“Elk jaar zijn er wel instanties te vinden die een tienjarig jubileum te vieren hebben”, stelt Kees de Koning, directeur van hiphoplabel Topnotch, dat binnenkort haar tweede lustrum viert. En natuurlijk heeft hij gelijk, maar feit is dat het de laatste tijd uitnodigingen regent voor tienjarige jubileumfeestjes. Amsterdam Dance Event, Live XS, Sonic Rendezvous, Grunnen Rocks, Sabotage, Excelsior en Kink vonden allen hun oorsprong in 1995. Het jaar 1995, het was de aftermath van het succes van Nirvana. Het trio uit Seattle had aangetoond dat je als klein bandje uit de zogenaamde independent scene wel degelijk wereldwijd kon doorbreken. En rock bleef het goed doen. Op Pinkpop speelden dat jaar onder andere The Levellers, Faith No More, Biohazard, The Tragically Hip en The Rollins Band. Ook dat jaar op het hoofdpodium in Landgraaf Bettie Serveert. Een paar jaar eerder was de band erin geslaagd een platencontract bij het Amerikaanse indielabel Matador te tekenen. Jan Hoogesteijn, directeur van Kink FM, zag deze doorbraak van het alternatieve circuit naar de mainstream en greep zijn kans. Samen met drie andere medewerkers van Veronica zag hij ruimte binnen de radiomarkt.: ”We wilden een alternatief rockstation waarmee we de muziek, die de VPRO en de VARA draaiden onder de aandacht van een groot publiek konden brengen.” Daarmee werd het kabelstation Kink FM geboren. De grote platenmaatschappijen leunden tevreden achterover. Zij zagen de verkopen pieken, doordat de grote massa nog altijd bezig was de oude platenverzameling te vervangen door cd's. Maar echt vooruit gekeken werd er niet. Internet stond nog ver bij ze vandaan en jong talent werd genegeerd. Dit tot frustratie van Ferry Roseboom, baas van platenlabel Excelsior. Roseboom zag mede door het succes van Bettie Serveert een hele frisse generatie bands opduiken. Hij was druk bezig om ‘zijn’ band Daryll-Ann, die door het Britse Hut-label was gedropt, elders onder te brengen en besloot zelf een label op te zetten. “Dat wij toen begonnen was pure ‘sturm und drang’. Er was onvrede met de bestaande situatie. Zo was er op dat moment helemaal geen structureel beleid ten aanzien van Nederlandse bands bij platenmaatschappijen. Om ons heen doken goede independent initiatieven op.” Het kersverse label opereerde aanvankelijk onder de naam Nothing Sucks Like Electrolux en werd pas een jaar later omgedoopt tot Excelsior. “De grote maatschappijen waren in 1995 aan de macht”, beaamt Klaas Leegwater van uitgever LiveXS. ”Zij hadden toen meer budget en investeerden ook nog wel in Nederlandse bands. Tegenwoordig zijn er net zoveel bands, maar die kunnen veel meer zelf doen. De macht van het geld is afgenomen.” Dat er tien jaar geleden nog geld zat bij de platenmaatschappijen, zag ook Joanna Mak. Samen met drie andere muziekliefhebbers begon zij distributiebedrijf Sonic Rendezvous. Mak: “Het was een uitdaging. Kleine labels waren de jaren ervoor groot geworden. Het waren de gloriedagen van enkele labels. Wij begonnen ermee bepaalde labels beter te promoten. Voor mijn gevoel was toen nog veel muziek vernieuwend.” In het jaar dat Smashing Pumpkins met Bullet With Butterfly Wings de eerste plaats veroverden bij VPRO’s Song van het Jaar en dEUS goede tweede werd, was de Osdorp Posse de hoogst scorende Nederlandse act. Nederhop was hot. Maar platenmaatschappijen zagen er nog geen droog brood in. Namens Extince leurde Kees de Koning met een cassettebandje waarop Spraakwater stond. Nadat hem voor de zoveelste keer ‘nee’ werd verkocht, besloot De Koning het heft in eigen hand te nemen en begon zijn label Topnotch. “Niemand wilde het uitbrengen. Ik was vierentwintig, wist nog van niets en kwam niet uit de muziekindustrie maar uit de hiphopwereld. Of het op dat moment juist goed of slecht ging met de grote platenmaatschappijen wist ik niet. Ik was heel naïef.” Misschien zou je kunnen zeggen dat 1995 een breekpunt in de muziekgeschiedenis was: het jaar waarin nieuwkomers hun heil zochten bij eigen initiatieven. De grote platenmaatschappijen verdienden goud maar durfden niet te investeren in nieuwe bands. En dat in een tijd, dat net was aangetoond dat independent muziek heel winstgevend kon zijn. Voor wie denkt dat daarmee de kansen om iets nieuws in de muziekindustrie te beginnen op waren, enkele geruststellende woorden van Jan Hoogesteijn: “Tegenwoordig liggen er weer heel veel kansen voor jonge ondernemers. Kijk maar naar de mogelijkheden van internet.”