Zijn cd's nou te duur of niet? 3VOOR12 onderzoekt de prijs van een gemiddelde pop-cd. In deze aflevering kijken we naar de kosten voor mechanische rechten. De muziek op een cd wordt wereldwijd beschermd door een woud van auteurswetten. Begrijpelijk, want zonder deze wetten kan iedereen eindeloos kopiëren en verspreiden zonder dat de muzikant er een cent voor krijgt. Een platenmaatschappij moet per cd een bedrag afstaan aan Stemra, die dat doorsluist aan de rechthebbenden van de muziek op die geluidsdrager. Het werkt als volgt. De platenmaatschappij die een cd wil uitbrengen, moet een bedrag per cd afstaan aan Stemra, voor mechanische rechten. In principe koopt het label daarmee het recht om de cd te mogen vermenigvuldigen. De platenmaatschappij geeft aan hoeveel cd’s er gemaakt gaan worden, en betaalt negen procent van de ppd (de prijs die de winkelier betaalt voor een cd) aan Buma/Stemra. Dat komt voor de gemiddelde pop-cd neer op zo’n 1,17 euro. De auteursrechtenorganisatie verdeelt het binnengekomen bedrag over de componist en tekstschrijver en maakt het geld naar ze over. George Knops van Stemra: "Dit systeem zorgt ervoor dat de componist en tekstschrijver betaald krijgen voor hun inspanningen." Gek genoeg betalen grote platenmaatschappijen per saldo minder voor deze mechanische rechten dan kleine. Elke platenmaatschappij die meer dan zo’n 13.000 cd’s per jaar verkoopt, mag een bulkcontract afsluiten met Stemra. Zo’n zogenaamd Biemcontract biedt aanzienlijke voordelen. Zo betalen de grotere platenmaatschappijen niet vooraf per geperste cd, maar achteraf per verkochte cd. Over niet verkochte cd's hoeven grote labels geen mechanische rechten af te staan, terwijl kleine maatschappijen hoge kosten moeten maken om van Stemra teveel betaalde rechten terug te krijgen. Daarnaast mogen platenmaatschappijen met zo’n bulkcontract een paar honderd exemplaren als promo-exemplaar aanmerken. Over deze exemplaren hoeven geen mechanische rechten te worden betaald. Paul Solleveld van het NVPI kan niet aangeven waarom de kleine labels achtergesteld worden. "Voor onze leden willen we eigenlijk dat iedereen onder de wat gunstigere voorwaarden van een Biemcontract vallen." Dat is een nobele wens van het NVPI, maar deze praktijken bestaan al een tijd. George Knops van Stemra kan zich niet heugen dat de Biemcontracten niet bestonden. Knops: "We kijken nog naar alternatieven." Henk Eigenbrood van V2 Records heeft zo’n alternatief: "Ik verwijt Stemra dat ze niet een dienst aanbieden waar alle kleine labeltjes hun administratie onderbrengen, zodat er een gezamenlijk Biemcontract afgesloten kan worden." Maar zo’n alternatief is er voorlopig dus nog niet. Tot die tijd moeten kleine labels het doen met de huidige regeling, waarin ze meer geld kwijt zijn en een ingewikkelde administratie moeten bijhouden. En de consument? Die betaalt per cd ongeveer een ouderwetse knaak aan mechanische rechten. Maar dat komt dan wel bij de artiest terecht.