“Monday – humiliation Tuesday – suffocation Wednesday – condescension Thursday – is pathetic By Friday life has killed me” Morrissey (44) zal anno 2004 niet meer zoveel impact hebben als in zijn Smiths-tijd. De zwartgallige confronterende teksten zijn een vaste waarde geworden bij elke release waarop zijn stem te horen valt. Als op You Are The Quarry – zijn eerste plaat sinds bijna zeven jaar – songtitels staan als ‘I Have Forgiven Jesus’ of ‘How Could Andybody Possibly Know How I Feel’, levert dit een glimlach van herkenning op: Morrissey heeft hetzelfde donkere wereldbeeld gehouden en weet dit op directe en originele wijze te vertalen. Te origineel en bewonderenswaardig om het een truc te noemen, maar hoe anders was het in de jaren tachtig met The Smiths. Voor de één veroorzaakt die muziek een dagenlange eenzame opsluiting in een kamertje, waarbij een kwellend “If you're so funny then why are you on your own tonight? And if you're so clever then why are you on your own tonight” de zelfmoordkans aanzienlijk verhoogt. Voor de ander is “And if a doubledecker bus crashes into us, to die by your side, is such a heavenly way to die” pure romantiek. De sfeer van een Smiths-nummer is nog steeds volstrekt uniek en het blijft verbazingwekkend dat de band in haar relatief korte bestaan zo’n hoog aantal briljantjes heeft geschreven. De nieuwe single ‘Irish Blood Engelish Heart’ zal vriend en vijand hebben verrast. Misschien niet qua thematiek: Morrissey zet zich af tegen de Engelse politiek waarbij Labour, de Tories en Oliver Cromwell het moeten ontgelden. Maar het nummer is een sterke en puntige popsong en voor Morrissey-begrippen best stevig. Op You Are The Quarry moet ook zijn nieuwe thuisland het ontgelden: “In America, the land of the free, they said, and of opportunity, in a just and a truthful way. But where the president, Is never black, female or gay. And until that day you've got nothing to say to me.” Een onderwerp dat voor hem waarschijnlijk urgent is, maar door de huidige anti-Amerika golf onder leiding van Michael Moore is het onderhand wel erg uitgekauwd. Nee, dan liever een goede kop-staart-popsong als ‘First Of The Gang To Die’ of de gevoeligheid van ‘The World Is Full Of Crashing Bores’. You Are The Quarry groeit. De plaat staat niet vol met linkse directes als ‘Irish Blood, English Heart’ maar geeft zichzelf langzaam prijs. Het is een toevoeging aan de grote collectie platen die Morrissey met band en solo achter zich gelaten heeft – ook al worden de ultieme Smiths-hoogtes niet bereikt. Een nummer als het pijnlijke ‘How Could Andybody Possibley Know How I Feel’ is namelijk één van de bewijzen dat hij het nog lang niet verleerd is: de songschrijfkunst maar vooral de manier op hij de menselijke misère – al in duizenden, zo niet miljoenen liedjes bezongen – doeltreffend kan vertalen. Schijnbaar simpel en ondubbelzinnig: “She told me she loved me, which means, she must be insane.” Het allermooiste is dat de levende legende weer op het podium te zien is, waar hij het nieuwe materiaal van You Are The Quarry zal laten horen, maar ook wat oude Smiths klassiekers. Op ‘Irish Blood, English Heart’ zal zeker enthousiast worden gereageerd. Bij een nummer als ‘There Is A Light That Never Goes Out’ kan op een melancholische explosie gerekend worden.