Vooruitstrevend Sonic Acts biedt rijk scala aan beeld en geluid

Raster-Noton en Breakcore overheersen op vrijdagavond

Sonic Acts geldt als één van de meest vooruitstrevende festivals van Nederland. Experimenteel beeld en geluid staan centraal en worden elk jaar aan de hand van een thema uitgelicht. Voor de tiende editie is het oog gevallen op unsorted, Sonic Acts X. Ook dit jaar zorgt de sterke programmering voor een rijk assortiment aan avontuurlijke artiesten waardoor je als luisteraar volop geprikkeld wordt.

Raster-Noton en Breakcore overheersen op vrijdagavond

Het vooruitstrevende Sonic Acts heeft dit jaar als thema unsorted, Sonic Acts X meegekregen. Het eerste optreden op donderdagavond 23 september is gelijk een hele speciale, namelijk de formatie genaamd MIMEO. MIMEO is een gezelschap van elf Europese artiesten die hun sporen ruimschoots verdiend hebben in elektronische improvisatie. Onder hen bevinden zich onder andere: Keith Rowe, Fennesz, Phil Durrant, Gert-Jan Prins en Rafael Toral. Midden in de zaal is er een vierkant aan tafels voor het collectief opgesteld die volgepakt is met apparatuur. Een oude bandrecorder, synths, radio transmitters, een triangel en laptops zijn maar enkele van de gebruikte geluidsbronnen. De apparaten worden op normale wijze gebruikt of op alternatieve wijze, waardoor ze een ander geluid voortbrengen dan dat ze normaal zouden doen. Ieder houdt zich aan een draaiboek waarin iedere kant van het vierkant op zijn beurt een bepaald thema interpreteert en als leidraad gebruikt. Er zijn vier thema’s: gravity, electricity, magnetic fields en time. Iedere artiest heeft de vrijheid om dit thema op zijn eigen manier in te vullen maar een goed samenspel is uiteraard van wezenlijk belang. De vaak a-tonale muziek gaat in sferen: van rustig voortkabbelend geknisper en geknetter tot een muur van geluid die balanceert op het randje van chaos. Alle geluiden zijn met fijnzinnige precisie geplaatst en het eindresultaat is verbazingwekkend. Dit vier uur durende optreden is een genot voor het oor en een lust voor het oog. De bovenzaal van Paradiso staat dit weekend in het teken van Live Cinema. Het idee van Live Cinema is bedacht door Hans Beekmans (WORM, V2) en Martijn van Boven. Er zijn door het ReSort off project al diverse Live Cinema avonden geweest in verschillende podia in Nederland. Het is een vorm van performance art waarin de artiest beeld en geluid manipuleert en synergie tussen deze twee elementen bewerkstelligt. Het eerste Live Cinema optreden van het festival is van de Amerikaan Meta. Hij laat zeer abstracte visuals zien waarbij het lijkt alsof constant in kleine fragmenten is opgesplitst. Digitale manipulatie die enigszins ongrijpbaar is en zodoende de aandacht sterk in de greep houdt. De volgende Live Cinema act is het Belgische Mise-en-Tropes. Alles is geheel live geproduceerd, zowel beeld als geluid. Ditmaal worden de beelden begeleid met ontregelende noise. De beelden zijn herkenbaarder en organischer in vergelijking met Meta, maar helaas loopt de samenwerking van beeld en geluid niet zo strak als bij hun voorganger. Langzamerhand stroomt de zaal vol met mensen die voor iets anders komen. In de grote zaal staat er namelijk vanavond ook nog een Noodlanding dansavond op het programma. Er valt duidelijk een soort van onbegrip te bespeuren voor de muziek en dit gaat ten koste van het geborgen sfeertje wat er tot nu toe heerst. Het is dan ook de hoogste tijd voor de laatste act van de avond: Radian en Jade. Dit driekoppige ensemble staat op het podium in bandformaat: een drummer, een bassist en een toetsenist. Ze brengen een combinatie van instrumentale en elektronische muziek. Vaak valt er een dub of een triphop inslag te bekennen maar altijd is het resultaat origineel. Het ligt makkelijk in het gehoor en dit optreden is dan ook een mooie afsluiter om op adem te komen en de avond mee af te maken. De tweede avond van Sonic Acts valt met twee steekwoorden redelijk te dekken: Raster-Noton en Breakcore. Het avondprogramma werd ingeleid met een uitgebreide showcase van het Raster-Noton label. Het Duitse label Raster-Noton is een fusie van de labels Rastermusic en Noton, “archiv für ton und nichtton.” In de afgelopen jaren is het label uitgegroeid tot een vaste waarde binnen de experimenteel gerichte elektronische muziek. Bij binnenkomst valt de indeling van de zaal gelijk op: het podium staat in een enorme ruitvorm in de zaal geplaatst. Erg handig bedacht want zo vul je al een groot deel van de zaal waardoor, ook bij een mindere opkomst, je nooit het gevoel hebt in een matig gevulde zaal te staan. De gemoedstoestand wordt al snel op een hoger niveau getild door de melancholische klanken van Pixel. Harmonieuze geluidsvlagen voortgedreven door tikkende en klikkende ritmestructuren. Muziek waarbij je de ogen sluit en waarbij er automatisch een glimlach op je gezicht verschijnt. De ondersteunende visuals bestaande uit afwisselende rechtlijnige en blokvormige structuren doen erg sterk denken aan de visuals van labelgenoot Carsten Nicolai. Byetone aka Olaf Bender gooit het over een andere boeg. De mede oprichter van het Rastermusic label fabriceerde machinale en minimale ritmes die worden versterkt door real-time gestuurde abstracte visuals. Een goede opbouw en een sfeer die doet denken aan een oude Autechre zorgt voor een hypnotiserende werking. Het is verrassend dansvloergericht tot genoegen van het aanwezige publiek die langzaam maar zeker hun eerste pasjes zetten. De andere mede oprichter van het Rastermusic label, Frank Bretschneider, stond op de bühne onder zijn Komet pseudoniem. Wederom worden de typerende minimale structuren doorgezet en blijft het geheel erg dansbaar. Warme vloeiende grooves met scherpe terugkerende patronen en subtiele bassen stuwen de danser verder. Een opvallend hoog dansgehalte tot zover, totdat de Rus COH het podium betreedt. Een in abstractie gehulde sounds dringt de zaal binnen en de opgewekte sfeer wordt in een vlaag gedempt. Spaarzame melodieën verwarmen hier en daar het overheersend koude klanklandschap. Met COH wordt er een mooi einde gemaakt aan de sterke label showcase van Raster-Noton. Tijd voor Breakcore: een snel in populariteit groeiende stroming binnen de elektronische muziek, dat is ontstaan in het illegale feestcircuit. Niet alleen elektronische muziekliefhebbers vallen ervoor maar ook bijvoorbeeld death-metal liefhebbers zijn gecharmeerd van de stroming door het technische en agressieve karakter van de beats. Het tempo ligt hoog en er wordt vaak gebruik gemaakt van rauwe en overstuurde samples. Breakcore heeft inmiddels de volwassen en verantwoordelijke taak gekregen om de huidige elektronische muziek te vernieuwen. Gezien de kleine meesterwerken die de afgelopen jaren zijn uitgebracht ziet de toekomst er goed uit. De uit Amerika afkomstige dj/Rupture geldt als een van de meest interessante dj’s binnen de Breakcore. Hij start met een vlotte mix van soul, hiphop en dance hall terwijl de Breakcore ritmes uitblijven. Ondanks dat het allemaal wel lekker klinkt is het iets te mager waardoor het heil in de bovenzaal wordt gezocht waar Jan Jelinek act de présence geeft. Jan Jelineks muziek relateert gelijk aan Pole en het Scape label. De ritmes zijn dubby en een constante stroom van geluiden raast aan de oren voorbij. Het is organisch, warm en dromerig. Jammer genoeg kunnen de visuals van Karl Kliem het niveau van Jelineks muziek niet halen waardoor synergie uitblijft. Beneden is Venetian Snares ondertussen begonnen. Deze Canadees is absoluut de bekendste artiest in de Breakcore scene. Op elk uitgegeven album laat hij weer compleet een ander geluid horen en bijna elk optreden is overdonderend. Vorig jaar was hij op Sonic Acts degene die het meest indruk maakte. Dit maal is het ietwat tammer wat echter niet betekent dat het niet krachtig is; sonisch geweld tot en met. Er gaat altijd een enorme explosieve kracht uit van deze muziek en mensen gaan er helemaal in op. Naarmate het einde nadert komen de meer bekendere nummers langs en wordt een climax bereikt. De visuals van de internationaal gevierde Videotroopers sluiten goed aan bij de muziek. Al moet gezegd worden dat bij muziek als deze er weinig aandachtsruimte overblijft aangezien alle aandacht wordt opgeslurpt door de complexe ritmes. Zuiderbuur Sickboy heeft de eer om de avond af te maken. België schijnt een levendige Breakcore scene te hebben waarin Sickboy een belangrijke rol speelt. Waarom wordt hier duidelijk. Chaotische ritmes en industriële samples zetten de zaal op zijn kop. Hij haalt iets te vaak dezelfde trucjes uit de kast maar geeft wel vol plankgas. Zijn ode aan gabber geeft de overgeblevenen wat ze verwachten en is de perfecte afsluiter van een verbazingwekkende avond.