In september 2003 zette funker Bastian de trend door zijn single Downers gratis weg te geven via het internet. Het nummer over downloaden werd in totaal meer dan 6000 keer gebrand. Daarna ontdekten meer Nederlandse acts dat het gratis weggeven van hun muziek lucratief kan zijn voor de naamsbekendheid. Nederhopcrew D-men zette al drie updates van hun Straatremixes op het net. Volgens de tellers op hun site trokken ze in november vorig jaar bijna duizend unieke bezoekers per maand. Maar sinds dit jaar hebben twee Nederlandse bands, Van Katoen en Headfirst, hun gehele album gratis ter download op het internet. “Iets wat gratis is, vindt de Hollander natuurlijk altijd leuk”, zegt Harmen van ’t Loo, vj en manager van de dansbare crossoverband Headfirst, die hun nieuwe album XDoubleMinus digitaal weggeven. “Het is natuurlijk wel tragisch dat de Nederlandse muziekindustrie er zo slecht aan toe is, maar aan de ander kant is dit ook heel prettig. Zo’n platencontract is leuk als je het hebt, maar het is nog leuker om je muziek te laten horen en te spelen.” Headfirst stond midden jaren negentig onder contract bij Djax Records, maar heeft toen dat afliep meer dan twee jaar tevergeefs met een eerder album geleurd. Uiteindelijk zag de band in, dat het een beter idee was het internet als distributie te gebruiken. Met nieuwe moed werd een geheel nieuw album geschreven. De opnamekosten werden betaald uit een potje dat ze bij elkaar hadden gespaard van eerdere optredens en verder hielp dat een van de bandleden ook geluidstechnicus is. Sinds 9 januari is het album 300 keer via hun site gedownload. Om kosten van dataverkeer te vermijden, roept de band op het liever via KaZaa of BitTorrent te downloaden. Op alle manieren bij elkaar is dat nu 1500 keer gebeurd. Ter vergelijking: een gemiddeld Excelsior-album verkoopt ongeveer 2000 exemplaren per titel. Het nieuwe Van Katoen-album Lef! is in de eerste maand 3500 keer gedownload via hun site. “Daar ben ik zeer tevreden mee, want ook al is het gratis, het publiek is selectief wat het wil downloaden”, meent zanger Bazz van de Nederlandstalige rockband. Voor het downloaden, kun je het eerst beluisteren. “Het was ons opgevallen, dat er nogal een drempel ligt bij het opgeven van bankgegevens om het album te kopen. Daarom koopt men liever bij optredens”. Om toch nog wat aan het album te verdienen, verkoopt Van Katoen bij optredens ook voor 15 euro een t-shirt met een speciaal zakje om de gebrande cd in op te bergen. Daarvan zijn er inmiddels rond de duizend van verkocht. Bazz: “Een cd is niets meer dan een transportmiddel van een digitaal bestand. Zo’n t-shirt is natuurlijk veel leuker dan zo’n stomme cd in een rekje.” Maar meer publiek trekken bij optredens is de hoofdreden het album gratis weg te geven.“Ik zie op de respons, dat mensen ons uitchecken als we in de omgeving optreden.” Die theorie lijkt te kloppen. “Als Van Katoen in de buurt spelen, ga ik er zeker heen”, zegt Karin Borkent uit Ede, die Van Katoen net heeft gedownload. “Ik hoorde hun album bij vrienden. Maar wanneer ik iets echt heel goed vindt, wil ik er best 20 euro voor betalen.” Ook Van Katoen-fan Jeroen Vendelbosch uit Dronten downloadde het album. “Ik kijk vaak of er wat te downloaden is, wanneer er een band in de buurt komt spelen om te luisteren of het wat is. Maar ik download het liefst via legale sites, omdat twee jaar terug mijn computer bij het downloaden een virus opliep, en toen kapot ging.”