maar het is Joy Division die hem een richting instuurt, die hem het schrijven vanuit een innerlijke noodzaak bijbrengt. “De muziek dwingt je tot de essentiele en existentiële vragen. De songteksten komen direct met het mes op tafel. Dat speelt ook door in mijn werk. Het gedicht IJstijd bijvoorbeeld komt bijna rechtstreeks uit het Joy Division songbook.”

Niet alleen voor Bart Chabot heeft Joy Division veel betekend. Joy Division belichaamt een generatie, iets dat de documentaire goed aangeeft volgens Chabot: “De documentaire beperkt zich niet tot de band, het vertelt ook het verhaal van Manchester, een verhaal van een generatie. Het is een film van hoog niveau die je uit wilt pluizen. Veel belangrijk materiaal komt hier bij elkaar. Alle ooggetuigen van die jaren komen aan het woord, ook mensen die inmiddels al dood zijn, zoals Tony Wilson, Martin Hannett.”

“De invloed van deze generatie geldt tot aan de dag van vandaag. Niet dat iedereen nog elke dag Love Will Tear Us Apart luistert, maar de muziek is nog altijd relevant. Je hoort het geluid van een ziel in nood, ingebed in muziek die zijn best doet om in leven te blijven. Het geluid van de kilte van een wenkend graf, het naakte bestaan, het gevecht om in leven te blijven. Dat is wat je hoort en dat is van alle tijden, mits je rekenschap geeft aan wat het leven is.”

Bart Chabot is een generatiegenoot. Wanneer hij in 1976 uit het leger komt, braken de eerste punkbands in Groot-Brittannië door: The Clash, Buzzcocks, X-Ray Spex, XTC. Van het geld dat hij in het leger had verdiend, reist hij elke maand naar Engeland. Alleen, want "vrienden vonden het helemaal niets". Daar kocht hij platen, bezocht concerten, “waar ik jammergenoeg weinig van herinner. Het is de tijd dat ik veel dronk.” Rock ’n roll en poezie hebben dan al zijn interesse. In Engeland merkt hij dat die combinatie kan werken. “Dichters en bands stonden naast elkaar op het podium, toch liep niemand weg wanneer een dichter het podium beklom.”

In frontman Ian Curtis herkende Bart Chabot veel van zichzelf. “In die jaren was ik er niet zo sterk aan toe. Een jaar lang kwam ik niet op straat. Vrienden kwamen me halen om boodschappen te doen. Ik stond buiten de samenleving. Ik was in schok toen Ian Curtis zich ophing. Ik vond het niet alleen erg voor hem, maar het idee dat juist iemand die zulke fantastische muziek maakt het niet redde, beangstigde me. Als hij het niet redt, wie dan wel? Hoe moeten wij het dan doen? Ik ben altijd al een potentieel zelfmoordklantje geweest. Het kostte me moeite om de zin van het leven te ontdekken, nog altijd. Het is ook niet iets wat gegeven is, het is iets wat je moet creëren. Elke dag. Door een gesprek met Simon Vinkenoog ben ik er anders naar gaan kijken. Zelfmoord is voor jezelf geen punt, vertelde hij, want jij bent er van af. Maar wie ruimt de rotzooi op? Ik ben een vrij egoïstisch mens, maar ik heb geleerd dat het niet alleen om jezelf gaat. Dat het niet alleen draait om mijn eigen emoties en pijn. Vaak zie ik het leven niet zitten en het is ook vaak gigantisch kut. Maar zelfmoord zou buitengewoon egocentrisch zijn.”

Tot op de dag van vandaag is Joy Division van invloed op het werk van Chabot. Tijdens het werk luistert hij veel naar muziek. Muziek die hem helpt, zijn creativiteit versterkt. “Joy Division zet ik op als ik me een tijdje vrij veel frivoliteiten heb gepermitteerd en ik mezelf weer even tot de orde wil roepen.”