De Avonden special: John Oswald

Klassieke hits bewerkt tot eigenzinnige composities

Een portret van de omstreden theoreticus John Oswald, grondlegger van de zogenaamde 'plunderphonics'.

Klassieke hits bewerkt tot eigenzinnige composities

Hoewel het werk van de Canadese muzikant John Oswald slechts met grote moeite is te verkrijgen, kan toch gesteld worden dat miljoenen luisteraars het zullen herkennen -ook bij de allereerste beluistering. Oswald is grondlegger en naamgever van de zogenaamde 'plunderphonics': composities, die volledig bestaan uit collages van al eerder uitgegeven muziek van anderen. Die 'anderen' nu, zijn doorgaans welbekende popartiesten, in de ruimste zin van het woord: Dolly Parton en Elvis Presley bijvoorbeeld. Maar ook Sonic Youth of Tim Buckley. Of Beethoven, of het Kronos Quartet, of Cecil Taylor. De Canadees doet met hun cd's wat feitelijk iedereen zou kunnen doen, mits voorzien van hetzelfde muzikale talent, engelengeduld en fijnbesnaarde gevoel voor onderkoelde humor. Oswald koopt hun uitgave gewoon in de winkel en gaat er thuis, met behulp van computer en randaparatuur, mee aan de slag: net zo lang tot dertien verschillende songs van de Doors tezamen één medley vormen waarin we zanger Jim Morrison de gekste dingen horen zingen. Hij werkt soms wekenlang aan een paar seconden muziek, maar dat levert ook wat op: Michael Jackson bijvoorbeeld, die "Your butt is love" zingt, en waartoe diens hit "Bad" door tienduizenden geluidsmatige bewerkingsprocessen is gegaan. Ofschoon zeer gevat, is het geen kolder en cabaret, wat Oswald drijft. Zijn werk zet vooral aan tot vergelijkingen met het origineel. De muzikant zelf ziet zijn werk ook als een eerbetoon aan de muziek die hem fascineert -hoezeer het allicht ook ware fans tot razernij drijft. Herkenbaarheid van het origineel staat voor Oswald voorop; bronvermeling idem dito. Toestemming -die hij toch nooit zou krijgen- heeft de Canadees nooit gevraagd voor zijn collages, maar geld evenmin: Oswald waakte ervoor de plunderphonic-uitgaven te verhandelen. Hij stelde het werk gratis beschikbaar, en zwengelde zo op ongehoorde wijze het debat aan over auteursrecht en muziek. Met het verschijnen in 2001 van het boekwerk 'Plunderphonics 69-96', met daarin tekst, illustraties en twee cd's, is eindelijk het oeuvre van de muzikant en collagekunstenaar beschikbaar gekomen voor eenieder met interesse in diens werk. (JH) Luister naar het gesprek dat Jan Hiddink met John Oswald voerde.