Steeds vaker zie je voorbijgangers met witte oortjes. Maar al te graag wil men pronken met dè gadget van 2004, de iPod. De bijbehorende webwinkel iTunes ging in de grote Europese landen al op 15 juni live, hier moest nog gewacht worden tot 26 oktober. Dat was dan ook het startsein voor de betaalde download revolutie, waarin zelfs De Bijenkorf zich niet meer compleet voelt zonder download winkel. De warenhuisketen overweegt nu zelfs mp3’s te gaan verkopen van speciale in haar winkels gehouden concerten. Hoewel de Free Record Shop eerder was met de introductie van haar downloadsite dan iTunes, blinkt de site van de fysieke marktleider niet uit in gebruiksmogelijkheden, doorzichtige prijsstelling en lage transactiekosten. De suprematie van iTunes resulteerde wel in een arrogante houding tegenover de Europese independents, die pas na moeizaam onderhandelen hun materiaal voor een bepaalde periode op deze webwinkel zetten.
De betaalde downloads worden in Nederland nog niet meegeteld in de hitparades, al is men al wel bezig met testen. In Engeland gaan ze begin volgend jaar meetellen. Duitsland had in augustus de primeur met het meetellen van betaalde downloads, maar de impact was vrij gering, omdat aan de ene kant ongeveer hetzelfde materiaal gekocht werd, en aan de andere kant het volume van de downloads nog niet hoog was. Eerder zal de invloed van downloads te merken zijn op de albumprijzen, zo verwacht elektronicaketen Mediamarkt. De downloads zouden de albumprijzen kunnen drukken, omdat gehele albums in digitale vorm slechts ongeveer tien euro kosten.
Overigens is de omvang van de betaalde downloadmarkt nog relatief laag in vergelijking met de illegale downloads. Naar verwachting heeft iTunes aan het eind van het jaar wereldwijd sinds haar start ongeveer 210 miljoen downloads verkocht. Het aantal verkochte iPods zou tegen de 10 miljoen lopen. Dat betekent dat de gemiddelde bezitter slechts 21 liedjes via deze Apple site heeft gekocht. Ondanks de inspanningen van internetwaakhond Brein en haar internationale partners waren er op de illegale peer-to-peer netwerken in november op elk moment maarliefst gemiddeld 7,45 miljoen gebruikers actief. Dat is 70 procent meer dan het jaar daarvoor. In dat licht bezien was het vermeende uitlekken in juli van het laatste U2 album naar de peer-to-peer netwerken een goede publiciteitsstunt.
Internetadvocaat Christiaan Alberdingh Thijm stelde in september een heffing voor op deze illegale diensten, maar kreeg nog geen gehoor. Het valt daarom nog te bezien of de komend jaar te verwachten filtering via Peer Impact en Mashboxxx succesvol zal zijn. Het idee is dat gratis downloads van slechte kwaliteit op de illegale netwerken als lokkertje moeten dienen voor de betaalde van hoge kwaliteit. Nederhoppers Duvelduvel wapenden zich dit jaar met een opvallend hoesontwerp alvast met succes tegen illegaal downloaden: hun uitklapbare albumhoes was zo bijzonder, dat de consument het liever koopt dan een ongrijpbare download.
De betaalde download revolutie ging pas echt van start in 2004
De komst van iTunes was het startsein
Het jaar 2004 staat voor de doorbraak van de betaalde downloads. Nederland keek uit naar de introductie van de populaire download winkel iTunes, maar moest nog tot eind oktober wachten. Een overzicht van het nieuws op het gebied van betaalde downloads in 2004 op 3VOOR12.