Dat ie nog leeft mag een wonder heten. Shane MacGowan wekte in de hoogtijdagen van de Pogues, een kleine vijftien jaar geleden al de indruk ieder moment definitief te kunnen bezwijken aan de gevolgen van excessieve alcoholinname. Daar kwam later nog een heroïneverslaving bovenop, dus zo gek dat er al ruim zeven jaar geen nieuw liedje uit zijn pen is gekomen, is het niet. Maar het menselijk wrak MacGowan, dat op eerste kerstdag 47 jaar wordt, heeft zichzelf opnieuw op de been gekregen. Van de heroïne is hij af, en hij oogde voor zijn doen redelijk geconserveerd, maandagavond in de Glasgow Academy, waar hij met zijn oude makkers van The Pogues de eerste van een reeks reünie optredens verzorgde.
Het is al de tweede keer dat de Pogues zich rond kerstmis herformeren. Drie jaar geleden was de ooit wegens onberekenbaarheid uit de groep gezette MacGowan ook al in genade gevallen en de reeks optredens verbaasden toen vriend en vijand. MacGowan zong veel beter dan we van zijn optredens met de veel mindere Popes gewend waren, hij kende zijn teksten en je zag hoe hij werd opgestuwd door het sublieme spel van zijn oude band. Dat verdiende een vervolg, maar de andere Pogues trokken zich weer terug in het betrekkelijk rustige - lees alcoholvrije - leventje. De meeste Pogues-leden hadden inmiddels het gevecht tegen een alcoholverslaving gewonnen, iets dat ze graag zo wilden houden. En dat is lastig met een grootverbruiker als MacGowan in je directe omgeving.
En Shane MacGowan zelf? Die verviel in zijn zelfgekozen deerniswekkende junkiebestaan. Hij trad met zijn Popes regelmatig op. Ook in Nederland waar hij, als hij al kwam, de zalen vaak uren op zich liet wachten. Maar nieuw werk is er sinds zijn tweede soloplaat The Crock Of Gold niet meer verschenen.
Toch is er hoop. In een voortreffelijk verhaal in het meest recente nummer van het tijdschrift Word, staat te lezen dat MacGowan in elk geval van de heroïne af is. De andere Pogues zouden wanneer de huidige tour een succes blijkt zelfs wel weer aan plaatopnamen denken. Beste nieuws misschien wel is dat Cait O’Riordan zich na achttien jaar weer bij de mannen heeft aangesloten.
Dat is opmerkelijk, want de bassiste en zangeres op de eerste twee Pogues-albums is in 1986 niet bepaald leuk weg gegaan bij haar band. In MacGowans woorden toen, ging ze er vandoor met de producer die er op zijn beurt met alle poet vandoor was gegaan. In werkelijkheid trouwde ze met Elvis Costello, producer van het tweede Pogues-album Rum, Sodomy & The Lash uit 1985.
Maar goed, een kleine twintig jaar later zijn meneer en mevrouw Costello uit elkaar (Elvis doet het met jazzdiva Diana Krall) en maakt O’Riordan weer muziek. Zij is het ook die in Glasgow voor de meeste ontroering zorgt, en deze shows misschien wel nog gedenkwaardiger maakt dan die van drie jaar geleden.
Slechts vier liedjes is de voormalige bassiste op het podium aanwezig, als zangeres. Maar het zijn deze liedjes die het grootste verschil met voorheen uitmaken. Eén keer eerder hoorde ik haar het prachtnummer A Man You Don’t Meet Everyday zingen, in 1985, toen haar latere echtgenoot Elvis Costello in Paradiso achter de mengtafel zachtjes meeneuriede met een verliefde blik in zijn ogen.
Negentien jaar later hebben de Pogues het opnieuw in hun set opgenomen, O’Riordan zingt het bloedstollend mooi. Naast haar levert MacGowan even breekbaar als intens een tweede stem. Mooi is ook het moment wanneer O’Riordan hem een tekstregel influistert van A Pair Of Brown Eyes. Je ziet Shane vechten tegen zichzelf, hij wil er echt het beste van maken, maar die verdomde teksten! De snelle dansnummers, Streams Of Whiskey, If I Should Fall From Grace With God en Boys From The County Hell, dat lukt nog wel. Bovendien worden die zo oorverdovend hard door het publiek meegebruld dat een gemiste syllabe niet stoort. Maar zo´n lap tekst als Pair Of Brown Eyes, dat was echt lastig. Gelukkig, het blijkt verder mee te vallen met zijn vergeetachtigheid. Old Main Drag, Rainy Night In Soho en Lullaby of London, drie van de mooiste liedjes over Londen en tekstuele hoogtepunten in MacGowans oeuvre, komen er foutloos uit. En dan waren er natuurlijk de twee liedjes waar de Pogues tot in de eeuwigheid aan herinnerd zullen worden: Dirty Old Town en Fairytale Of New York. In het Word-artikel staat te lezen dat MacGowan dit ultieme kerstnummer dat Fairytale inmiddels geworden is, schreef voor Cait O’Riordan, en er ook demoversies van Shane met Cait zouden bestaan. Wij kennen het als duet tussen MacGowan en Kirsty MacColl: It Was Christmas eve baby, in the drunk tank. Altijd een fraai nummer, helemaal in december, maar sinds MacColl, vier jaar geleden tijdens een vakantie werd overvaren door een speedboot, zijn de verwachtingen hoe ze het live zouden gaan spelen toch anders.
De herinnering aan het negende groepslid MacColl werd in Glasgow levendig gehouden door als kerstmannen verklede collectanten die pamfletten uitdeelden: Justice For Kirsty. De bestuurder van de speedboat, verantwoordelijk voor Kirsty’s dood is namelijk nooit vervolgd, terwijl hij op verboden gebied voer. (Voor meer info: www.justiceforkirsty.org) Die bussen raken aardig vol en los van deze tragiek realiseer je je dat naast MacColl ook Joe Strummer en John Peel, eveneens sleutelfiguren in de geschiedenis van The Pogues, niet meer leven…
Hen heeft MacGowan in elk geval overleefd. Wanneer hij samen met Cait O’Riordan Fairytale Of New York zingt, met als afsluiting een innig dansje van het tweetal. Zie de ogen dan maar eens droog te houden. ‘I can’t make it all alone, I’ve built my dreams around you’. Verdomme Cait, denk je dan. Jarenlang van je leven vergooid met zo’n stuk chagrijn die je dumpt voor een jazz-tutje, terwijl hier je toekomst lag. Kijk eens wat je hebt aangericht!
Maar wie weet. Het begin van hopelijk een nieuwe samenwerking is er. Kerstmis is weer met The Pogues begonnen. Twee uur zwelgen in poëzie en folk, punk en vooral soul (John Peel had gelijk toen hij ze twintig jaar geleden uitriep tot favoriete soulband). Niet kapot te krijgen die nummers (deze week verschijnen alle platen opnieuw gemasterd met bonustracks), en omgeven door deze zeven mannen en een vrouw beleeft MacGowan zo te zien de tijd van zijn leven. Nu volhouden Shane. We hebben je nodig, nog altijd.
"We hebben je nodig, Shane MacGowan"
Gijsbert Kamer bij het eerste reunie optreden The Pogues in Glasgow
Op 13 december 2004 kwamen The Pogues bij elkaar voor een reunie-optreden in Glasgow. Alweer. Popjournalist Gijsbert Kamer mocht het niet missen van zichzelf en ging erheen en doet verslag. "We hebben je nodig Shane..."