Soul ter lering en vermaak op oudejaarsavond

Eindredacteur David Kleijwegt: "Het is niet dor"

Oudejaarsavond wordt dit jaar op televisie deels ingevuld door een soulspecial van de VPRO. Naast portretten van soulhelden, kun je een avond vol live muziek verwachten vanuit het Rotterdamse Rotown. Kleijwegt: "Tijdens de repetities stonden de mensen al voor de ramen en vroegen zich af wie zo mooi Dock of the Bay zong. Bleek het Boris te zijn."

Eindredacteur David Kleijwegt: "Het is niet dor"

Dit jaar hoort de VPRO net zo bij de oudejaarsavond als oliebollen, saucijzenbroodjes, glühwein en brandend maagzuur. Terwijl Lebbis & Jansen het jaar nog eens doornemen op het andere net, neemt Kleijwegt je mee naar de jaren zestig en zeventig om de hoogtijdagen van soulmuziek her te beleven in VPRO’s Soul Show.

Programmamaker David Kleijwegt leverde enige tijd terug een programma-idee in bij de zendercoördinator van Nederland 3 dat werd gehonoreerd. De soulspecial die hij in gedachten had, heeft een mooie plek op oudejaarsavond gekregen. Kleijwegt heeft zojuist de portretten van soulgrootheden die voor het programma werden gefilmd gemixt met een concertavond die onlangs in het Rotterdamse Rotown werd opgenomen en waaraan ondermeer Boris en Tasha’s World meedoen. Kleijwegt noemt het resultaat ‘typisch VPRO’: “Het is niet alleen vermaak, je neemt er ook nog iets van mee. De portretten zijn niet al te zwaar geworden. Het is niet dor. Voor de soulkenners is het een mooie bevestiging van wat ze weten en voor mensen die er minder van afweten is het een mooie kennismaking.”

Tijdens de repetities voor de opnames in Rotown stonden nieuwsgierigen al rijendik voor de ruiten. Kleijwegt: “Op een gegeven ogenblik liep Joris Lutz langs en die hoorde net Sitting On The Dock Of A Bay. Hij vroeg mij: wie zingt dit? Bleek het Boris te zijn. Joris wilde meteen bij de opnames zijn.”

De drie portretten die als een soort inleiding voor de liveshow zijn gezet, werden door Gijsbert Kamer, Sarah Vos en Kleijwegt zelf gemaakt. Kamer reisde af naar het Amerikaanse stadje Mobile, Alabama: “Larry Saunders is een mooie man. Hij heeft hele mooie dingen gemaakt, maar werd nooit echt een ster. Hij is nu 56 jaar maar nog altijd ambitieus. Hij lijdt aan een spierziekte en speelt daardoor krakkemikkig piano. Het is heel aandoenlijk.”

Kamer kwam op het idee om Saunders te filmen na beluistering van het soulprogramma Fingerpoppin’ Soul op de lokale Amsterdamse radio: “Daar hadden ze een gesprek met zijn dochter en zij vertelde over haar vader. Zo ben ik hem op het spoor gekomen.” Dat Saunders het nooit echt gemaakt heeft, ligt volgens Kamer aan de verkeerde types waar de soulman zich mee omringde. “Daardoor zijn bijvoorbeeld ook alle opnamebanden uit de jaren zestig en zeventig kwijtgeraakt, zodat er niets opnieuw kon worden uitgebracht.” Daarnaast kampte Saunders met een drugsprobleem. Soul sterft volgens Kamer een langzame dood. Er zijn niet veel plekken waar je de muziek nog kunt horen. Kamer: “Saunders zal het ook nooit meer maken, al denkt hij daar zelf anders over.”

Sarah Vos maakte een portret van Bettye Lavette, ook iemand van de oude garde die pas tien jaar geleden doorbrak. Kleijwegt zelf ging op bezoek bij Irma Thomas, die al veertig jaar succesvol het geluid van New Orleans vertolkt. Kleijwegt: “Het portret van Irma Thomas is een mooi begin van de uitzending en toont het historisch perspectief: haar eerste single was meteen raak, zij zong als eerste Time Is On My Side, maar kreeg nadat de Stones met ermee door braken veel commentaar. Ze was heel religieus en had al vier kinderen toen ze twintig was. De kerk vertelde haar dat ze niet twee goden tegelijk kon dienen en dat ze muziek vaarwel moest zeggen. In plaats daarvan zei ze de kerk vaarwel.”

De oude soulsingles verschenen in blanco hoesjes: “Mensen dachten dat Irma Thomas blank was. Daarom deed ze het waarschijnlijk heel goed in de hitparade,” zegt Kleijwegt. Of de mix van portretten en een live show in Rotown werkt, blijft de vraag. Kleijwegt: “Je moet het eigenlijk zien als een experiment.”

Uitzending: zondag 31 december op Nederland 3
Aanvang deel 1 (portretten van Irma Thomas, Bettye Lavette, Larry Saunders): 20.29 uur
Aanvang deel 2 (Nederlandse artiesten zingen hun favoriete soulnummer): 21.20 uur