Noem in bepaalde kringen de naam Edwin Brienen (35) en overal begint de verf af te bladderen, vallen de motten uit de gordijnen, barst het fundament en rommelt het in de lucht. Brienen, jarenlang dj op radio 3 van de VPRO, heeft met zijn anarchistische en anti-autoritaire inslag zowel luisteraar als collega-radiomakers op de kast gejaagd. Laibach naast Madonna op de playlist, Pet Shop Boys belangrijker dan The Beatles noemen: absurder kan het bijna niet. En nu hij sinds enkele jaren de radio de rug toe heeft gekeerd maakt hij films die ook bepaald geen Disney of ‘gezellig Hollands drama’ zijn. Zijn nieuwste epos Last Performance is nog aanstaande woensdag te zien op het Nederlands Film Festival in Utrecht.

Wat je ook van Brienens film vindt en hoe krukkig sommige shots en geluidsnabewerkingen zijn, Brienen bijt zich vast in het materiaal als een bloedhond. Hij maakt films met een budget waar sommige regisseurs van uit lunchen zouden gaan, namelijk bijna niets. Omdat Berlijn volgens de nieuwbakken filmmaker stilmulerend werkt en meer inspireert dan Amsterdam of andere Nederlandse steden, woont Brienen al enige tijd in de Duitse hoofdstad. 

De link met muziek is altijd gebleven. Voor de soundtrack van zijn meest recente film Last Performance zocht Brienen contact met Massimo & Pierce. Hun performance Plastic Spider Thing, gebaseerd op het werk van Coil, werd zelfs onderdeel van de liveshow van Coil. “Ik hoorde hun laatste album OperettAmorale en was diep onder de indruk. Ik vroeg hen een bewerking te maken van één van de tracks op dat album, Johnny Over The Sea. Ze zeiden eigenlijk meteen ja. Als tegenpresatie moet ik een video voor de heren draaien en dat zit in de planning.” 

De muziek van Massimo & Pierce heeft dankzij de link met Coil haar fundament in de jaren tachtig. En eigenlijk is dat het decennium waar Brienen nog het meest mee verwant is. Niet alleen met de underground, maar ook met de popcultuur. “Toen ik een jaar of zeventien, achttien was, was ik voor het eerst in New York. Ik pikte nog net het einde mee van het Manhattan van de jaren tachtig. Ik was gefascineerd door de sleazy achterstraatjes op Times Square. Ik ging daar naar van die Underground Cinemas op 41st street waar horror-nasties als Maniac of Last House On Dead End Street draaide. En ik zag daar Diamanda Galas met een zwaar apocalyptische performance in het Museum of Modern Arts. Ik denk dat die tijd in New York mij enorm heeft geïnspireerd, en uiteindelijk zijn al die herinneringen aan een 'duister' new york samengekomen in Last Performance. Het zit er allemaal in: de sfeer van Debbie Harry en Andy warhol tot Klaus Nomi en Lydia Lunch.”

De bombastische duisternis van Last Performance vol obscure soundscapes, geschminkte pierrots, gillende actrices, verkrachtingen en het DIY-karakter van Brienen zijn misschien wel te abstract voor Nederland. Het Nederlandse Filmfestival in Utrecht weigerde in eerste instantie de film in haar programma op te nemen. Toch is de directie op het laatst alsnog overstag gegaan. “Last performance gaat over de ondergang van een actrice in de New Yorkse theaterwereld, maar eigenlijk staat de film symbool voor de verloren idealen van de jaren 80, een tijd waarin commercie niet alles blokkeerde. In een melancholische bui denk ik vaak: veel was in die tijd grensverleggend en avant-gardistisch. Kunstenaars en consumenten zijn lui geworden. Kijk maar naar het gros van de ‘gevestigde’ Nederlandse film, literatuur en muziek. Wat is daar urgent aan? Waar spreekt nog toewijding en onvoorwaardelijkheid uit? Aan de andere kant denk ik: what the fuck, nu is er Wikipedia, Youtube, Myspace en mp3 zodat er weer genoeg in het ondergrondse kan plaatsvinden.”

Woensdag 4 oktober draait Last Performance in het Louis Hartlooper Complex 3 in Utrecht tijdens het Film Festival.