Leonieke Daalder en de haren bedachten tien jaar terug een originele formule om popartiesten de tent uit te lokken. Vooraf selecteert zij twintig kaarten met daarop een persoonlijke, prikkelende vraag. Het is aan de artiest om er daaruit een aantal te trekken. Het resultaat is vaak een openhartig interview, want zelfs de meest introverte artiest klapt uit de school in Naar Eer En Geweten. Nu zijn de beste interviews in boekvorm verkrijgbaar: Depeche Mode, Eminem, The White Stripes en Danko Jones zijn slechts enkele van de ondervraagden in Naar Eer En Geweten - het boek. Naar Eer En Geweten is verkrijgbaar in de VPRO winkel (zie link). Hieronder alvast een voorproefje: het gehele interview met Danko Jones. NAAR EER EN GEWETEN Artiest: DANKO JONES Muziek: Rock Geïnterviewd: Danko Jones Plek: Tivoli, Utrecht Datum: 29 oktober 2003 Duur: 32’13” Opmerking: Wanneer je denkt dat Danko Jones in werkelijkheid dezelfde man is als de wilde rocker op het podium, dan vergis je je zeer. Hij is een uitermate verlegen en voorzichtig man. Hij leek aanvankelijk onaangenaam verrast door het kaartinterview. Wat zijn de drie belangrijkste dingen in het leven? - Ik denk dat ik met het gewone wel toe kan: gezondheid en geluk. Alles valt daar zo’n beetje onder, niet? Dus twee dingen: gezondheid en geluk. En hoe gaat het daarmee als je op tournee bent? - Gezondheid wordt erg belangrijk als je toert. Ik hou me tijdens een tour beter aan mijn dieet dan thuis. Je zult erop moeten letten dat de maaltijd je erdoor sleept, dat het genoeg is voor je lichaam tot de volgende maaltijd. Als je steeds rotzooi eet, dan stort je in. En voor wat betreft geluk: daarom zijn we op tournee! Word je er gelukkig van? - Ja! Soms heb je dat niet door als je er middenin zit, maar terugkijkend zie je dat het de enige reden is waarom je dit allemaal doet. Optreden is een verslaving. Het is zo verslavend dat we helemaal naar Londen zijn gekomen om hier te spelen. Steeds onderweg zijn is heel moeilijk omdat het erg intens is; zo ben je er en zo ben je weer weg. Het reizen is fysiek een belasting voor je lichaam, maar die kans om elke avond live te spelen laat je je niet ontnemen. Daar doe je het allemaal voor, daarvoor beul je lichaam en geest af. Hoe oud ben je op dit moment? - Ik ben... eh... ergens tussen vijftien en veertig. Denk je wel eens dat je te oud wordt om live te spelen? - Nee, want ik kijk dan naar iemand als Mick Jagger. Hij is over de zestig en doet het beter dan de meesten die pas in de twintig zijn. Hij laat iedereen zien wie de baas is. Eigenlijk doen veel van die ouwe bands het nog goed, Kiss is er ook nog steeds. Het inspireert me: wow, misschien kunnen we dit wel langer doen dan een paar jaar. Vooral als ik moe ben, dan denk ik: hé, er toert iemand die veertig jaar ouder is dan ik, dus laat ik mijn mond maar houden. Waarom doe je zo geheimzinnig over je leeftijd? - Of je bent te jong en mensen nemen je niet serieus of je bent te oud en dan nemen ze je ook niet serieus. Het is me opgevallen dat als ik mijn leeftijd zeg, dat mensen me dan minder serieus nemen omdat ze ouder zijn. En ik ben een muziekliefhebber en ik denk dat ik er wel wat van weet. Daarom zeg ik het maar niet. Wanneer was de laatste keer dat je huilde en waarom? - Waarschijnlijk die keer dat ik de soundcheck van de Rolling Stones zag. We speelden zo’n jaar geleden met de Stones in Toronto, waar ze voor elke grote wereldtoer gaan repeteren. Op de vooravond van de toer speelden ze daar in een club en wij waren verkozen om met ze te spelen, door henzelf nota bene! Toen ik daar aankwam, waren zij aan het soundchecken, verder was er niemand aanwezig. Alleen ik en de Stones. Ze speelden Hot Stuff van Black and Blue. Ik had de vorige nacht niet geslapen, we hadden de hele nacht doorgereden om op tijd op het optreden te komen – we waren al aan het toeren toen we werden gevraagd om te spelen – en ik was echt uitgeput. Ik denk dat het deels daaraan lag, maar toen ik die mensen die ik aanbad vlak voor mijn neus zag spelen, sprongen de tranen in mijn ogen. Het leek wel een droom. Ik kon het even allemaal niet meer begrijpen, alles was in een waas gehuld. Waarschijnlijk was het slaapgebrek, maar het leek allemaal heel langzaam te gaan. Het waren de Rolling Stones, ze speelden geweldig en ik vond het prachtig. Die avond ervoor hadden we het laatste optreden gedaan van onze Canadese tour van drie weken. Zo eindigden we dus officieel, met een optreden met de Stones. Ik was kapot en wilde naar huis, maar het was geweldig om zo thuis te komen. Heb je ze ook ontmoet? Handen geschud, gepraat? - Ik geloof dat Damon Charlie Watts heeft ontmoet en JC zei dat hij wat woorden heeft gewisseld met Keith Richards. Ik kwam niemand tegen. Zij hebben zoveel mensen om zich heen, er was nu ook familie. Het optreden werd plotseling aangekondigd, dus het was een circus. Zelfs als ik het had geprobeerd, dan had ik niet bij iemand van de Stones in de buurt kunnen komen. Is dat een droom? Om zo groot te zijn, met zo’n circus eromheen? - Iedereen die zegt dat ‘ie hoopt dat zoiets nooit gebeurt, is een leugenaar. Als je een plaat uitbrengt, dan is dat vooral een uitnodiging aan mensen om naar je te luisteren. Het is vrij arrogant en elitair om het aantal mensen dan te beperken. Dus als je een plaat uitbrengt, of je dat nu zelf doet of bij de grootste platenmaatschappij ter wereld, dan wil je de grootste band van de wereld worden. Of je dat ook wordt is een tweede, maar het verlangen ernaar moet er zijn. En ja, van mij mag het circus komen. Ik weet niet hoe lang ik het volhoud, maar het zou wel interessant zijn. Welk lied vrolijkt je altijd op? - Ik luister niet naar liedjes, ik luister naar bands. Ik denk dat je onmogelijk verdrietig kunt zijn als je naar de Ramones luistert. Da’s vrolijke muziek, net als de Beach Boys. Hoewel, als je droevig bent, dan kunnen de Beach Boys je ook wel droevig houden. Maar je kunt niet in een slechte bui zijn als je naar de Ramones luistert, toch? Voor mij is er niet één lied dat me vrolijk maakt als ik in een droevige bui ben. Dan luister ik óf naar agressieve óf naar droevige muziek. Ben je een vrolijk persoon? - Hmm, ik zie mezelf niet zo zwartwit als het een of het ander. Soms ben ik heel gestresst. Door het vele gereis, bijvoorbeeld. Negen maanden per jaar weg zijn van huis is erg stressbevorderend. Maar dat is het wel zo’n beetje, hoor. Soms ben ik gewoon blij dat ik er ben. Draai je dan de Ramones in de toerbus? - Nee, dat is iets voor mijn persoonlijk luistergenot, ik luister niet naar de Ramones als ik me rot voel. Ik luister naar droevige muziek als ik droevig ben, want dat is dan de enige muziek waarmee ik me kan vereenzelvigen. Is er leven na het muzikantenbestaan? - Tuurlijk. Ik ben meer dan muziek alleen. Iedereen die muziek maakt, zou meer moeten zijn dan muziek alleen. Ik beschouw mezelf toch al niet als muzikant, ik weet bijvoorbeeld niets van muziektheorie. Ik ben een showman. Ik vind het een belediging voor muzikanten die het vak hebben geleerd als ik zeg dat ik een muzikant ben. Ja, ik kan die basisakkoorden spelen, maar anderen hebben zich afgebeuld om hun instrument te beheersen, die hebben een echt technisch beroep. Dát zijn muzikanten. Maar goed, is er leven na de muziek? Natuurlijk wel. Er zijn zoveel dingen in het leven die je kunt doen. Ik zou het heel erg vinden als ik mezelf tekort zou doen, als iets nergens op uitdraait. Het leven moet je op diverse terreinen leven. Wat zou jij graag doen als je ooit zou stoppen met optreden? - Daar denk ik pas aan als ik eraan toe ben. Treed je zo het leven tegemoet? Stapje voor stapje? - Het enige waar ik aan denk is het optreden van vanavond. En wat er direct daarna volgt. Nou ja, deze tour is natuurlijk vooraf gepland, dus ik weet vooraf waar we terecht gaan komen. Maar in het algemeen kun je nooit veel plannen, want alles kan zo uit elkaar spatten. Het beste is om het dag voor dag te bekijken, of hoogstens een paar dagen van tevoren. Dat is het wel. Wilde je altijd al optreden? - Ik wist niet dat dit hetgeen was wat ik wilde doen totdat ik eraan begon. Je moet eerst verschillende dingen uitproberen om te kijken of je er goed in bent en om te zien of je het wel leuk vindt. Ik vond dit wel leuk en ik dacht dat ik er aardig goed in was, dat zeiden de mensen tenminste. En dus ging ik door, net als de anderen die zijn goed in wat zij doen en dat leuk vinden. We doen het allemaal samen. Was er nooit een plan? - Ik wilde in een band zitten, maar of ik daarvoor de juiste mensen zou ontmoeten was een tweede. Je hebt gewoon geluk als je de juiste mensen vindt. Is het geworden wat je er vroeger van dacht? - Niet echt. Je moet veel harder werken dan ik dacht, daar ben ik nu wel achter. Voor andere bands komt alles misschien uit de hemel vallen, maar voor onze band niet. We krijgen niets cadeau, zo blijven we met beide benen op de grond. Als we wat krijgen, dan waarderen we dat, maar het stijgt nooit naar ons hoofd. Op die manier is het een waardevolle les, vind ik. Als ik erover nadenk, dan wil ik niet dat alles me in de schoot wordt geworpen. Ik wil geen bevoorrechte plek vooraan. Als we ervoor moeten werken, dan werk ik ervoor. En als we er dan komen, wanneer dan ook, dan hebben we er meer waardering voor. Wat was het grootste verlies in je leven? - Da’s een moeilijke. Ik heb nog lang niet alles meegemaakt. Ik weet het nog niet. Ik zal een stapje terug moeten doen en het over een paar jaar nog eens bekijken. Ja, dat is mijn antwoord. Kom maar op met de volgende. Wat is het leukste als je in een band zit? - Muziek maken! Vooral muziek die je zelf hebt geschreven. En dan natuurlijk die muziek maken in een groep met mensen die je kent. De band is genoemd naar mij omdat ik de woordvoerder ben, daarom doe ik ook de interviews, maar het is wel een band. Buiten het podium doen we alle zaken zelf. JC is onze bassist en onze manager, maar we hebben allemaal evenveel te zeggen. Alles is ook gelijk verdeeld, ik zou het niet anders willen. Het leukste van een band is dat je kunt spelen en toeren en dat je elke avond die liedjes mag doen. Is het zoiets als een relatie hebben met iemand? - Beslist, je bent praktisch getrouwd met de mensen met wie je toert. Of dat nu voor die twee maanden is of de hele tijd dat je samen in de band zit. Je trekt zo intensief met elkaar op, je brengt soms letterlijk 24 uur per dag met elkaar door. Je leert elkaar echt kennen en dat kan wel eens vervelend zijn. Zelfs als je getrouwd bent, ga jij nog naar jouw werk en zij naar het hare en zie je elkaar misschien pas weer aan het eind van de dag. Daardoor krijg je even wat ruimte. Maar als je toert, heb je dat allemaal niet. Even naar het toilet, ja, dat is het wel. Die twee minuten heb je, maar daarna begint het alweer. Dat is moeilijk. We kunnen wel afzonderlijk even de stad in, hoor, dat hebben we nodig. En ’s avonds doen we alles weer samen, net als een gelukkig getrouwd stel. Als je de tijd kon terugdraaien, wat zou je dan anders doen? - Ik zou alles waarschijnlijk eerder doen dan ik op school deed. Ik zou direct weten naar welke bands ik zou moeten luisteren, want dat moest ik nu allemaal zelf ontdekken. Het werd me door niemand verteld. Ik had het te gek gevonden als er iemand was geweest die het allemaal voor me had uitgezocht. Aan de andere kant, op deze manier ben ik wel een aasgier geworden. Mijn ogen zijn altijd open. Ben je vroeger verwend? - Ik ben wel enig kind, maar ik ben niet verwend vroeger. Mijn ouders hielden van elkaar en van mij. Ze waren niet echt strikt, maar wel streng. Dat vond ik toen niet zo leuk, nu wel. Zijn je ouders blij met het feit dat jij in een band zit? - Ooit zat ik op een avond tegen een vriend te zeuren dat ik van mijn moeder niet mocht wat ik wilde. Toen nam hij me apart en zei: ‘Je moet dit gaan doen. Je moet!’ Ik ken die jongen nog steeds en toen we een week geleden in Toronto speelden, herinnerde hij mij eraan. Ik was het helemaal vergeten, maar het klopte wel. Mijn moeder vond het toen niks, maar nu vindt ze het te gek wat ik doe. Dat is heel cool. Ze had gewoon wat tijd nodig om eraan te wennen. Ach, ik denk dat voor iedere ouder de rockambities van hun kinderen niet makkelijk te accepteren zijn. Ik moest mijn moeder ervan overtuigen dat ik wist wat ik deed. Ik zou het niet hebben nagestreefd als ik niet had gedacht dat ik een kans maakte. Maar het is wel cool, elke keer als ik thuiskom wil ze weten wat de pers zei. Is ze wel eens geweest om je te zien spelen? - Ze zijn allebei een paar keer geweest, maar dan kan ik niet behoorlijk spelen. De twee keer dat ze kwamen was dat in geweldig grote ruimtes, waar ze ver weg konden zitten. We speelden bijvoorbeeld met Beck in de Maple Leaf Gardens in Toronto, dat is de Madison Square Gardens van Canada. Daar zaten ze zo ver dat ik niet eens wist waar. Maar ik hou er niet van. Het is geen schaamte, want ze zien altijd al wat ik doe. Ik weet het niet, ik voel me niet op mijn gemak als ze in dezelfde kamer zitten als ik iets doe. Ha, misschien moet ik maar eens in psychoanalyse. Komt dat omdat je zo anders bent op het podium dan in het echte leven? - Mijn ouders weten wel dat ik niet anders ben, maar veel mensen gooien dat door elkaar. Maar dat heeft er allemaal niets mee te maken. Het komt doordat ik sta te werken. Hoe zou jij je voelen als je op kantoor werkte en je moeder zat daar ook om op je te letten? Ik zie het voor me: kijk mam, ik werk hier. Pa, wil je daarvan afblijven? Oké, willen jullie nu weer weggaan? Dag, ik kom snel langs. Ha, dat zou wat zijn! Nou goed, daarom vind ik het moeilijk. Danko Jones - 43 Wat is het eerste wat je zou doen als je president wordt? - Ik zou premier zijn, want in Canada hebben we een premier. Maar poeh, ik zwem in de ideeën. Ik ben links, dus ik zou zeker de rijkdom verdelen. Is dat iets waar je ook je band voor zou gebruiken? Om sociale kwesties in de publiciteit te brengen? - Nee, we zijn een rock ’n roll band, we kennen onze plaats. Het zou nogal arrogant zijn van onze kant. Die bands zijn er wel, maar ik twijfel of het overkomt. Men komt toch alleen maar voor de rock ’n roll. Als je echt wilt weten hoe de boel in elkaar zit, lees dan elke dag de krant. Wij zijn er alleen maar om te rocken en om ervoor te zorgen dat iedereen een leuke tijd heeft. De reden dat ik zo van Kiss hou, is dat ik mijn problemen vergeet en lekker kan rocken. Hoeveel ik ook van Sundance hou, dat getok over sociale onderwerpen hoeft van mij niet. Als ze het slim en amusant doen, dan gaat het nog, maar als ze gaan drammen? Mag ik alsjeblieft mijn problemen even vergeten en lekker rocken? Daarom is er ook geen Consolidated meer. Michael Fronte is een groot muzikant, maar soms wil ik alles gewoon even vergeten. Ik lees de krant wel. Als je een boekenlijst bij je hoesje wilt stoppen, dan moet je dat vooral doen. Misschien kijk ik er zelfs wel even naar, maar voor de rest luister ik naar muziek omdat het muziek is. Het heet geen Woorden, het heet Muziek. Het heet geen Politiek, het heet Muziek. Maar sommigen zeggen dat muzikanten beter in staat zijn om jonge mensen te bereiken dan politici. Daar ben ik het mee eens, maar dat komt omdat ze op dat voetstuk zijn gezet. Misschien zouden meer jonge mensen zich moeten bemoeien met politiek en ophouden met spelen in bands. En als je campagne probeert te voeren, draag dan een Metallica T-shirt. Doe zoiets, dan gebruik je je tijd slimmer dan dat je eerst het A-akkoord leert en daarna het G-akkoord. Probeer president te worden! Hoe speel je het A-akkoord ook alweer? Wat is je favoriete drug? - Op het podium staan en een optreden doen. Dat of echt goede sex. Maar geen drugs op de... eh... normale manier? - Ik spreek nu niet namens de band, maar alleen voor mezelf: ik gebruik geen drugs, ik drink niet en ik rook niet. Heb je het ooit gedaan? - Jawel hoor, het is de enige manier om te weten of je het moet doen of niet. Je moet het proberen, zodat je iets van het leven weet en je erover kunt meepraten. Ik zou net zo schuldig zijn als die rechtse mensen die niet verder kijken dan hun neus lang is als ik zeg dat ik geen drugs gebruik zonder het ooit geprobeerd te hebben. ‘Heb je het geprobeerd? Misschien vind je het wel lekker.’ Ja, ik heb het geprobeerd en ik weet dat ik het niet lekker vind. Klaar. Ik heb het gedaan, ik heb mijn deel gehad, maar nu doe ik het niet meer. En ik heb niet het gevoel dat ik moet zeggen dat ik het wel doe opdat ik dan meer rock ’n roll ben dan mijn buurman. Ik doe wat ik doe en als je me bijhoudt, dan is dat cool, maar ik heb geen drugs nodig om op het podium te klimmen en iedereen te vertellen hoe gek ik wel niet ben. Ha! Daar had ik geen drugs voor nodig. Dus wie is er nu gevaarlijker? Was het een bewuste keuze of voelde je dat het niet goed voor je zou zijn? - Ik zat nooit op het punt dat het een gevaar werd, hoor, ik rotzooide een beetje rond. Ik experimenteerde als ieder kind, maar het deed me niets. Ik werd er niet opgewonden van. Er zijn veel mensen zoals ik, ik herinner me dat ik las dat Bowie ook geen drugs gebruikt. Voor mij is het tijdverspilling. Toen ik drugs gebruikte was ik zo high dat ik mezelf briefjes ging schrijven. Ik las die toen ik bij zinnen kwam en op dat moment dacht ik: laten we er maar mee stoppen. Hebben je ouders je ooit iets over seks verteld? - Nee, niet echt. Geen idee wie wel, maar mijn ouders in ieder geval niet. Leerde je het niet op school? - Niet op mijn school, nee. Misschien nu wel, hoor, maar wat ze vertellen is meestal wat je toch al weet. Je moet het ervaren. Daar kom je niet onderuit, je moet het doen. En je moet het goed doen, ik bedoel: veilig. Om er goed in te worden moet je het doen, je kunt niet zeggen: ik heb al die boeken gelezen, dus schat, maak je borst maar nat voor de seks van je leven. Haha, zo werkt het niet! Ben je jaloers op het succes van andere muzikanten? - Natuurlijk, soms wilde ik ook dat ik er al was. Je hebt van die ongelofelijke bands, waarvan niemand ooit heeft gehoord, die zomaar uit het niets komen en gewoon gaan met die banaan. Zoals de Strokes: zij zijn nog lang niet zo lang bezig als wij en ze zijn nu het bekendst in de hele wereld. Maar ze zijn echt goed, dus wat kan ik er dan van zeggen? En The Raptures, ook helemaal nieuw. Verleden jaar wist niemand zelfs maar van hun bestaan en nu zijn ze geweldig bezig. Goede muziek is goede muziek, dus vanuit een professioneel gezichtspunt ben ik niet jaloers en persoonlijk al helemaal niet. Met welke drie woorden beschrijf je jezelf het beste? - Ik ben vrij rechtvaardig, denk ik. Ik word niet graag beschouwd als hypocriet, dus ik behandel iedereen zo rechtvaardig mogelijk. En ik ben loyaal, want ik zal de laatste zijn die het zinkende schip verlaat. En ik ben... eh... ik zou zeggen: fel. Ik weet dat dit verkeerd kan worden uitgelegd. Soms is fel goed en soms slecht, soms ben ik te fel voor anderen op het verkeerde moment en soms is het nodig, maar ik hou van het woord fel. Ik hou van felle, gepassioneerde dingen, of het nu kunst betreft of mensen. Ik ben altijd geïnteresseerd in felle mensen, ze fascineren me. En vaak voel ik me tot ze aangetrokken. Fel is mooi. Fel is goed.”