Het is misschien een beetje vreemd om te zien: een klaslokaal vol volwassenen die zich met ernstige gezichten storten op muziek die speciaal voor de oude Commodore 64 spelletjes werd gecomponeerd. “Bladzij 37 bovenaan, dat is een noot van drie tellen,” stuurt de dirigent. Dan geeft hij weer het startsein en stort het 12-koppig orkest zich op Cybernoid 2. Deze week oefent het Amsterdamse Ricciotti orkest onder leiding van dirigent Bas Wiegers samen met VJ Julian van Aalderen aan het project C64-Orchestra. De voorstelling waarin elf stukken - dus elf spellen - langskomen, wordt twee keer opgevoerd.
De laatste jaren is de interesse voor de gammele honkebonke piepknor muziek die je vroeger onder 8-bits spelletjes hoorde flink gestegen. Er heeft zich zelfs een hele scene ontwikkelt onder de naam micromusic. Het credo: low tech music for high tech people. Geen dure studio’s en spiksplinter nieuwe samplers, maar gameboys en gratis software vormen de basis voor hun thuisstudio. Julian van Aalderen is 29 jaar oud en komt uit Enschede. Hij is een spelletjesfreak en groeide op met de Commodore 64. Tegenwoordig is hij VJ en organiseerde enige tijd terug een micromusic feestje in de Attak in Enschede. Daardoor kwam hij in contact met de 34-jarige Jeroen Tel, die heel wat soundtracks voor Commodore spellen schreef. Van Aalderen: “Ik vroeg hem of hij op de piano wat oude Commodore muziek kon spelen. Dat klonk heel mooi. En zo ontstond het idee om al die klassieke gamemuziek door een heel orkest te laten spelen.” Dat is nu twee jaar geleden. Productiehuis Oost Nederland maakte de droom werkelijkheid.
Nu een heel orkest de 8-bits muziek vertolkt, zit de VJ met kippenvel achter zijn videoset naast de dirigent. “Moet je je voorstellen dat er vroeger maar drie kanalen voor de muziek op de Commodore 64 waren. Dat is eigenlijk maar drie instrumenten. Daarom is die muziek ook zo schokkerig. De fluit moet bijvoorbeeld ook het ritme aangeven. Maar nu alles door twaalf muzikanten wordt gespeeld is het veel mooier. Maar dat de muziek van het spel Monty On The Run klezmer invloeden heeft, hoorde je al in het spelletje. Dat is toch heel knap.”
De repetitie wordt weer even stil gelegd. “Meer hout op 53. Het moet meer klinken al ‘ja-die-ja-die-ja’. En de cello moet meer in de snaar hangen. Want zo klinkt het al snel minder legato,” zegt de dirigent. “En terugnemen op die lange noot, niet doortrekken. Dat is heel onsympathiek tegenover je collega’s.” Dan moeten de blazers oefenen op het geluidloos blazen door hun hoorn, om zo het geluid van een opstijgende raket te simuleren. “Oke, tutti op 53.”
Van Aalderen kreeg kort geleden spontaan een mailtje van de Schotse postrockers Mogwai: “Zij hadden van ons project gehoord en schreven dat ze een grote fan zijn van het werk van Jeroen Tel. Ze konden de muziek van Robocop 3 helemaal meefluiten.” Naast het werk van Tel worden ook stukken van de Britse Commodore 64 componist Rob Hubbard gespeeld. Van Aalderen: “Dat vind ik het mooie aan deze componisten, ze hebben een eigen stijl en die kun je horen, ondanks dat het geluid uit een beperkte chip komt. Hubbard is meer klassiek georiënteerd terwijl Tel onmiskenbaar funky is.”
Componist Tel is in zijn nopjes met de belangstelling voor zijn vroege werk. Inmiddels is hij 34 jaar, maar hij verdient nog altijd zijn brood met soundtracks voor spellen, commercials en sounddesign. “Ik was vijftien toen ik begon met componeren. Mijn hele familie is muzikaal, dus dat werd er met de paplepel ingegoten. Ik schreef deuntjes in ‘basic’, maar ik baalde omdat ik geen machinetaal kende. Toen leerde ik Charles Deenen kennen en samen maakten we een demodisc onder de naam Maniacs Of Noise. We zijn naar een beurs in Engeland gegaan en hebben al onze muziek aan spellen verkocht. En zo zijn we blijven componeren.”
Vrijdag, als het C-64 Orchestra voor het eerst het podium opklimt, is Tel erbij: “Ik vind het heel spannend en ben opgewonden." Zelf zal Tel die avond als micromusic dj optreden. De vijf stukken van zijn hand die worden opgevoerd vindt hij ‘heel puur’ klinken: “Het is prachtig. Ik kreeg er kippenvel van. Als je dat bij muziek krijgt, zit het meestal wel goed. Het meest bizarre is dat ik zo jong was toen ik ze schreef. In totaal heb ik er misschien 60, 70 of 80 voor de Commodore 64 geschreven. Maar zo maak ik nog steeds muziek: in computertaal. Mensen die mij zien schrijven, zien al die heximale cijfertjes en denken: what the fuck!”
Op vrijdag 22 september is het C-64 Orchestra te zien in De Gigant in Apeldoorn. Een week later op 29 september is er nog een opvoering in De Westergasfabriek in Amsterdam.
Bekijk de repetitie