(De eerste) popprofessor neemt afscheid

'Het belang van de popmuziek ligt buiten het liedje'

Op 1 november 1998 kreeg Nederland een echte popprofessor. René Boomkens -van huis uit filosoof- was degene die de edele taak kreeg de popmuziek tot een academisch niveau te tillen. Drie jaar later neemt hij weer afscheid.

'Het belang van de popmuziek ligt buiten het liedje'

Bettie Serveert heeft er door de instelling van het universitaire keuzevak popmuziek in ieder geval één fan bij gekregen; René Boomkens. Van huis uit filosoof, maar de afgelopen drie jaar lang ook één dag per week bijzonder hoogleraar popmuziek aan de Universiteit van Amsterdam. Uiteindelijk kroop het bloed waar het niet gaan kon en koos hij toch voor een aanstelling aan de Faculteit Wijsbegeerte in Groningen. Desondanks hecht Boomkens wel degelijk waarde aan onderzoek naar popmuziek. Naast het feit dat popmuziek natuurlijk een enorm cultureel verschijnsel is en -net als toerisme, sport en televisie- een belangrijke rol in onze dagelijkse activiteiten speelt, is popmuziek volgens Boomkens hét medium dat voor globalisering heeft gezorgd. Boomkens: "En dat bedoel ik helemaal niet idealistisch, maar als er iets grensoverschrijdend is, dan is het wel popmuziek. Het is toch fascinerend dat mensen over de Mississippi zingen terwijl ze aan de Maas wonen?" Tijdens het college popmuziek wordt aan de ene kant gekeken naar het effect dat een popsong op mensen heeft, en dus op een cultuur. Aan de andere kant wordt er gekeken naar de ontwikkeling van de popsong door de tijd heen. En dan meer naar de manier waarop het liedje wordt gebracht -denk aan het gebruik van electronica in de dansmuziek- dan de ontwikkeling van het liedje zelf. Boomkens: "Want de structuur en het gevoel van het popliedje is natuurlijk vrijwel hetzelfde gebleven. De soul van Aretha Franklin is dezelfde als die van Angie Stone. Een reden voor de musicoloog (van de meer geïnstitutionaliseerde studierichting musicologie, red.) om te zeggen dat er in de popmuziek dus weinig gebeurt. Ik zeg: blijkbaar is de emotie van de soul nog steeds levensvatbaar. Het belang van de popmuziek ligt buiten het liedje." Hoe dat belang zich door de jaren heen heeft ontwikkeld kan Boomkens toch moeilijk verbeelden. Een algemene veronderstelling is een beetje dat muziek tegenwoordig veel meer individueel beleefd wordt. Het aantal muzikale subculturen heeft dan ook een enorme groei doorgemaakt, niet in de laatste plaats door de mogelijkheden van internet. En dat werkt door naar bijvoorbeeld MTV. Deze muziekzender heeft moeite met haar identiteit en moet ook steeds meer rekening houden met de lokale (lees: nationale) smaak. Boomkens: "Maar desondanks is muziek die tegenwoordig doorbreekt eenvormiger. De muziekindustrie is grootschaliger en daardoor voorzichtiger geworden. Nieuwe en creatieve dingen worden minder snel getekend." Ondanks het feit dat Boomkens te weinig tijd en (financiële) mogelijkheden had om te doen wat hij wilde, kijkt hij tevreden terug op zijn tijd als popprofessor. Afwisseling, zeer enthousiaste studenten en het feit dat Boomkens de enige was in zijn vak en dus vaak om advies werd gevraagd ("dat streelt toch je ijdelheid") maakte dat hij het erg leuk vond om te doen. Boomkens: "Soms is het stupide. Dan wil men het 10 jaar na zijn overlijden nog eens over de dood van Freddie Mercury gaan hebben. Maar andere dingen waren weer erg leuk. Het leukste wat ik heb meegemaakt is dat ik samen met Willem van Kooten (oud-dj, red.) het Beatles-monument in Blokker mocht onthullen. Dat is de enige plaats in Nederland waar The Beatles ooit gespeeld hebben. Alle dj's uit die tijd waren aanwezig, vaak met wandelstokken of in een rolstoel. Dat maakt wel duidelijk hoe oud de popmuziek is."